:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده قنات‌ماهیان ← گونه عروس‌ماهی ارومیه

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Acanthobrama urmianus (Günther, 1899)j
:: نام فارسی و محلی ایران: عروس‌ماهی ارومیه
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Leuciscidae (خانواده: قنات‌ماهیان) (En: Minnows)
■ قبلا در خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) و زیرخانوادهای با نام Leuciscinae قرار داشته است.
← Subfamily: Leuciscinae
← Genus: Acanthobrama
← Species: Acanthobrama urmianus (گونه: عروس‌ماهی ارومیه)

:: نام انگلیسی: Urmia lake chub
• سایر زبان‌ها: استونی » Urmia ogaviidikas
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Abramis urmianus, Acanthalburnus urmianus
:: ریشه لغوی: Acanthobrama: از واژه akantha = خار + breme, bresme (فرانسوی)= نوعی ماهی آب شیرین

■ کشورهای محل زندگی عروس‌ماهی ارومیه

• بومی انحصاری در ایران

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده عروس‌ماهی ارومیه

• حوضهء آبریز دریاچه ارومیه. در جنوب و غرب دریاچهء ارومیه مشاهده شده است.

■ ویژگی‌های زیستگاه عروس‌ماهی ارومیه
ساکن آب شیرین. بستر و دور از بستر.
آب‌های تمیز را ترجیح می‌دهد.
ساکن آب‌های معتدله
هم در رودها و هم آبگیرها صید شده است اما فراوانی آن در آب جاری بیشتر است.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک عروس‌ماهی ارومیه

• شکل بدن: باله پشتی دارای 3 شعاع سخت و 7-9 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 10-13 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 14-16 شعاع نرم | باله شکمی دارای 7-8 شعاع نرم | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 10-14 عدد | خط جانبی دارای 50-68 فلس | تعداد مهره‌ها 41-43 عدد | فرمول دندان حلقی معمولا 2.5-5.2 یا 2.5-4.2 و انواع دیگری مثل 2.4-5.2 یا 1.5-4.2 یا 2.4-4.2 دیده شده است.، دندان‌های خلفی نوک قلاب‌مانند و دندان‌های قدامی گرد هستند. | کیل شکمی از مخرج تا تا پایهء باله‌های شکمی کشیده شده و از میانه‌اش گوشتی می‌شود. | روده دراز و به شکل حرف S با لوپ کوچک قدامی است. |
• اندازه: حداکثر طول کل تقریبا 20 سانتیمتر و طول استاندارد 15.6 سانتیمتر است.
• طول عمر: نرها بیش از 6 سال و ماده‌ها بیش از 7 سال عمر می‌کنند.
• غذا: معده آن حاوی مقداری مواد گیاهی و باقیماندهء سخت‌پوستان بوده است. همچنین از حشرات آبزی تغذیه می‌نماید
• ژنتیک:
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: رشد نسبتا سریعی دارد، ماده سریعتر رشد می‌کند.

■ تولیدمثل عروس‌ماهی ارومیه

ماهیان با اندازه 14.4 سانتیمتر، بالغ هستند.
تخمریزی در بهار و بیشتر اردیبهشت روی می‌دهد.
ماهی نر در فصل تولیدمثل چند برجستگی جنسی روی بدن دارد.
در قسمت‌های میانی رودخانه‌ها که دارای بستر قلوه‌سنگی و جریان ملایم آب است تخمریزی می‌کند.

■ صید عروس‌ماهی ارومیه

■ ارزش‌های اقتصادی عروس‌ماهی ارومیه

با وجود اندازه کوچک، صید محلی می‌شود.
به لحاظ اکولوژیک با توجه به انحصاری بودن در ایران، دارای اهمیت است.

⧠ وضعیت ذخایر عروس‌ماهی ارومیه

در سیاهه قرمز گونه‌ها دارای وضعیت "اطلاعات ناکافی" (DD) است، اما برای آن وضعیت "در معرض خطر" (EN) پیشنهاد شده است. به علت ساخت تعداد زیادی سد و خشکسالی‌های سال‌های اخیر، بسیاری از بخش‌های رودها در حوضهء آبریز دریاچه ارومیه خشک شده است. این مساله روی جمعیت ماهیان تاثیر منفی گذاشته است. امروزه این گونه در رودهای گدارچای و زرینه‌رود دیده می‌شود. بخش میانی و پایینی این رودها بویژه در تابستان فاقد آب است. ادامه روند این خشکسالی باعث انقراض این گونه خواهد شد.

■ بهداشت و بیماری‌های عروس‌ماهی ارومیه

انگل‌های سخت‌پوست Lernaea و Ergasilus در این گونه مشاهده شده است.

○ تصاویر و فیلم‌ از عروس‌ماهی ارومیه: