:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه ماهی انجرک
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Garra rossica (Nikol'skii, 1900)
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی انجرک و نیز: گلچراغ راس، سنگلیس رزی، گلچراغ راسیکا، سنگلیس، ماهی سنگی، گلچراغ هری
• اسامی محلی » انجرک
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهیسانان)
← Family: Cyprinidae (خانواده: کپورماهیان) (En: Carps)
← Subfamily: Labeoninae
← Genus: Garra (جنس: سنگلیسها)
← Species: Garra rossica (گونه: ماهی انجرک)
:: نام انگلیسی: Hari garra و نیز: Ross's garra, Russian garra
• سایر زبانها: آلمانی » Rossbarbe
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Discognathus rossicus, Discognathus phryne, Discognathichthys rossicus
:: ریشه لغوی: Garra: از اسم هندی گرفته شده است.
■ کشورهای محل زندگی ماهی انجرک
• گزارششده در ایران و نیز:
افغانستان و پاکستان
■ زیستگاههای گزارششده ماهی انجرک
• بومی در ایران هری، بجستان، سیستان، لوت، مکران، ماشکید، جازموریان و کویر. در هریرود، رود نیشابور، رود کلات، رود نوبهار، رود ایراندگان، کارواندار و گلبهار دیده شده است.
• سایر نقاط جهان: حوضه آبریز دجله
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی انجرک
ساکن آب شیرین، بستر و دور از بستر.
ساکن آبهای نیمهگرمسیری با دمای بین 8 تا 20 درجه سانتیگراد
در pH بین 6.8 تا 7.8 و dH بین 8 تا 18 مشاهده شده است.
در آبگیرها و جریانهای آرام رودها و کانالها با بستر نی در سیستان. در چشمهها و رودخانههای آب شیرین با بستر ماسهای و تا حدی قلوهسنگی که دارای گیاهان آبزی باشد.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی انجرک
• شکل بدن: باله پشتی دارای 3 شعاع سخت و 7 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 5 شعاع نرم | باله سینهای دارای 12-13 شعاع نرم | باله شکمی دارای 7 شعاع نرم | تعداد جاروییهای آبششی (Gill Rakers) برابر 11-15 عدد | خط جانبی دارای 35-42 فلس | تعداد مهرهها 34-36 عدد | یک یا دو سبیلک کوچک. جفت قدامی سبیلکها ممکن است کاملا تحلیل رفته و یا ممکن است به شکل ریز یا بزرگ وجود داشته باشد. | روده بسیار بلند | خط میانی پشت، و سینه و شکم در بعضی جمعیتها بدون فلس. | معمولا تنها 3-4 ردیف فلس زیر خط جانبی دارد | فلسها به شکل بیضی عمودی | فرمول دندان حلقی بسیار متنوع، بصورت 2.4.5-5.4.2 یا 3.4.5-5.4.3 یا 2.4.5-5.4.3 یا 3.4.5-5.4.2 یا 2.4.5-5.3.2 یا 2.4.5-5.4.1 و... گزارش شده است. | دندانها مخروتی تا مسطح با یک تاج مورب ولی صاف که تا حد کمی مقعر است.، ندرتا تاجها تیغی شکل. | بالای پهلو و پشت تیره تا خاکستری-قهوهای یا قهوهای-طلایی، و ممکن است نقاط بزرگی بالای پهلو دیده شود. بدن در مجموع نقرهای است. اغلب یک نوار تیره در پایهء دم دیده میشود. بالهها بیرنگ و سطح شکم و پایین سر سفید تا زردفام هستند. شکم و پایین سر ممکن است زرد درخشان باشند. پایه شعاع منشعب بالهء پشتی خالهای تیرهای دارند. ماهیان جوان دارای یک نوار متمایل به آبی در طول پهلو هستند. رنگ آنها در آبهای شفاف، تیرهتر است. | نیمرخ ناحیه شکمی تقریبا صاف است. | سر تقریبا بزرگ و فشرده با فضای صاف یا کمی محدب بین دو چشم. | شکم تا زیر گلو پوشیده از فلس | سر بزرگتر از ساقه دمی و بزرگتر یا مساوی بالهء سینهای. ناحیه پس سر کوتاه تر از سر است.
• اندازه: بیشتر در اندازهء 6.5 سانتیمتر اما تا 9.5 هم عنوان شده است.
• طول عمر: -
• غذا: محتوای مجرای گوارشی، شامل جلبکهای سبز رشتهای، گیاهان عالیتر و ذرات شن بود. تا حد کمی از حشرات آبزی.
• ژنتیک: -
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان.
• سایر توضیحات: جمعیتهای مختلف این گونه، از نظر ریختشناسی تفاوت دارند.
■ تولید مثل ماهی انجرک
تخمریزی در فصل بهار و اوایل تابستان روی میدهد. بعضی نمونهها تا ماه جولای دارای تخم هستند.
در 2-3 سالگی بالغ میشوند. مادهها سریعتر رشد میکنند.
نرها در فصل جفتگیری برجستگیهای جنسی ریز، روی سرپوش آبششی و بالای آن، باله سینهای و بخش قدامی پهلو دارند.
تا 984 عدد تخم تولید میکنند. هماوری یک نمونه با طول استاندارد 50 میلیمتر حدود 1000 عدد تخم بوده است (عبدلی، 1377).
قطر تخم 1.06 ملیمتر است. در جنوب ایران تا 1.1 در ماه نوامبر و 1.3 میلیمتر در ماه دسامبر و 1.2 میلیمتر در ماه مه دیده شده است. نرهای دارای برجستگیهای جنثی در هم در نوامبر و هم ماه مه دیده شدهاند.
■ صید ماهی انجرک
صید تجاری ندارد.
■ ارزشهای اقتصادی ماهی انجرک
دارای ارزش اکولوژیک و زیبایی است.
⧠ وضعیت ذخایر ماهی انجرک
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، وضعیت ارزیابینشده دارد، اما به دلیل گسترش جمعیت زیاد در ایران وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) پیشهاد شده است.
■ بهداشت و بیماریهای ماهی انجرک
-
○ تصاویر و فیلم از ماهی انجرک: |