:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده طوطیماهیان ← گونه طوطی ماهی گوژ سر سبز
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Bolbometopon muricatum (Valenciennes, 1840)i
:: نام فارسی و محلی ایران: طوطیماهی گوژ سر سبز، طوطیماهی کوهی سبز،
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوفماهیسانان)
← Suborder: Labroidei (زیرراسته: زمرّدماهیواران)
← Family: Scaridae (خانواده: طوطیماهیان) (En: Parrotfishes)
← Subfamily: Sparisomatinae
← Genus: Bolbometopon(جنس: طوطیماهیهای بدرنگ)
← Species: Bolbometopon muricatum (گونه: طوطیماهی گوژ سر سبز)
:: نامهای انگلیسی: Green humphead parrotfish و نیز: Bumphead parrotfish, Double-headed parrotfish, Humphead parrotfish, buffalo parrotfish, giant parrotfish
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: -
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scarus muricatus, Bolbometopon muricatus, Callyodon muricatus
:: ریشه لغوی: Calotomus از واژههای bolbos-ou (یونانی)= پیاز + metopon (یونانی)= پیشانی، ابرو
■ کشورهای محل زندگی طوطیماهی گوژ سر سبز
• فهرستشده در اسامی ماهیان آبهای ایران (عوفی، 1394) ←[نیازمند بررسی بیشتر: هیچ گزارش دیگری در مورد وجود این گونه در کشورهای حوضه خلیج فارس و دریای عمان یافت نشد] و نیز:
آسیا: چین، اندونزی، فلسطین، ژاپن، مالزی، مالدیو، فیلیپین، عربستان، تایوان، تایلند، تیمور شرقی، ویتنام
آفریقا: مصر، کنیا، موریس، موزامبیک، سومالی، تانزانیا
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، پلینزی، پاپوآ گینه نو، پالائو، نیو کالدونیا، کیریباتی، تونگا و...
■ زیستگاههای گزارششده طوطیماهی گوژ سر سبز
• احتمالا بومی در خلیج فارس و همچنین:
دریای عرب، خلیج آتولایان، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج میلنه، خلیج لانوزا، خلیج مورو، خلیج نارا، فلاتهای شمال و شمالشرقی استرالیا، اقیانوس آرام، خلیج پانای، آبهای پلینزی، دریای سرخ، خلیج ساگاد، آبهای ساحلی سومالی، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، دریای زرد و...
■ ویژگیهای زیستگاه طوطیماهی گوژ سر سبز
دریازی، نزدیک مرجانها
در عمق 1 تا 40 متری مشاهده شده است.
ساکن آبهای گرمسیری با میانگین دمای 28.2 درجه سانتیگراد.
بالغین ساکن آبهای شفاف اطراف آبسنگهای رو به دریا و ماهیان جوانتر ساکن آبگیرهای نزدیک به سالح هستند.
مختصات جغرافیایی: از 34°شمالی تا 26°جنوبی و 32°شرقی تا 145°غربی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک طوطیماهی گوژ سر سبز
• شکل بدن: باله پشتی دارای 9 شعاع سخت و 10 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 9 شعاع نرم | باله سینهای دارای 16-17 شعاع نرم | دم کم و بیش کوتاه و صاف | خط جانبی دارای 22-24 فلس | تعداد جاروییهای آبششی (Gill Rakers) برابر 16-18 عدد | بدن دوکیشکل و فشرده | پیشانی محدب | موقعیت دهان از نوع انتهایی | فلسها از نوع دایرهای | روی گونه دارای 3 ردیف فلس است. | ریو یپشانی یک گوژ بزرگ دارد که در بالغین بزرگتر از 25 سانتیمتر دیده میشود. | رنگ بچهها قهوهای تا سبز، با 5 ردیف عمودی از نقاط جانبی است. فاز اولیه به رنگ خاکستری با نقاط نامنظم سفید، که به تدریج سبز تیره میشود.
• اندازه: حداکثر طول کل 130 سانتیمتر و میانگین رایج طول استاندارد 70 سانتیمتر است. وزن این گونه به 46 کیلوگرم میرسد.
• طول عمر: 40 سال.
• غذا: از جلبکهای کفزی، مرجانهای زنده و صدفداران تغذیه میکنند. گاهی با کوبیدن سر خود به مرجانها تغذیه از آنها را تسهیل میکنند.
تخمین زده میشود که هر ماهی بالغ، سالیانه بیش از 5 تن کربنات حاصل از مرجانها نیاز دارد که یکی از عوامل مهم فرسایش طبیعی مرجانها است.
• ژنتیک: -
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان. بصورت گروهی دیده میشوند.
شبها در داخل غارها یا بقایای کشتیهای غرق شده به سر میبرند.
• سایر توضیحات: بزرگترین گونهء طوطیماهی و نیز بزرگترین ماهی گیاهخوار نواحی مرجانی است..
■ تولیدمثل طوطیماهی گوژ سر سبز
تخمگذار با جفتهای متمایز
از تخم و نوزاد نگهداری نمیکند.
تولید اجتماعات تولیدمثلی با 100 ماهی مینمایند.
نر و ماده شکل هم هستند. ماهی بالغ فاز جنسی ابتدایی/انتهایی ندارد.
ماهی در نواحی پلاژیک نزدیک شیبهای خارجی آبسنگی و نزدیک ماه نو تخمریزی میکند.
■ صید طوطیماهی گوژ سر سبز
با انواع تور و نیزه و روشهای سنتی.
■ ارزشهای اقتصادی طوطیماهی گوژ سر سبز
صید تجاری آن ارزش کمی دارد.
در بعضی کشورها در مراسم خاص صید و مصرف میشود، اما به طور کلی در بازارها کم دیده میشود.
ماهی آکواریومی است.
■ وضعیت ذخایر طوطیماهی گوژ سر سبز
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "گونه آسیبپذیر" (VU) است.
■ بهداشت و بیماریهای طوطیماهی گوژ سر سبز
-
○ تصاویر و فیلم از طوطیماهی گوژ سر سبز:
|