:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده موتوماهیان (آنچوی‌ماهیان) ← گونه موتو ماهی معمولی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Encrasicholina punctifer Fowler, 1938 i
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی موتو معمولی ، موتو منقوط، موتوماهی معمولی
-
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Clupeiformes (راسته: شگ‌ماهی‌سانان)
← Family: Engraulidae (خانواده: موتوماهیان) (En: Anchovies)
← Subfamily: Engraulinae
← Genus: Encrasicholina (جنس: لاشه‌ماهیان)
← Species: Encrasicholina punctifer (گونه: موتو معمولی)

:: نام انگلیسی: Buccaneer anchovy و نیز Oceanic anchovy, Anchovy
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: أنشوفة مُغامرة، بریه
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Stolephorus punctifer, Stolephorus buccaneeri, Anchoviella zollingeri, Stolephorus zolengeri, Stolephorus zollingeri
:: ریشه لغوی: Encrasicholina از واژه egkrasicholos, -os, -on (یونانی)= mixed with spleen

■ کشورهای محل زندگی ماهی موتو معمولی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و چندین کشور دیگر از جمله:
آسیا: بحرین، بنگلادش، برونئی دارالسلام، کامبوج، چین، هنگ کنگ، هندوستان، اندونزی، عراق، فلسطین، ژاپن، اردن، کویت، ماکائو،مالزی، میانمار، عمان، پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن و...
اقیانوسیه: ساموآ، استرالیا، فیجی، گوام، کیریباتی، میکرونزی، نائورو، نیوکالدونیا، پالائو، پابوا، ساموآ، تونگا و...
آفریقا: جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی موتو معمولی
• بومی خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
دریای آندامان، دریای عرب، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج عدن، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لاگونوی، خلیج مانیلا، فلات شمال و شمالغرب استرالیا، اقیانوس آرام، آب‌های پلی‌نزی، دریای سرخ، خلیج سن میگل، آب‌های ساحلی سومالی، دریای جنوب چین، دریای سولو-سلب، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی موتو معمولی
دریازی. مجاور صخره‌های مرجانی، مهاجر در اقیانوس.
در عمق 5 تا 35 متری دیده می‌شود.
ساکن مناطق گرمسیری.
اپی‌پلاژیک. بصورت گروهی در آب‌های نزدیک ساحل و آب‌های اقیانوسی و صدها کیلومتر دور از خشکی دیده می‌شود. گاهی وارد تالاب‌های بین صخره‌های مرجانی حلقوی (آتول) یا خلیج‌های عمیق و شفاف می‌شود.
مختصات جغرافیایی: از 42° شمالی تا 35° جنوبی و 30° شرقی تا 140° شرقی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی موتو معمولی

• شکل بدن: باله پشتی بدون شعاع سخت و دارای مجموعا 12-15 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 14-17 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 13-17 شعاع نرم | باله شکمی دارای 7 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | روی خط جانبی دارای 39-43 فلس | دارای 21-27 جارویی آبششی (Gill Rakers) روی شاخه بالایی | بدن دوکی‌شکل با سطح مقطع دایره‌ای | پیشانی کم و بیش صاف | موقعیت دهان از نوع پایینی یا نیمه‌انتهایی | فلس‌ها از نوع دایره‌ای | شکم گرد با 3 تا 6 اسکات پیش‌شکمی سوزن‌مانند | نوک استخوان ماکزیلا تیز نیست. | باله مخرجی کوچک، و شروع آن از آخرین شعاع باله پشتی است
• اندازه: حداکثر طول کل 13 سانتیمتر است.
• طول عمر: عمر کوتاه، احتمالا حدود 1 سال
• غذا: پلانکتون.
یک بررسی در سواحل قشم در سال 1387 نشان داد که این ماهی پلانکتون‌خوار بوده و طیف گسترده‌ای از پلانکتون‌ها را مورد تغذیه قرار می‌دهد، اما گروه سخت‌پوستان عمده‌ترین غذای مصرفی برای این گونه بود. پاروپایان (تخم، ناپلی و کوپه پودهای نیمه هضم) 54 درصد اقلام غذایی این ماهی را تشکیل داده و اقلام غذایی ثانوی شامل جلبک‌های سیانوفیسه (21 درصد)، باسیلاریوفیسه (11 درصد)، تخم و فلس ماهی (6 درصد)، دینوفیسه (4 درصد) و در پایان نیز اوگلناها، کلروفیت‌ها، دینوفلاژل‌ها و سایر (4 درصد) بودند. میزان تغذیه در طول سال متغیر و بیشینه شاخص پری معده در فصل زمستان است. از ماهیان نسبتا پرخور.
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت گله‌ای دیده می‌شود.
• سایر توضیحات: خوراک ماهیانی نظیر گونه‌های Alepisaurus ferox, Canthidermis maculatus, Caranx sexfaciatus, Decapterus macarellus, Elagatis bipinnulata, Seriola rivoliana, Carcharhinus falciformis, Kyphosus cinerascens, Kyphosus lembus, Lobotes surinamensis, Abudefduf vaigiensis, Saurida tumbil, Terapon theraps می‌شود.

■ تولیدمثل ماهی موتو معمولی

بصورت گله‌ای تخمریزی می‌کند.
هماوری مطلق محاسبه شده در فیلیپین، بین 7510 تا 11294 بوده است.
در سواحل قشم، اوج رسیدگی جنسی برای ماهی موتو منقوط در مرداد ماه است. همچنین در همین منطقه، اندازه ماهی در زمان بلوغ جنسی (LM50) بر اساس طول کل، 84 میلیمتر و میانگین هم آوری مطلق، 1217±331 محاسبه گردیده است.

■ صید ماهی موتو معمولی

معمولا با تورهای مخروطی صید آنچوی. در سواحل قشم توسط تور پرساین دو قایقی.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی موتو معمولی

ارزش صیادی تجاری کمی دارد ولی غذای مهمی برای ماهیان باارزش نظیر تون‌ماهیان محسوب می‌شود.
در مناطق هند و چین، غذای ویژه‌ای شبیه ترشی به نام Nước chấm با آن تهیه می‌کنند.
مطالعات در ایران نشان داده که این ماهی دارای مقادیر بالای اسید های چرب بخصوص امگا-3 بوده و می‌تواند به عنوان منبع مناسبی جهت استفاده در صنایع غذایی و تولید داروهای غنی‌شده امگا مورد استفاده قرار گیرند.

⧠ وضعیت ذخایر ماهی موتو معمولی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "ارزیابی نشده" است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی موتو معمولی

-

○ تصاویر و فیلم از ماهی موتو معمولی: