:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده قناتماهیان ← گونه ماهی شبهساردین
• در ◄ در ردهبندیهای قدیمیتر، در خانوادهء کپورماهیان (Cyprinidae) بوده است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Acanthobrama marmid Heckel, 1843j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی شبهساردین، کلاشپا، شبهنازی
• اسامی محلی » کلاشپا
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهیسانان)
← Family: Leuciscidae (خانواده: قناتماهیان) (En: Minnows)
■ قبلا در خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) و زیرخانوادهای با نام Leuciscinae قرار داشته است.
← Subfamily: Leuciscinae
← Genus: Acanthobrama
← Species: Acanthobrama marmid (گونه: ماهی شبهساردین)
:: نام انگلیسی: Tigris bream و نیز Bream-Like, Tigris bream, Mesopotamian bream
• سایر زبانها: ترکی » Akçapak balığı
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Acanthobrama cupida, Acanthobrama arrhada,
:: ریشه لغوی: Acanthobrama: از واژه akantha = خار + breme, bresme (فرانسوی)= نوعی ماهی آب شیرین
■ کشورهای محل زندگی ماهی شبهساردین
• گزارششده در ایران و نیز:
ترکیه، سوریه، عراق
■ زیستگاههای گزارششده ماهی شبهساردین
• حوضه آبریز دجله و فرات. در بالادست حوضهء آبریز دجله شامل گاماسیاب، قرهسو، دینهور، هورالعظیم، تالاب پیرسلمان استان همدان
در عراق در شط العرب، رود الزاب الصغیر که از ایران با نام زاب کوچک سرچشمه میگیرد و به دجله میریزد. رودخانه قویق در حلب سوریه، نهرالعاصی در ترکیه و سوریه، رود باردان سو در طرسوس ترکیه و...
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی شبهساردین
آب شیرین و نیز آب لبشور. بستر و دور از بستر.
ساکن آبهای نیمهگرمسیری
بیشتر در آبهای مناطق کمارتفاع، همچنین در مخازن و نیز رودهای تا حتی آلوده دیده شده است.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی شبهساردین
• شکل بدن: باله پشتی دارای 3 شعاع سخت و 7-8 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 13-17 شعاع نرم | باله سینهای دارای 13-18 شعاع نرم | باله شکمی دارای 7-9 شعاع نرم | دارای 12-17 جارویی آبششی (Gill Rakers) | روی خط جانبی 54-63 شعاع نرم | بدن فشرده و باریک با اندازه متوسط | فلسهای نسبتا کوچک | دارای کیل گوشتی بین پایهء باله شکمی و مخرجی | آخرین غیرمنشعب پشتی ضخیم شده و باله مخرجی دراز است | دندانهای حلقی معمولا ردیفی منفرد در هر کمان. | رنگ کلی بدن نقرهای تا سفید با سر و پشت قهوهای مایل به سرخ | دهان صاف تا کمی شیبدار | بالای خط جانبی 10-14 ردیف فلس دارد | بین باله شکمی و خط جانبی 4-7 ردیف فلس دارد | روده طولانی و S شکلبا یک لوپ قدامی در ماهیان بزرگ | شکل بدن ممکن است در ماهیان در جریان آب آرام و سریع تفاوت کند. در آبهای آرام بدن مرتفع تر است و پشت سر آن قوز دارد، اما بدن نوع دوم بدن سادهتر است.
• اندازه: حداکثر طول کل 29 سانتیمتر. مادهها سریعتر رشد میکنند.
• طول عمر: احتمالا اغلب زیر 3 سال
• غذا: ماهیانی پرخور که در ایران بیشتر از سختپوستان ،حشرات، گیاهان و شکمپایان تغذیه میکنند. در عراق از مواد آواری با منشاء جانوری و نیز فیتوپلاکتونهایی مثل جلبکهای سبزآبی و دیاتومهها، سختپوستانی مثل اوستراکودا و کلادوسرا، گیاهان آبزی و... بر حسب فصل تغذیه میکنند. بیشتر از حشرات و کمتر از گیاهان تغذیه میکنند.
• ژنتیک: تعداد کروموزومهای دیپلوئید 2n=50 است و کاریوتایپ شامل 8 کروموزوم متاسنتریک، 13 ساب متاسنتریک و 4 جفت ساب تلوسنتریک تا آکروسنتریک است.
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان.
• سایر توضیحات: هیبرید این گونه با Chalcalburnus (= Alburnus) mossulensis در عراق گزارش شده است.
■ تولیدمثل ماهی شبهساردین
در سال اول زندگی بالغ میشوند.
بین نر و ماده تفاوت ظاهری وجود دارد. در نرها برجستگیهای ریزی در بالا و طرفین و پایین سر وجود دارد. این برجستگیها بصورت خطوطی روی بالهها نیز مشاهده میشود.
در ماههای مارس و جولای اغلب ماهیان آماده تخمریزی بودهاند. در ماه مه، نمونههای نر ترکیه آماده تولیدمثل بودهاند. در روانسر کرمانشاه در 7 جولای نرها بالغ بودهاند که نشانگر طولانیبودن فصل تولیدمثل است. جمعیت ترکیه در دجله، در ماههای مه تا آخر ژوئن تخمریزی کردهاند. در یک سد، تولیدمثل از آوریل تا آگست طول کشیده است.
قطر تخمها 1.2 میلیمتر است.
هماوری مطلق 8125 عدد بوده است و ممکن است به 11000 عدد هم برسد. در نهر كرمة علي در جنوب عراق هماوری 1759 تا 9293 عدد تخم بوده است.
■ صید ماهی شبهساردین
■ ارزشهای اقتصادی ماهی شبهساردین
صید محلی میشود. در ایران ارزش صید تجاری ندارد و میزان آن کم است، اما در عراق استفاده برای مصرف خوراکی دارد.
■ وضعیت ذخایر ماهی شبهساردین
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
■ بهداشت و بیماریهای ماهی شبهساردین
-
○ تصاویر و فیلم از ماهی شبهساردین:
|