:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده کوسهماهیان دمدراز ← گونه کوسه دم دراز معمولی
»» سیستماتیک:
:: نام علمی گونه: Alopias vulpinus (Bonnaterre, 1788)j
:: نام فارسی و محلی ایران: کوسه دمدراز معمولی
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: پَرِی. بوشهر: بمبک. هرمزگان: کولی.
:: ردهبندی کامل :
← Class: Chondrichthyes (رده: غضروفماهیان)
← Subclass: Elasmobranchii (زیررده: نرمآبششداران)
← Superorder: Galeomorphii
← Order: Lamniformes (راسته: کوسهسانان)
← Family: Alopiidae (خانواده: کوسهماهیان دمدراز) (En: Thresher sharks)
← Genus: Alopias (جنس: کوسههای دمدراز)
← Species: Alopias vulpinus (گونه: کوسه دمدراز معمولی)
:: نام انگلیسی: Thresher و نیز: Fox shark, Common thresher shark, Bigeye thresher, Atlantic thresher, Swingletail, Thintail thresher, Thresher shark, Whip-tailed shark
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: القرش الثّعلب، جرور، کلب، قطوه البحر، وطوه البحر،
:: برخی از اسامی علمی مترادف قدیمی، یا غیرمعتبر: Squalus vulpinus, Squalus vulpes, Squalus vulpes, Alopecias vulpes, Carcharias vulpes, Galeus vulpecula, Alopias macrourus, Squalus alopecias, Alopecias barrae , Alopecias longimana, Alopecias chilensis, Vulpecula marina, Alopias caudatus, Alopias greyi
:: ریشه لغوی: Alopias: از واژه Alopex (یونانی) = روباه / vulpinus: ازواژه vulpes (لاتین)= روباه
■ کشورهای محل زندگی کوسه دمدراز معمولی
• گزارششده از آبهای ایران و نیز:
آسیا: چین، اندونزی، لسطین، ژآپن، کره جنوبی، لبنان، مالدیو، عمان، پاکستان، فیلیپین، سریلانکا، سوریه، تایوان، تایلند، ویتنام، یمن
آفریقا: الجزایر، آنگولا، مصر، گابن، گامبیا، غنا، گینه، کنیا، لیبریا، لیبی، موریتانی، موریس، مراکش نامیبیا، سنگال، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا، تونس
اروپا: آلبانی، بلژیک، کرواسی، دانمارک، فرانسه، یونان، ایرلند، ایتالیا، مالت، موناکو، مونته نگرو، هلند، نروژ، پرتغال، اسلوونی، اسپانیا، سوئد، انگلستان
آمریکای شمالی و مرکزی: ایالات متحده، کانادا، ترینیداد و توباگو، پاناما، نیکاراگوآ، مکزیک، کوبا
آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا، اکوادور، اروگوئه، ونزوئلا
اقیانوسیه: استرالیا، یجی، پلی نزی، کیریباتی، نیو کالدونیا، نیوزلند، تاهیتی
■ زیستگاههای گزارششده کوسه دمدراز معمولی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ،(گزارش از ایران: آبهای چابهار) و نیز:
دریای اژه، دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، دریای سیاه، دریای کارائیب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، فلات شرق برزیل، فلاتهای شرقمرکزی، شمالی، جنوب غربی و غربمرکزی استرالیا، دریای شرق چین، دریای جنوبی چین، خلیج عدن، خلیج آلاسکا، خلیج ماین، خلیج مکزیک، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، دریای ایونیان، خلیج لانوزا، دریای مدیترانه، فلات نیوزلند، فلات نیوزلند، دریای نروژ، اقیانوس آرام، آبهای پلینزی، دریای سالیش، ساردینیا، دریای ژاپن، دریای مرمره، آبهای ساحلی سومالی، دریای سولو-سلبز، دریای تاسمان، دریای زرد و...
■ ویژگیهای زیستگاه کوسه دمدراز معمولی:
دریازی، پلاژیک و اقیانوسی.
در عمق 0 تا 650 متری و بیشتر تا 200 متری مشاهده شده است.
ساکن آبهای نیمهگرمسیری.
در نواحی ساحلی قارهای و جزایر و نیز نواحی دور از ساحل اپی پلاژِیک، اما بیشتر نزدیک ساحل به سر میبرند. ماهیان جوانتر اغلب نزدیک کرانهها و در خلیجهای کمعمق به سر میبرند.
مختصات جغرافیایی: از 74°شمالی تا 58°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کوسه دمدراز معمولی
• شکل بدن: کوسهء بزرگی با چشمان کوچک به نسبت جثه. | باله سینهای منحنی و با نوک باریک است. | باله دمی نیز دارای یک نوک نازک است | روی پایهء باله سینهای یک لکهء سفید واضح دارد. | پایهء دومین باله پشتی قبل از لبهء عقبی باله شکمی است. | لوب بالایی باله دمی بسیار کشیده و شلاقی است و به بلندا یا حتی بزرگتر از بقیه بدن. لوب پایینی باله دمی کوچک اما توسعهیافته است. | رنگ بدن قهوهای، خاکستری، خاکستری-قهوهای یا سیاه در ناحیه پشت و پایین پوزه است. در پهلوها روشنتر و در شکم کاملا سفید است، ناحیه سفیدی از بخش شکمی به روی بالهء سینهای گسترش یافته است. | رنگ بالههای سینهای، شکمی و پشتی یتره است، نقاط سفید گاهی روی نوک بالههای سینهای، شکمی و دمی دیده میشود. | پوزه کوچک و نوک تیز
• اندازه: حداکثر طول کل 573 سانتیمتر و طول رایج آن 4.5 متر است. بیشترین وزن گزارششدهء آن 348 کیلوگرم است.
• طول عمر: 25 سال
• غذا: تغذیه از ماهیان گلهای مثل ماکرلها، کفالماهیان، سوزنماهیان، فانوسماهیان و نیز اسکوییدها، هشتپا، سختپوستان پلاژیک و ندرتا پرندگان دریایی.
• ژنتیک: -
• ویژگیهای رفتاری: برای انسان بی خطر است اگرچه موارد حمله به قایق به آن نسبت داده میشود. بسیار مهاجرت میکند.
• سایر توضیحات: برای شکار، از دم دراز خود برای زدن طعمهها استفاده میکند.
■ تولیدمثل کوسه دمدراز معمولی
در اندازهء 226-400 سانتیمتری بالغ است.
تخمگذار زندهزا.
جنین از کیسه زرده و بعد از جذب آن، سایر تولیدات بوسیلهء مادر مصرف میکند.
معمولا 2 و گاه بیشتر و تا 4 نوزاد به دنیا میآورد که در هنگام تولد 114-150 سانتیمتر هستند.
■ صید کوسه دمدراز معمولی
بصورت صید ضمنی در ریسه های طویل قلابدار، تورهای شناور و تورهای گوشگیر که برای گونههای دیگر مثل تونماهیان قرار داده شده به دام میافتد. در بعضی کشورها ناوگان تخصصی صید این گونه وجود دارد.
همچنین در فهرست ماهیان مناسب صید ورزشی قرار دارد.
■ ارزشهای اقتصادی کوسه دمدراز معمولی
دارای ارزش صید تجاری و صید ورزشی است.
گوشت، جگر، پوست و بالهها ارزش تجاری دارند.
گوشت آن مصرف غذایی دارد و به صورت تازه، خشکنمکسود، دودی و منجمد مصرف میشود.
■ وضعیت ذخایر کوسه دمدراز معمولی
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "گونه آسیبپذیر" (VU) است، یعنی در صورتی که وضعیت گونه مورد بررسی و عوامل تهدیدکننده آن بهبود نیابند، گونه در آینده در معرض خطر خواهد بود.
به دلیل محافظت بعضی کشورها مثل ایالات متحده، وضعیت این گونه در حال بهبود است.
■ بهداشت و بیماریهای کوسه دمدراز معمولی
انگلهای متعددی از کرمهای پهن، پاروپایان، و ترماتودها از این گونه گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم از کوسه دمدراز معمولی:
|