تماس درباره ما منابع سایت سایر آبزیان گونه های ماهی خانواده ماهیان آبهای داخلی آبهای داخلی  
 
 
 
  آب‌های داخلی ایران
کپور کفزی
( Gobio gobio )
 
کپور کفزی

:: ماهیان آب‌های داخلی ایران خانواده تندآبه‌ماهیان گونه کپور کفزی

◄ در رده‌بندی‌های قدیمی‌تر، در خانوادهء کپورماهیان (Cyprinidae) بوده است.

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Gobio gobio (Linnaeus, 1758)j
:: نام فارسی و محلی ایران: کپور کفزی، گاوماهی
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
Family: Gobionidae (خانواده: تندآبه‌ماهیان) (En: Gudgeon )
■ قبلا در خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) و زیرخانوادهای با نام Gobioninae قرار داشته است.
Genus: Gobio
Species: Gobio gobio (گونه: کپور کفزی)
ممکن است تنها یکی از دوگونه حاضر و گونهء Gobio nigrescens، در ایران باشد که به جای هم تشخیص داده شده‌اند.

:: نام انگلیسی: Turkestan Gudgeon و نیز: Gudgeon, bottom-dwelling carp fish
• سایر زبان‌ها: ترکی » Derekayasi baligi. روسی » Peskar' obyknovennyi, Turkestanskii peskar
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Cyprinus gobio, Leuciscus gobio, Gobio fluviatilis, Gobio phoxinoides, Gobio vulgaris, Gobio saxatilis, Gobio fluviatilis, Bungia nigrescens, Gobio lepidolaemus, Gobio latus, Gobio obtusirostris,
:: ریشه لغوی: gobio : از واژه gobius (لاتین)= گاوماهی

■ کشورهای محل زندگی کپور کفزی

• گزارش‌شده در ایران و نیز:
آسیا: افغانستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، چین
اروپا: ارمنستان، ترکیه، اتریش، بلاروس، بلژیک، کروانسی، دانمارک، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، آلمان، مجارستان، لتونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، مولداوی، هلند، نروژ، لهستان، رومانی، روسیه، صربستان، اسلوواکی، اسلوونی، سوئد، سوییس، انگلستان، اوکراین
معرفی‌شده به: مراکش، ایرلند، پرتغال، ایتالیا، اسپانیا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده کپور کفزی

• بومی در شمال‌شرق ایران : حوضهء رودخانه تجن، چشمهء گیلاس
• سایر نقاط جهان: رودها و دریاچه‌های متعدد مثل:
آمودریا، آمور، باگ، دنیپر، دانوب، دسنا، دنستر، الب، گورین، کاما، کوبان، لوآر، ولگا، نمان (نیاموناس)، اودر، اونگا، پچورا، پروت، راین، تاتارف، وستر، رود زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه کپور کفزی
ساکن آب شیرین و لب‌شور. بنتوپلاژِیک (بستر و دور از بستر). مهاجر در آب شیرین.
در pH بین 7 تا 7.5 و dH بین 10 تا 20 زندگی می‌کند.
ساکن آب‌های معتدل با دمای 2 تا 18 درجه سانتیگراد.
در تمامی انواع رودها و دریاچه‌ها با بستر شنی دیده شده است. در چشمه‌های کوچک کوهستانی، رودهای بزرگ پایین‌دستی و دریاچه‌های بزرگ محل زندگی این گونه هستند. در رودهای با جریان سریع با بستر قلوه‌سنگ و چن و همچنین آب‌های کاملا ساکن.
مختصات جغرافیایی: از 67°شمالی تا 36°شمالی و 10°غربی تا 142°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کپور کفزی

• شکل بدن: باله پشتی دارای 2-3 شعاع سخت و 5-7 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2-3 شعاع سخت و 6-8 شعاع نرم | باله شکمی دارای 2 شعاع سخت و 6-8 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 1 شعاع سخت و 12-16 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | باله دمی 19 شعاع دارد | تعداد مهره‌ها 39-41 عدد | روی خط جانبی دارای 39-44 فلس | بالای خط جانبی 5-6 ردیف و پایین خط جانبی 3-5 ردیف فلس دارد. دور ساقه دمی 12-14 عدد فلس دارد | بدن دوکی‌شکل | دارای یک جفت سبیلک، که به حاشیه قدامی چشم می‌رسد و معمولا تا میانه چشم امتداد می‌یابد. | طول پوزه بزرگتر از طول فاصله پیش‌چشمی. | ناحیه سینه‌ای بین باله‌های سینه‌ای بدون فلس | دندان حلقی با فرمول 3.5-5.3 یا 3.5-5.2 یا 2.5-5.2 یا 3.5-4.2 | پشت بدن قهوه‌ای، لکه‌های تیره در دوطرف بدن دیده می‌شود. رنگ بدن بر حسب زیستگاه ممکن است تغییر کند، و اگر محیط اطراف یکدست باشد، رنگ ماهی نیست یکدست‌تر است.
• اندازه: حداکثر طول کل 21 سانتیمتر و طول کل رایج 12 سانتیمتر است. در رود تجن میانگین طول 7 سانتیمتر بوده است. حداکثر وزن گزارش شده، 220 گرم است.
• طول عمر: 8 سال
• غذا: از لارو حشرات، نرمتنان و سخت‌پوستان تغذیه می‌نمایند.
• ژنتیک: گزارش‌های گوناگون در مورد تعداد کروموزوم وجود دارد، تعداد کروموزوم‌های هاپلویید/گامتیک (n) 24، 25 و 26 عدد عنوان شده و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48، 50-50 و 52-52 عنوان شده است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. تشکیل گله می‌دهد. معمولا روزگرد هستند، ولی در شرایط تهدید، مثلا بوسیله شکارچیان، در زمان‌هایی که نور کم است فعال می‌شوند.
• سایر توضیحات: توانایی تولید صدا دارند. این صدا که برای ارتباط با هم است، ربطی به فصل تولیدمثل ندارد و تابع دما و فعالیت آن‌ها است.

■ تولیدمثل کپور کفزی

از اندازه 9.3 سانتیمتری بالغ است.
زمان تخمریزی بسته به مکان، از آوریل تا آگست است
در آب‌های کم‌عمق و روی سنگ‌ها، شن و گیاهان تخمریزی می‌کند.
تخم‌ها رها شده و بوسیلهء جریان آب جابجا می‌شوند تا اینکه به نقطه‌ای بچسبند.
هماوری مطلق بین 1000 تا 3000 تخم است.
تخم‌ها به رنگ زرد، نارنجی یا کهربایی هستند که به سنگ و گیاهان می‌چسبند.
لارو و ماهیان جوان در کف و دور از جریان آب مانده و از موارد آواری از بالا، تغذیه می‌کنند.
در مناطق دارای تولید کم، یکبار در سال تخمریزی می‌کند و در مناطق غنی ممکن است چندبار در فصل تخمریزی کنند.
از تخم و نوزاد نگهداری نمی‌کنند.
بین نر و ماده تفاوت‌هایی وجود دارد. در ماده طول پوزه، ارتفاع سر در پس سر، قطر چشم، قطر و ارتفاع بدن، فضای پیش‌باله‌پشتی، فاصلهء باله شکمی و سینه‌ای و طول سبیلک بیشتر است.، اما در نرها، طول باله دمی، سینه‌ای، شکمی و ارتفاع باله پشتی بیشتر از ماده است. ماده‌ها از نرها بزرگتر می‌شوند. رنگ بدن نر در فصل تولیدمثل، تیره می‌شود. برجستگی‌های ریزی در سطح جانبی و بالایی سر نرها، بالای پهلو‌ها و پشت در ناحیه جلوی بدن و 8 شعاع انتهایی باله سینه‌ای دارد.

■ صید کپور کفزی

-

■ ارزش‌های اقتصادی کپور کفزی

در ایران به دلیل اندازه کوچک، ارزش خوراکی و صید ورزشی ندارد.
در سایر کشورها، یک گونه تجاری است. گاهی به عنوان طعمه برای صید ماهیان دیگر استفاده می‌شود.
قابل نگهداری در آکواریوم است.

وضعیت ذخایر کپور کفزی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های کپور کفزی

-

تصاویر و فیلم‌ از کپور کفزی:

کپور کفزی کپور کفزی پراکنش کپور کفزی، نقاط قرمز
کپور کفزی کپور کفزی پراکنش کپور کفزی
کپور کفزی کپور کفزی کپور کفزی
ترسیمی از کپور کفزی نمای نزدیک سبیلک کپور کفزی لارو کپور کفزی
کپور کفزی کپور کفزی کپور کفزی
کپور کفزی شکار کپور کفزی توسط شنگ تمبر با نقش کپور کفزی
فیلم‌هایی از کپور کفزی
 
 

↓صفحات پیشنهادی برای مطالعه↓


خانواده Gobionidae: تندآبه‌ماهیان در آب‌های داخلی ایران


گونه Gobio nigrescens : کپور کفزی هریرود