:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده شانک‌ماهیان ← گونه شانک زردباله

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Acanthopagrus latus (Houttuyn, 1782)ه
:: نام فارسی و محلی ایران: شانک زردباله، سیم دریایی زردباله
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: ناوار. بوشهر: شوم، چخ. سایر نامهای محلی: شنوم، نادوز، شِنگ، بانور
◄ در بعضی منابع جدیدتر، وجود این گونه در خلیج فارس و دریای عمان محل شک و تردید است و احتمال می‌رود گونهء "شانک زردبالهء عربی" ، Acanthopagrus arabicus، به نام این گونه گزارش شده باشد.

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Family: Sparidae (خانواده: شانک‌ماهیان) (En: Porgies)
← Genus: Acanthopagrus
← Species: Acanthopagrus latus (گونه: شانک زردباله)

:: نام انگلیسی: Yellowfin seabream و نیز: Yellow seabream, Yellow sea bream, Japanese bream, Grey bream
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قجاج ذو الزعانف الصفراء، شعم، ظهر. شیم.
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Sparus latus, Mylio latus, Chrysophrys auripes, Chrysophrys rubroptera, ...
:: ریشه لغوی: Acanthopagrus از واژه‌های Akantha (یونانی)= خار + pagros (یونانی)= نوعی ماهی

■ کشورهای محل زندگی شانک زردباله
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگر جهان از جمله:
چین، هنگ کنگ، ژاپن، کره جنوبی، ماکائو، تایوان، ویتنام، عراق، کویت و...
(در بعضی منابع قدیمی‌تر جزو ماهیان ایران نیست، اما در ایران هم پرورش دریایی و هم وحشی وجود دارد)

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده شانک زردباله
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
اقیانوس آرام، دریای شرق چین، دریای جنوب چین، دریای زرد، رودخانه چیکو، رودخانه ارجن، رودخانه کائوپینگ، رودخانه روئرمن، رودخانه شیلیائو، رودخانه تانشوئی، رودخانه سنگوِن و...

■ ویژگی‌های زیستگاه شانک زردباله
دریازی و نیز آب‌ لب‌شور، آب شیرین. مجاور بستر.
ساکن مناطق نیمه گرمسیری.
در آب‌های گرم کم‌عمق و مناطق ساحلی، اغلب وارد دهانه‌رودخانه‌ها و خورها می‌شود.
مختصات جغرافیایی: از 34° شمالی تا 15° شمالی و 105° شرقی تا 137° شرقی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک شانک زردباله

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 11 شعاع سخت و 10-11 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 8-9 شعاع سخت است | تعداد مهره‌ها 24 عدد | بدن فربه در نمونه‌های جوانتر، که با افزایش سن باریکتر می‌شود | ردیف فلس‌ها بین پنجمین شعاع سخت باله پشتی و خط جانبی 3.5 تا 4.5 | ردیف فلس‌های بالای خط جانبی 4.5-5.5 و زیر آن 105-12.5 عدداست | دومین شعاع سخت باله مخرجی بلندتر از سومین است | فلس‌های حفره‌دار خط جانبی 44-47 عدد است | اولین شعاع نرم باله پشتی کمی بلندتر از آخرین شعاع سخت باله پشتی است | رنگ باله‌های شکمی، مخرجی و دمی زرد پررنگ تا کمرنگ است.
• اندازه: حداکثر طول چنگالی 40 سانتیمتر. حداکثر وزن گزارش شده، 1.5 کیلوگرم.
• طول عمر: -
• غذا: غذاهای متنوع. ماهی‌های خانواده‌هایی مثل Gerreidae و Nemipteridae، خرچنگ‌های گرد خانواده Portunidae و Xanthidae، شکم‌پایانی مثل جنس‌های Bassina، Cerithiea ، Nassarius ، Nerita، Truncatella ،Umbonium ، توتیای دریایی مثل جنس Echinometra. دوکفه‌ای‌ها نظیر جنس Donax ، Irus ، Pteria ، Paphia ، Solen ، Tellina ، میگوها و سپیا (سپیداج) مصرف می‌کند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 عدد و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 عدد می‌باشد.
• ویژگی‌های رفتاری: برای انسان بی‌خطر است.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل شانک زردباله

تخمگذار.
در ایران در ماه‌های اسفند تا فروردین تخم‌ریزی می‌كند.
مطالعه‌ای در سواحل بوشهر نشان داد که زمان اوج تخمریزی بهمن ماه و میانگین هم آوری مطلق 1842700 تخمک است.

■ صید شانک زردباله

--

■ ارزش‌های اقتصادی شانک زردباله

از گونه‌های مناسب پرورش است. تلاش برای تولید انبوه آن در ایران انجام می‌شود.
براساس نتایج مطالعه تحقیقات پژوهشکده آبزی‌پروری جنوب کشور بچه ماهی 60/2 گرمی شانک در استخرهای خاکی بعد از چهار ماه پرورش به وزن متوسط 23 گرم رسیده است. در مرحله دوم كه فقط از غذای مختص قزل‌آلا استفاده شد ماهی حدود 40 گرمی بعد از 198 روز پرورش با بازماندگی 35/89درصد به وزن 206 گرم رسید.
این گونه از سال 1375 در مرکز تحقیقات بندرامام پرورش داده شد و هم‌اکنون در قفسهای دریایی پرورش داده می‌شود.
در طب چینی کاربردهایی دارد.

■ وضعیت ذخایر شانک زردباله:

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "اطلاعات ناکافی" (DD) است.

■ بهداشت و بیماری‌های شانک زردباله

در مطالعه‌ای روی شانک‌ماهی زردباله در اهواز مشخص شد که 75 درصد این ماهیان به انگل پریاخته آلوده بوده اند که به ترتیب شامل 55 درصد سخت پوست، 45 درصد نماتود 37.5 درصد ترماتود بوده است. انگل های شناسایی شده در این ماهی عبارتند از: لارو نماتودهای کنتراسکوم، گناتوستوما و آنیزاکیس، ترماتود دیزن اسمفیلودورا، ترماتود مونوژن و سخت پوستان اکترس، کالیگوس و لپئوفتریوس بوده است.
در مطالعه دیگری روی این ماهی در شمال خلیج فارس، چهار گونه نماتود مختلف از خانواده آنیزاکیده شامل لارو آنیزاکیس( از روده، حفره صفاقی، کبد و مزانتر) لارو کنتراسکوم (از روده و محوطه بطنی) رافید آسکاریس (از روده) و هیستروتیلاسیوم (از روده) جداسازی و شناسایی شدند.
مطالعه‌ای در سال 1388 در منطقه صیادی ماهشر، نشانگر وجود کادمیوم و سرب در عضله و پوست این ماهی گزارش گردید
مطالعه دیگری در بندر دیلم نیز نشانگر سطوح غیرمجاز عنصر سرب بالاتر از حد مجاز در عضلات این ماهی بود.

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی شانک زردباله: