:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه ماهی کاراس

»

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Carassius gibelio (Bloch, 1782)j
:: نام فارسی و محلی ایران: کاراس، اوشن، کپورچه
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Cyprinidae (خانواده: کپورماهیان) (En: Carps)
← Subfamily: Cyprininae
← Genus: Carassius (جنس: کپورچه‌ها)
← Species: Carassius gibelio (گونه: ماهی کاراس)
◄ این گونه در بعضی منابع قدیمی‌تر، زیرگونهء ماهی طلایی یا گلدفیش و به نام Carassius auratus gibelio معرفی می‌شده و در عمل نیز شباهت‌های بسیار زیادی با آن گونه دارد، اما مطالعات جدیدتر، مستقل بودن این گونه را اثبات نموده است.

:: نام انگلیسی: Prussian carp و نیز Gibel carp, Golden carp, Goldfish
• سایر زبان‌ها: روسی » Serebreanyi karas
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Cyprinus gibelio, Carassius auratus gibelio, Carassius ellipticus, Carassius vulgaris ventrosus, Carassius vulgaris kolenty, Carassius bucephalus
:: ریشه لغوی: Carassius : لاتین شده واژه Karass و karausche، به معنای کپور crucian اروپایی، نام رایج این ماهیان در اوراسیا /

■ کشورهای محل زندگی ماهی کاراس
• غیربومی در ایران ، و نیز:

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی کاراس
با دخالت انسانی تقریبا به تمام گسترهء آبی ایران راه یافته است.
اکوسیستم‌های بومی در جهان شامل منطقه کامچاتکا، آمودریا، آمور، رود دن، رود الب، رود ارکیشی، رود نماناس، رود اودِر، ساخالین، رودهای جنوب بالتیک، رود ویستولا، رود ولگا، رود وستر، رود ییلی و... است. اکوسیستم‌های غیربومی شامل نقاطی مثل دریای بالتیک، رود موراوا و بسیاری از نقاط دیگر جهان است.

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی کاراس
ساکن آب شیرین و نیز آب‌های لب‌شور. بستر و دور از بستر. مهاجر در آب شیرین.
ساکن آب‌های معتدل با دمای 10 تا 20 درجه سانتیگراد.
در pH بین 7.1 تا 7.5 و dH بیش از 12 مشاهده شده است.
در دامنهء متنوعی از زیستگاه‌ها دیده شده است. آب‌های آرام و ساکن پایین‌دستی دارای رویش‌های گیاهی یا آب‌های با جریان معمولی. بخوبی با کمبود اکسیژن و آلودگی سازگار می‌شود.
مختصات جغرافیایی: از 62°شمالی تا 35°شمالی و 10°غربی و 155 °شرقی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی کاراس

• شکل بدن: باله پشتی دارای 3-4 شعاع سخت و 16-20 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2-4 شعاع سخت و 5-6 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 11-17 شعاع نرم | باله شکمی دارای 7-8 شعاع نرم | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 37-52 عدد است. | خط جانبی دارای 29-33 فلس | آخرین شعاع سادهء باله مخرجی و پشتی دندانه‌های قوی دارد. | باله دمی کم و بیش صاف و کوتاه | بدن دوکی‌شکل | رنگ بدن نقره‌ای-قهوه‌ای | لبه آزاد باله پشتی مقعر یا صاف است.
• اندازه: می‌رسدحداکثر طول کل 46.6 سانتیمتر و طول کل رایج آن 20 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش‌شده 3 کیلوگرم بوده است.
• طول عمر: 10 سال. در تالاب انزلی تا 8 ساله مشاهده شده است.
• غذا: همه‌چیز‌خوار است. تغذیه بیشتر از پلانکتون، بیمهرگان کفزی، مواد گیاهی، مواد آواری.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 100-100، و کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n)، 50 است. گزارش‌های 2n= 150، 2n= 152، 2n=156 و 2n=160 نیز وجود دارد.
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان، ولی می‌تواند با رشد بی‌رویه جمعیت، تبدیل به یک آفت شود.

• سایر توضیحات: گونه‌های جنس Carassius به دلیل تغییراتی که بر حسب محیط پیدا می‌کنند، معمولا با ظاهر قابل تشخیص قطعی نیستند.
پژوهش‌ها در ایران نشان داده که در ماهی کاراس، بجز رنگ، شکل کلی بدن نیز از الگوی وابسته به زیستگاه پیروی کرده و ماهیان آب ساکن و جاری، در فاکتورهایی مثل ارتفاع بدن و اندازهء سر متفاوتند.

■ تولید مثل ماهی کاراس

از اندازهء 13 سانتیمتری بالغ است.
بسته به محل، بویژه ازماه فوریه تا اوت، تخمریزی آن دیده شده است.
تخمریزی در حاشیه آب‌های کم‌عمق و گرم روی بسترهای گیاهی انجام می‌شود.
هماوری مطلق ممکن است تا 180000 تخم هم برسد.
توان تکثیر با تخم‌های لقاح نیافته دارد (gynogenesis) و جمعیت تمام ماده تولید می‌شود. در اروپا جمعیت آن تریپلوئید و تمام ماده به نظر می‌رسد، اما بعضی جمعیت‌ها تا 25 درصد نر دارند که دیپلوئید هستند. همچنین جمعیت‌های تمام ماده با اعضای تریپلوئید هستند. تریپلوئیدها "انگل اسپرمی" سایر گونه‌ها محسوب می‌شوند و از اسپرم آن‌ها برای تحریک به نمو تخم استفاده می‌نمایند.
نمونه‌های مسن‌تر زودتر شروع به تخمریزی می‌کنند. نرها زودتر به محل تخمریزی می‌روند.
معمولا در 2 یا 3 مرحله تخمریزی می‌کنند.
نرها مادهء آماده جفت‌گیری را تعقیب می‌کنند که با بیرون پریدن از آب همراه است.
تخم‌ها چسبناک است و به گیاهان و اجسام شناور می‌چسبند.
میانگین قطر تخمک در سد گلستان 0.64 میلیمتر و در سد وشمگیر 0.62 میلیمتر است و حداکثر آن به ترتیب 1.39 و 1.11 میلیمتر بوده است.
از تخم و نوزاد نگهداری نمی‌کنند.

■ صید ماهی کاراس

ماهی کاراس در ایران صید هدفمند ندارد.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی کاراس

در اهمیت تجاری بالا ندارد
در بعضی از نقاط ایران مثل تالاب انزلی، صید انبوهی دارد که نشانهء خوبی نست.

⧠ وضعیت ذخایر ماهی کاراس

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، به دلیل گسترش خارج از کنترل آن، وضعیت ارزیابی‌نشده دارد. در ایران غیربومی و آسیب‌رسان است و باید کنترل شود.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی کاراس

○ تصاویر و فیلم‌ از ماهی کاراس: