:: ماهیان آبهای داخلی ایران »» خانواده شگ ماهیان »» گونه کیلکای معمولی
»» سیستماتیک:
:: نام علمی گونه: Clupeonella cultriventris (Nordmann, 1840)j
»» این گونه در بخش ماهیان دریای خزر نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
:: نامهای رایج در ایران: کیلکای معمولی
:: خانواده: شگ ماهیان, Clupeidae
:: رده بندی کامل : Class: Actinopterygii > Order: Clupeiformes > Family: Clupeidae > Subfamily: Ehiravinae
:: نامهای غیر ایرانی : نام اصلی: Black Sea sprat , سایر نامها: Common kilka, Tyul'ka, Black and Caspian Sea sprat...
:: برخی از اسامی علمی قدیمی، یا غیر معتبر: Clupea cultriventris, Clupeonella delicatula cultriventris , Clupea delicatula
:: ریشه لغوی نام علمی: Clupeonella: لاتین > clupea =ساردین، برگرفته از Clupeus به معنی سپر + culrtiventris: >لاتین: کشاورزی، بخش شکمی شبیه تیغه ایست که به لوازم شخم زدن زمین نظیر خیش نصب می شده است.
»» در گذشته تصور می شد این گونه، دو زیر گونه با نامهای C. cultriventris caspia و C. cultriventris cultriventris داشته باشد که بصورت مجزا در دریای خزر و دریای سیاه زندگی می‌کنند، به همین دلیل در گذشته به آن کیلکای دریای سیاه و خزر گفته میشد. اما امروز می دانیم که گونه کلیکای خزر با نام Clupeonella caspia، گونه ای مجزا از کیلکای معمولی است.
»» کشورهای محل زندگی کیلکای معمولی:
:: بومی ایران و نیز روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان، ترکیه، رومانی، بلغارستان و اوکراین.
»» اکوسیستم های محل پراکنش کیلکای معمولی:
:: در ایران بخشهای شرقی و غربی دریای خزر و گاهی رودخانه‌های مرتبط به آن نظیر سفید رود از مصب تا سد سنگر و رودخانه‌های خروجی تالاب انزلی دیده می‌شود.
:: در سایر نقاط جهان: دریای خزر و نیز دریای سیاه، دریای آزو، دریای مرمره، رود کوبان و ولگا.
در نواحی مرکزی و عمیق خزر دیده نشده و در جنوب دریای خزر در قسمت شرق و غرب تراکم بیشتری دارد.
»» مشخصات زیستگاه کیلکای معمولی:
:: ساکن آبهای شور ، لب شور و شیرین. پلاژیک و نریتیک و رودرو است. بیشتر در اعماق 10 تا 13 متری مناطق معتدله حضور دارد. در سطح آب مناطق ساحلی در اعماق کمتر از 50 متر زندگی می نماید.
وارد آب شیرین نیز می‌شود.
نسبت به سرما مقاوم است و در مناطقی با دمای 3 درجه سانتیگراد نیز مشاهده می‌شود. زمستان را در مناطقی با دمای 7 تا 10 درجه می گذراند.
مختصات پراکنش کیلکای معمولی 60 درجه شمالی تا 36 درجه شمالی و 27 درجه شرقی تا 56 درجه شرقی است.
ماهی کیلکای معمولی، اساسا یک گونه لب شور است، اما دامنه وسیعی از شوری را از شوری 34 جزء در هزار تا آبهای لب شور و شیرین رودخانه‌ها و دریاچه‌ها تحمل می کند.
مهاجرت هایی بصورت گله ای به منظور تغذیه یا تولیدمثل دارد.
»» مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کیلکای معمولی:
خصوصیات فیزیولوژیک و ریخت شناسی:
باله پشتی دارای 13 تا 21 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 12 تا 23 شعاع نرم | سر کوچک و عریض | شکم دارای تیغه تیز (Keel) همراه با 24 تا 29 اسکات | نوک باله سینه‌ای گرد | آخرین دو شعاع باله مخرجی بزرگتر | فاقد برجستگی در نوک فک بالایی | نسبت به گونه‌های دیگر کیلکا بدن پهنی دارد به طوریکه ارتفاع بدن 20.7 تا 24.7 درصد طول چنگالی است | طول سر 20.7 تا 21.5 درصد طول بدن | قطر چشم 5.6 درصد طول بدن | کنار باله پشتی دارای سبز روشن | خارهای آبششی برروی اولین کمان 52 تا 64 عدد
اندازه:
حداکثر طول استاندارد کیلکای معمولی 14.5 سانتیمتر و بیشتر حدود 10 سانتیمتر است.
طول عمر:
حداکثر سن گزارش شده کیلکای معمولی 5 سال است.
غذا:
از زئوپلانکتون ها، سخت پوستانی نظیر پاروپایان و کلادوسرا،
ژنتیک:
-
رفتارهای خاص:
بی خطر برای انسان. مهاجرت های داخل دریای خزر دارند. در زمستان و پاییز مهاجرتهای تغذیه ای و در تابستان مهاجرتهای تولیدمثلی در آنها دیده می‌شود .
سایر موارد:
گوشت کیلکای معمولی 12درصد چربی دارد.
»» تولیدمثل کیلکای معمولی:
در دریای آزوف در اوایل تابستان و بیشتر در ماه می تولیدمثل می کند و در پاییندست رودهایی مثل دنیپر و دنیستر در ماه می تولیدمثل شروع می‌شود. تخمها پلاژیک هستند. هماوری مطلق آن در دریای آزوف، از 5220 تا 20110 بوده است.
در دریای خزر، دمای تولیدمثل آن 10 تا 20 درجه سانتیگراد محاسبه شده است. تخم ریزی بصورت متناوب طی یک مدت نسبتا طولانی صورت می گیرد. در دمای 25 درجه سانتیگراد تخم ریزی متوقف می گردد.
یک بررسی نشان داده که در فصل تابستان در جنوب دریای خزر، تعداد نرها کمتر از ماده ها بوده، بطوریکه 36 درصد نر و 64درصد ماده بوده اند.
سن بلوغ نرها یک سالگی و ماده ها دوسالگی، فصل تولیدمثل در ایران از خرداد تا مرداد و طول دوره رشد جنین در دمای 9 درجه سانتیگراد 4 روز است. هم آوری مطلق ماهی کیلکای معمولی از 9500 تا 60000 (متوسط 31200) عدد می باشد.
»» صید کیلکای معمولی:
صید تجاری و با تورهای مخروطی همراه با سایر کیلکا ماهیان دارد. میزان صید آن از ماهی کیلکای آنچوی کمتر است.
»» ارزش های اقتصادی کیلکای معمولی:
ماهی با ارزش تجاری است. هم بصورت مستقیم و هم بصورت کنسرو شده مصرف دارد. علاوه بر مصرف انسانی، به عنوان پایه برای غذاهای دام استفاده می‌شود. غذای ماهیان باارزش دیگر نظیر تاسماهیان و آزادماهیان است.
»» وضعیت ذخایر کیلکای معمولی:
به علت صید بیش از حد و نیز ورود شانه دار مهاجم دریای خزر، جمعیت این گونه و سایر کیلکاهای خزر کاهش یافته است.
»» بهداشت و بیماری ها:
-
»» تصاویر مرتبط کیلکای معمولی:
|
