:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده قنات‌ماهیان ← گونه ماهی شلج

• در رده‌بندی‌های جدید، از خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) خارج و در خانوادهء مستقل قنات‌ماهیان (Leuciscidae) قرار گرفته است.

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Leuciscus vorax (Heckel, 1843)j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی شلج،
• اسامی محلی: شلجه

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Leuciscidae (خانواده: قنات‌ماهیان) (En: Minnows)
◄ در منابع قدیمی در خانوادهء Cyprinidae (کپورماهیان) و زیرخانواده Leuciscinae بوده است.
← Subfamily: Leuciscinae (زیرخانواده: قنات‌ماهیان)
← Genus: Leuciscus(جنس: سرمخروطی‌ها)
← Species: Leuciscus vorax (گونه: ماهی شلج)

:: نام انگلیسی: Tigris asp و نیز: Mesopotamian asp
• سایر زبان‌ها: کردی » Devmezin. ترکی » Sis Balığı . عربی: سمك الشلك
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Aspius vorax
:: ریشه لغوی: Leuciscus : از واژه leykiskos (یونانی)= کفال/مولِت سفید

■ کشورهای محل زندگی ماهی شلج

• بومی در ایران و نیز:
عراق و ترکیه

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی شلج

• بومی در ایران، رودخانه کارون، بهمنشیر، تالاب هورالعظیم و تالاب شادگان
• سایر نقاط جهان: حوضه آبریز دجله و فرات
در کشور عراق به منظور ماهیگیری نظامیان و سیاسیون خارجی، به بعضی منابع آبی غیربومی، پیوند زده شده است.

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی شلج
ساکن آب شیرین. بستر و دور از بستر.
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری.
در سد حبانیه کشور عراق، که تعداد کمی گیاه مغذی و مقدار کمی اکسیژن محلول دارد و آب دارای جریانی آرام بوده و سطح منطقه حدود 426 کیلومرت مربع و گنجایش آن در حدود 3260 میلیارد متر مکعب و درارتفاع 51 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد به سر می‌برد.
کف زیستگاه آن دارای گل، سنگ، ماسه، لجن و نرم‌تنان است.
دمای سطح آب زیستگاه این ماهی از 10 تا 31 درجه متغیر است.
میزان اکسیژن محلول در عمق 3-6 متری از 8.3 تا 4.9 میلیگیرم در لیتر متغیر است.
pH زیستگاه بین 8.1-8.5 است.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی شلج

• شکل بدن: باله پشتی دارای 2-3 شعاع سخت و 7-9 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 10-11 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 16-17 شعاع نرم | باله شکمی دارای 8 شعاع نرم | تعداد جارویی‌های آبششی برابر 11-13 عدد | روی خط جانبی دارای 96-100 فلس است. | تعداد مهره‌ها برابر 51-53 عدد | دهان تا حدی حالت فوقانی دارد
• اندازه: حداکثر طول کل 102 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش‌شده 10 کیلوگرم است.
• طول عمر: 24 سال
• غذا: گوشتخوار است. از بقایای ماهیان، و نیز سایر ماهیان زنده مثل بیاح تغذیه می‌کند.
• ژنتیک:
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان
• سایر توضیحات: حداکثر رشد این ماهی در تابستان، وقتی درجهء حرارت آب بالای 25 درجه سانتیگراد است دیده شده است.

■ تولیدمثل ماهی شلج

در تالاب شادگان در ماه دی و بهمن تخمریزی می‌کند.
طول بلوغ در تالاب شادگان 26.6 سانتیمتر و وزن بلوغ 162 گرم است.
میزان هماوری مطلق 74509، و متوسط قطرتخمک بالغ 1.07 میلیمتر است.
آب با درجهء حرارت 10 درجه سانتیگراد و pH برابر 8.5 و میزان اکسیژن محلول 8-8.3 جزء در میلیون برای تخمریزی ماهی شلج مناسب است.

■ صید ماهی شلج

با انواع قلاب ورزشی و نیز تورهایی نظیر تور گوشگیر ثابت قابل صید است.
یک ماهی تهاجمی بوده در صید ورزشی آن بیشتر از طعمه مصنوعی استفاده می‌شود.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی شلج

با توجه به رشد خوب، دارای ارزش صید تجاری و نیز ورزشی است.
با وجود تیغ زیاد، ماهی خوراکی محبوبی است.
بصورت سنتی برای افزایش شیردهی مادران مصرف می‌شود که نیازمند تحقیق است.

■ وضعیت ذخایر ماهی شلج

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
بر اساس شاخص انجمن شیلاتی آمریکا، این ماهی از ماهیان با آسیب‌پذیری ذاتی متوسط است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی شلج

تحقیقی در سال 1389 روی ماهی شلج رودخانه کارون انجام شد که حاکی از تجمع فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در عضله و کبد این ماهی بود، اما در مقایسه با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا، در وضعیت کمتری قرار داشت.

○ تصاویر و فیلم‌ از ماهی شلج: