■ مشخصات کلی خانواده زمردماهیان (Labridae):
»» خانواده زمرد ماهیان، جزو راسته سوف‌ماهی‌سانان (Perciformes) است.
ریشه لغوی: لاتین >> Labrum = لب یا لبه و نیز به معنای خشمگین و آتشین
نام انگلیسی: Wrasses, Razorfishes, Tuskfishes
نام فارسی: زمرد ماهیان (Wrasse در زبان ولزی یعنی عجوزه).
■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده زمردماهیان، Labridae:
- تمرکز پراکنش در اقیانوس‌های آرام، اطلس و هند.
- در آب‌های جهان، 70 جنس و 559 گونه دارد.
- بدن چهارگوش تا دراز در مقطع دارای فشردگی متوسط.
- دهان برآمده. دندان‌های فکی مخروطی و ریز با فاصله از همدیگر، و اغلب بیرون‌زده. لب‌ها کلفت هستند.
- پیش‌سرپوش آبششی غالبا دندانه‌دار و یا لبه با دندانه‌های بسیار ریز دارد. سرپوش آبششی دارای لبه کامل است.
- باله پشتی دارای 8تا 21 خار (اغلب زیر 15 خار) و 6 تا 21 شعاع نرم است.
- باله شکمی دارای یک خار و 5 شعاع نرم است.
- باله سینه‌ای انتهای گرد دارد.
- باله دمی معمولا بریده یا لبه‌دار است.
- باله مخرجی دارای 4 تا 6 خار (اغلب 3 عدد) و 7 تا 18 شعاع نرم است.
- فلس‌ها دایره‌ای درشت یا متوسط، یا بطور ضعیف شانه‌ای بوده، در صورت بزرگ بودن، تعداد آنها روی خط پهلویی بدن بین 23 تا 42 و اگر ریز باشد بیش از صد عدد روی خط جانبی.
- دارای خط جانبی منقطع یا پیوسته.
- تعداد مهره‌ها 23 تا 42 عدد.
- در جنس Gomphosus پوزه کشیده است.
- شکل، رنگ و اندازه این خانواده بسیار متنوع است.
- بسیاری از گونه‌های خانواده زمردماهیان، نقب‌زن در شن بوده و از بی‌مهرگان کفزی تغذیه می‌کنند، گروهی نیز پلانکتون‌خوار هستند و برخی از گونه های کوچکتر نیز از انگل‌های خارجی ماهیان بزرگ تغذیه می‌کنند.
- شناگران کندی هستند و معمولا انفرادی زندگی می‌کنند.
- محل مورد علاقه زندگی آنها مناطق ساحلی و اطراف جزایر مرجانی و تشکیلات صخره‌ای و یا گیاهان آبزی است.
- بسیاری گونه ها با افزایش سن، و نیز بر حسب جنسیت رنگ می دهند: شکل ظاهری نر و ماده اغلب متفاوت است.
- نرها دارای چند ماده هستند.
- تمام گونه‌های ساکن اقیانوس‌های آرام و هند در آب‌های پلاژیک تخمریزی می‌کنند و از آنها و نوزادان نگهداری نـمی‌کنند.
- حداکثر طول گونه ها به 230 سانتیمتر می رسد، اما بیشتر آنها زیر 15 سانتیمتر بوده و کوچکترین آنها 4.5 سانتیمتر است.
- بسیاری از گونه‌ها مناسب نگهداری آکواریوم هستند، بویژه جنس Coris که بسیار ماهی محبوبی است.
- گونه های متوسط و بزرگ مصرف غذایی دارند و گوشت آنها مرغوب است.
- صید آنها توسط قلاب دستی، تورهای گوشگیر ثابت کف و گرگور امکانپذیر است.
- اولین فسیل مربوط به ترشیاری پایینی، پالئوسن است.
■ پراکنش زمردماهیان در ایران:
• جنس‌ها: خانواده زمرّدماهیان در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان 24 جنس شناسایی شده دارد:
- 1. Anampses
- 2. Bodianus » خوک‌پوزه‌ها
- 3. Cheilinus
- 4.Cheilio
- 5. Choerodon
- 6. Coris » مردماهی‌های رنگین‌کمانی
- 7. Epibulus
- 8. Halichoeres
- 9. Hemigymnus
- 10. Hologymnosus
- 11. Iniistius
- 12. Labroides
- 13. Leptojulis
- 14. Novaculichthys
- 15. Novaculoides
- 16. Oxycheilinus
- 17. Paracheilinus
- 18. Pseudocheilinus
- 19. Pseudodax
- 20. Pteragogus
- 21. Stethojulis
- 22. Suezichthys
- 23. Thalassoma
- 24. Wetmorella
• گونه‌های زمردماهیان ایران: از جنس‌های فوق، 41 گونه در به شرح جدول زیر در ایران شناسایی شده است.
◄
با کلیک روی گونه به صفحه آن بروید و توضیحات بیشتر دریافت کنید ↓
