:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده تون‌ماهیان ← گونه ماهی زرده

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Euthynnus affinis (Cantor, 1849)j

:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی زرده، سهوده
• اسامی محلی ایران » سیستان و بلوچستان: اولوس. بوشهر: گباب، دارو، پر زرد. هرمزگان: دارو. سایر نامها: سهوده، ضلاع، سلیمانی، شِروه

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Superorder: Acanthopterygii (بالاراسته: خارباله‌داران)
← Clade: Percomorpha (کلاد: سوف‌ریختان)
← Order: Scombriformes (راسته: تون‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Scombroidei (زیرراسته: تون‌ماهی‌واران)
← Family: Scombridae (خانواده: تون‌ماهیان) (En: Mackerels, tunas, bonitos)
← Subfamily: Scombrinae (زیرخانواده: تون‌تباریان)
← Tribe: Thunnini (تبار: تن‌های اصلی)
← Genus: Euthynnus (جنس: تون‌های خوب)
← Species: Euthynnus affinis (گونه: ماهی زرده)

:: نام انگلیسی: Kawakawa و نیز: Black skipjack, Bonito, Dwarf bonito, Eastern little tuna, False albacore, Island skipjack, ...
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: ابو دم، تبان، التونة المنقطة
::برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Thynnus affinis, Euthunnus affinis affinis, Euthynnus yaito, Euthunnus wallisi, Euthynnus alletteratus, ...
:: ریشه لغوی: Euthynnus : از واژه‌های eu (یونانی)= خوب + thynnos (یونانی)= تون

■ کشورهای محل زندگی ماهی زرده
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگر جهان از جمله:
آسیا: بحرین، بنگلادش، برونئی دارالسلام، چین، هنگ کنگ، هندوستان، اندونزی، ژاپن، اردن، کوره جنوبی، کویت، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان، پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن و...
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، پلی‌نزی، گوام، کیریباتی، جزایر مارشال، میکرونزی، پابوا گینه نو، ساموآ، تاهیتی، تونگا، و...
آفریقا: کومور، جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، سیشل، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی زرده
• بومی خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
گسترش زیادی دارد، منطقهء هند و آرام: در آب‌های گرم. اقیانوس آرام،دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، خلیج کالائوگ، خلیج کاریگارا، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج عدن، خلیج عقبه، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لاگونوی، خلیج لانوزا، خلیج لیته، خلیج لینگاین، فلات شمال-شمالغرب و شمالشرق استرالیا، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، آب‌های پلی نزی، خلیج راگای، دریای سرخ، خلیج سن پدرو، خلیج سوگود، آب‌های ساحلی سومالی، دریا یجنوب چین، دریای سولو-سِلِب، دریای زرد، تالاب و دریاچه چیلیکا و...

ماهي زرده در آب‌هاي ايران از بوشهر در خليج فارس تا سواحل پاكستان در درياي عمان يافت مي شــود.

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی زرده
دریازی، پلاژیک-نریتیک، مهاجر در اقیانوس
در عمق 0 تا 200 متر دیده می‌شود.
ساکن مناطق گرمسیری. دمای 18 تا 29 ° سانتیگراد
در آب‌های آزاد حضور دارد اما از کرانه‌های نزدیک ساحل دور نمی‌شود. ماهی جوان ممکن است وارد خلیج‌ها و بنادر بشود
مختصات جغرافیایی: از 35 ° شمالی تا 38 ° جنوبی و 19 ° شرقی تا 137 ° غربی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی زرده

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 10 تا15 شعاع سخت و 11-15 شعاع نرم است | باله مخرجی دارای 11-15 شعاع نرم | تعداد مهره‌های ستون فقرات 39 عدد | فاقد کیسه شنا | خارهای خلفی اولین باله پشتی بسیار بلندتر از میانی‌ها است | بدن بدون فلس بجز در ناحیه سینه و خط جانبی | بخش خلفی ناحیه پشتی، طرحی از خطوط شکسته دارد
• اندازه: حداکثر طول چنگالی 100 سانتیمتر و طول چنگالی رایج آن 60 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش شده 14 کیلوگرم بوده است.
• طول عمر: -
• غذا: شکارچی بسیار فرصت‌طلب که دائما در حال تغذیه از ماهیان کوچک، بویژه شگ‌ماهیان (Clupeids) و شیشه‌ماهیان (Atherinids) همچنین ماهی مرکب، سخت‌پوستان و زئوپلانکتون‌ها است.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: مهاجرت زیادی دارد. با سایر تون‌ماهیان بر مبنای اندازه، تشکیل گله‌هایی چندگونه‌ای متشکل از 100 تا 5000 ماهی می‌دهد.
• سایر توضیحات: بوسیلهء کوسه‌های خانواده Carcharhinidae، نیزه‌ماهیان خانواده Istiophoridae و حتی سایر تون‌ماهیان شکار می‌شود.
گرمای آب روی تراکم این گونه تاثیر دارد و با افزایش دما، جمعیت آن پراکنده‌تر می‌گردد.
-

■ تولیدمثل ماهی زرده

تخمگذار.
هماوری مطلق اقیانوس هند 210000 تا 680000 هزار عدد اندازه گیری شده است

■ صید ماهی زرده

تور گوشگیر، قلاب خزنده و تور گردان پیاله‌ای.
درآب‌های ایران معمولا در صید سنتی از روش گوشگیر سطح (Drift Gillnet) و در صید صنعتی تور پیاله‌ای (Purse Seine ) استفاده دارد.
صیدگاه اصلی آن در هرمزگان، منطقه بندر لنگه بوده و بیشترین صید آن در اردیبهشت می‌باشد.
ماهی زرده از لحاظ میزان صید، پس از ماهی هوور، بیشترین میزان صید تون‌ماهیان در صید سنتی استان هرمزگان را بخود اختصاص می‌دهد

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی زرده

ارزش صید تجاری بسیار بالایی دارد.
صید ورزشی دارد.
بیشتر بصورت کنسرو شده و منجمد و همچنین خشک، نمک‌سود، دودی و تازه فروخته می‌شود.

■ وضعیت ذخایر ماهی زرده

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
پژوهشی که در سال 1387 روی این گونه در هرمزگان انجام شد، نشان داد که ذخایر ماهی زرده تحت فشار است و بهتر است بهره‌برداری آن کاهش یابد.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی زرده

مسمومیت سیگواترا از طریق این ماهی گزارش شده است.

در این ماهی عوامل بیماری‌زای زیر (خاص آبزیان) مشاهده شده است:
Anisakis Disease (juvenile) عفونت انگلی
Lecithochirium عفونت انگلی
Prosorhynchoides عفونت انگلی
Spinitectus عفونت انگلی
Caligus Infestation عفونت انگلی

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی زرده: