:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه سس‌ماهی قفقازی

◄ این گونه احتمالا در ایران وجود ندارد، اما چون در منابع قدیمی‌تر و زمانی که زیرگونهء Barbus plebejus به حساب می‌آمد، در فهرست ماهیان ایران آمده (به دلیل وجود آن گونه در ایران)، همچنان به عنوان ماهی ایران تصور می‌شود، با اینحال ما در اینجا به شرح خصوصیات این ماهی می‌پردازیم.

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Barbus ciscaucasicus Kessler, 1877j
:: نام فارسی و محلی ایران: سس‌ماهی قفقازی و نیز: سس‌ماهی تِرِک
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Cyprinidae (خانواده: کپورماهیان) (En: Minnows or carps)
← Subfamily: Barbinae
← Genus: Barbus (جنس: ریشک‌دارها یا سس‌ماهی‌ها)
← Species: Barbus ciscaucasicus (گونه: سس‌ماهی قفقازی)

:: نام انگلیسی: Terek barbel و نیز Tera barbel
• سایر زبان‌ها: روسی » Terskii usach
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Barbus plebejus ciscaucasicus
:: ریشه لغوی: Barbus: از واژه Barbus (لاتین)= سس‌ماهی، شاخک

■ کشورهای محل زندگی سس‌ماهی قفقازی

• گزارش مشکوک در ایران و نیز:
روسیه، جمهوری آذربایجان، اوکراین، گرجستان

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده سس‌ماهی قفقازی
• در ایران، در جنوب غرب حوضهء آبریز دریای خزر اما نیاز به بررسی بیشتر است و قطعیت ندارد.
• سایر نقاط: حوضهء آبریز دریای خزر، رود دُن، رود سامور، رود کوما، رود سولاک، رود ترک، رود مالکا و...

■ ویژگی‌های زیستگاه سس‌ماهی قفقازی
ساکن آب شیرین. بستر و دور از بستر.
ساکن آب‌های معتدل با دمای 10 تا 22 درجه سانتیگراد.
ساکن رودهای مناطق کوهستانی و کوهپایه‌ای که بستر قلوه‌سنگی دارد.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سس‌ماهی قفقازی

• شکل بدن: تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 7-9 عدد است. | باله پشتی دارای 8.8 شعاع | ربع خلفی ناحیه پیش‌باله پشتی به سمت عقب فشرده می‌شود، اما به شکل کیل در نمی‌آید. | طول ناحیه پیش باله پشتی بلندتر از طول پس بالهء پشتی است. | لب دارای صفحه میانی و فاقد شیار خلفی | خط جانبی دارای دارای 60-70 فلس | نوک باهله پشتی گرد | باله مخرجی به پایهء باله دمی نمی‌رسد. | دم دوشاخه است.
• اندازه: حداکثر استاندارد 50 سانتیمتر است.
• طول عمر: حدود 7 سال.
• غذا: تغذیه از بیمهرگان، حشرات خشکی و دیاتوم‌ها. در مناطق با آب ساکن از حشرات خشکی زی و پلانکتون‌های جانوری استفاده می‌کند.
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: در رود دُن، ماهی مهاجم است.

■ تولیدمثل سس‌ماهی قفقازی

تخمریزی در حدفاصل ماه‌های مارس تا سپتامبر دیده شده است.
برای تولیدمثل به سمت بالادست رودها مهاجرت می‌کند.
در نواحی کم‌عمق تخمریزی می‌کند.
هماوری مطلق تا 9000 تخم
لاروها در همان محل تخمریزی می‌مانند و والدین به محل اولیه برمی‌گردند.

■ صید سس‌ماهی قفقازی

معمولا با قلاب صید می‌شود.

■ ارزش‌های اقتصادی سس‌ماهی قفقازی

ارزش تجاری دارد.

■ وضعیت ذخایر سس‌ماهی قفقازی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت کمترین نگرانی (LC) است.
در بعضی نواحی گونهء مهاجم است.

■ بهداشت و بیماری‌های سس‌ماهی قفقازی

-

○ تصاویر و فیلم‌ از سس‌ماهی قفقازی: