:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده هامورماهیان ← گونه هامور چرب
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Epinephelus tauvina (Forsskål, 1775)j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی هامور چرب
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوفماهیسانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوفماهیواران)
← Family: Serranidae (خانواده: هامورماهیان) (En: Sea basses: groupers and fairy basslets)
← Subfamily: Epinephelinae
← Genus: Epinephelus (جنس: هامور)
← Species: Epinephelus tauvina (گونه: هامور چرب)
:: نام انگلیسی: Greasy grouper و نیز: Greasy cod, Giant grouper, Estuary rock-cod, Green grouper, Orange-spotted grouper
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: شهوة، حوبج، هامور عربی، الجروبير العربي، المناني، عقشر، الهامور
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Perca tauvina, Cephalopholis tauvina, Holocentrus pantherinus, Serranus pantherinus, Serranus goldiei, Epinephelus elongatus, Epinephelus chewa
:: ریشه لغوی: Epinephelus: از واژه epinephelos (یونانی) =ابری
■ کشورهای محل زندگی ماهی هامور چرب
• گزارششده از آبهای ایران و کشورهای دیگری مثل:
آسیا: چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، عراق، ژاپن، اردن، مالزی، مالدیو، پاکستان، فیلیپین، عربستان، سریلانکا، تایوان، تایلند، ویتنام، یمن
آفریقا: کومور، جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، فیجی، پلی نزی، گوام، کیریباتی، میکرونزی، نیوکالدونیا، پالائو، پابوآ، تاهیتی، تونگا و...
معرفیشده به فلسطین.
■ زیستگاههای گزارششده ماهی هامور چرب
• بومی خلیج فارس و دریای عمان و نیز:
دریای عرب، خلیج کاریگارا، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان، خلیج تایلند، خلیج عدن، اقیانوس هند، خلیج لاگونوی، خلیج لیته، خلیج لینگاین، دریای مدیترانه، خلیج میلنه، فلات شمال و جنوبغربی استرالیا، اقیانوس آرام، آبهای پلی نزی، دریای سرخ، دریای سمر، خلیج سن میگل، خیلیج سن پدرو، خلیج سوگود، آبهای ساحلی سومالی، دریای سولو-سلبز، دریای زرد، رود چیلیکا، رود شیلیائو و...
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی هامور چرب
دریازی و در مجاورت صخرههای مرجانی، اقیانوس رو.
در عمق 1 تا 300 متری دیده میشوند.
ساکن مناطق نیمهگرمسیری
بالغین آبهای شفاف روی آبسنگهای مرجانی را ترجیح میدهند. ماهیان جوانتر رو فلاتهای مرجانی و در آبگیرهای جزر و مدی دیده شدهاند.
مختصات جغرافیایی: از 30° شمالی تا 32° جنوبی و 29° شرقی تا 123° غربی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی هامور چرب
• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 11 شعاع سخت و 13-16 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 8 شعاع نرم | رنگ سر و بدن خاکستری سبزفام یا قهوهای، همراه با خالهای گرد تیره که رنگ آن از نارنجی و سرخ تا قهوهای تیره تغییر میکند که مرکز این خالها تیره تر از حاشیه است. | یک لکهء تیرهء بزرگ یا تجمعی از چندین لکه اغلب روی بدن در پایه چهار شعاع سخت آخر باله پشتی دیده میشود | پنج نوار عمودی ممکن است روی بدن دیده شود. نقاط سیاه روی شعاعهای نرم باله پشتی، مخرجی و دمی در بچهماهیها خیلی نزدیکند | تعداد 95-112 فلس بصورت افقی در طول بدن | فلسهای روی بدن ماهیان جوان از نوع شانهای است که در بالغین تبدیل به فلس دایرهای میشود، بجز در نواحی زیر و پشت بالههای سینهای | ضمایم بابالمعده 16-18 عدد | بدن کشیده با سر بزرگ | فضای بین چشمی نازک و صاف یا کمی محدب است. | استخوان پیشسرپوش آبششی بسیار منحنی که دندانهء زاویهء پیشسرپوش کمی کشیده شده است و لبه بالایی سرپوش آبششی تقریبا مستقیم | حفرههای بینی خلفی بسیار بزرگتر از قدامی | استخوان ف بالا از پشم عبور میکند | 2 تا 5 ردیف دندان روی بخش جانبی فک پایینی، دندانهای بخش داخلی فک بالا، بلندتر از دندانهای بخش جلویی هستند.
• اندازه: حداکثر طول کل 100 سانتیمتر و طول کل رایج 90 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: تغذیه از ماهیان بویژه خانوادههای Holocentridae, Mullidae و Pomacentridae و گاهی از سختپوستان.
• ژنتیک: تعداد کروموزومهای هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 و تعداد کروموزومهای دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 عدد است.
• ویژگیهای رفتاری: بیشتر بصورت منفرد دیده میشود.
• سایر توضیحات: -
■ تولیدمثل ماهی هامور چرب
در حدود 61 سانتیمتری بالغ هستند.
تخمریزی در هندوستان از اکتبر تا فوریه سال بعد و در کویت از آوریل تا جولای گزارش شده است.
هماوری مطلق این گونه، از 354989 تا 340000000 عدد تخم (در هند) گزارش شده است.
تخم کروی و شفاف است و زردهء آن دانهدار است.
در آبهای آزاد تخمریزی کرده و از تخم و نوزاد مراقبت نمیکنند.
■ صید ماهی هامور چرب
توسط ترال کفروب، گرگور، قلاب دستی. تور گوشگیر
■ ارزشهای اقتصادی ماهی هامور چرب
دارای ارزش صید تجاری کمی است. در هنگ کنگ فروش زندهء آن رواج دارد.
از گونههای آبزیپروری است.
صید ورزشی دارد.
■ وضعیت ذخایر هامور چرب
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "اطلاعات ناکافی" (DD) است.
■ بهداشت و بیماریهای ماهی هامور چرب
در مطالعات سواحل خوزستان، انگل ترماتود دیژن Gonapodasmlius epinephli در تيغههای آبششی این گونه دیده شده است. این انگل که از رگهای خونی این ماهی تغذیه میکند، منجر به ضایعاتی از قبیل پیچخوردگی و انحراف تیغههای آبششی و نیز برونشیت و هیپرتوفی بافت پوششی میشود که هیپرتروفی باعث نقصان در مکانیزمهای دفعی و تنظیم اسمزی هامور چرب میگردد.
گزارش مسمومیت سیگوآترا از این گونه وجود دارد.
در کشور سنگاپور بیماری ویروسی Iridovirosis در این ماهی گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم از ماهی هامور چرب:
|