:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده نیزهماهیان »» گونه نیزهماهی (مارلین) سیاه
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Istiompax indica (Cuvier, 1832)j
:: نام فارسی و محلی ایران: مارلین سیاه، و نیز: نیزهماهی سیاه، نیزهماهی سیاه هندی، مارلین
• نامهای محلی در ایران » سیستان و بلوچستان: اسپ، اسب، قاتل. هرمزگان: سَلسول، اسبک.
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: شعاعبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوفماهیسانان)
← Suborder: Xiphioidei
← Family: Istiophoridae (خانواده: نیزهماهیان) (En: Billfishes)
← Genus:Istiompax
← Species: Istiompax indica (گونه: نیزهماهی سیاه)
:: نام انگلیسی: Black marlin و نیز : Giant black marlin
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: خیل البحر ، مرلين أسود هندي
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیر معتبر: Makaira indica, Istiomax indicus, Istiompax indicus
:: ریشه لغوی: -
■ کشورهای محل زندگی ماهی مارلین سیاه
• بومی در ایران و حدود هفتاد کشور از جمله:
در آسیا: بحرین، کویت، عمان، بنگلادش، هند، پاکستان، سریلانکا، اندونزی، مالزی، مالدیو، کره شمالی و جنوبی، ژاپن، چین، کامبوج، میانمار، فیلیپین، تایوان، تایلند، ویتنام
در آفریقا: کومور، جیبوتی، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موریس، سیشل، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا
در اروپا: روسیه
در آمریکای شمالی و مرکزی: کاستاریکا، السالوادور، ایالات متحده، پاناما، نیکاراگوئا، مکزیک، گواتمالا،هندوراس
در اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، پلینزی، گوام، هاوایی،ساموا، نیوزلند
در آمریکای جنوبی: شیلی، کلمبیا، اکوادور، گالاپاگوس و پرو
■ زیستگاههای گزارششده ماهی مارلین سیاه • بومی خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
خلیج عدن، اقیانوس هند، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، کیپ ورد، دریای چین، خلیج تایلند، دریای اندونزی، اقیانوس آرام، جزیره پنگ هو، خلیج سن میگل، جزیره ساردینا، آبهای جنوب غرب شیلی، دریای تاسمان و دریای زرد
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی مارلین سیاه
ساکن هند و آرام، پلاژیک و اقیانوسزی، دارای مهاجرتهای داخل اقیانوسی.
در اعماق 0 تا 200 متری مشاهده میشود.
در دمای 15 تا 30 درجه سانتیگراد حضور دارد.
در آبهای ساحلی هم حضور دارد و روی شن و گل و لای و معمولا بصورت دستهای دیده میشود.
ساکن آبهای گرمسیری و نیمهگرمسیری که گاهی وارد آبهای معتدله نیز میشود
بیشتر در آبهای سطحی بالاتر از لایه ترموکلاین. گاهی به سواحل هم نزدیک میشود
مختصات جغرافیایی: از 44° شمالی تا 47 ° جنوبی، 18 ° شرقی تا 69 ° غربی حضور دارد.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک نیزهماهی (مارلین) سیاه
• شکل بدن: دوباله پشتی دارد | ارتفاع پاله پشتی اول، کمتر از بیشترین ارتفاع بدن است و به سمت عقب کوتاهتر میشود | باله پشتی فاقد شعاع سخت و دارای 39 تا 50 شعاع نرم | باله مخرجی فاقد شعاع سخت و دارای 16 تا 21 شعاع نرم | بدن کشیده و نه چندان فشرده | آرواره بالایی دارای یک نیزه قوی ولی نه چندان بلند است | بالههای سینهای محکم و سخت هستند و 19 تا 20 شعاع دارند | بدن از فلسهای متراکم کوچک و برجسته با 1 یا 2 نوک تیز پوشیده شده | ناحیه پشتی آبی تیره و ناحیه شکمی نقرهای، سفید گاهی در ناحیه زیرین دارای نوارهایی به رنگ آبی کمرنگ است که البته اکثر اعضای این گونه بدنی بدون لکه دارند | غشاء اولین باله پشتی آبی تیره بدون نقطه | ناحیه پهلو بدون نقطه | اولین باله پشتی سیاه تا آبی تیره و سایر باله ها قهوه ای تیره در بعضی نمونه ها کمی متمایل به آبی تیره | باله دمی قدرتمند و محکم با دو کیل در طرفین ساقه دم |
• اندازه: حداکثر طول چنگالی(بدون باله دمی و نیزه) مارلین سیاه 465 سانتیمتر و طول کل میانگین آن 380 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش شده، 750 کیلوگرم.
• طول عمر: -
• غذا: نیزهماهی سیاه از سایر ماهیان، ماهی مرکب، سپیداج (کاتل فیش)، هشتپا، سختپوستان دهپای بزرگ، و تونماهیان کوچک نظیر هوو مسقطی تغذیه میکند. در احشاء نیزهماهی سیاه انواعی از کوسهماهیان کوچک هم دیده شدهاند.
نیزهماهیان سیاه جوانتر بیشتر از ماهیهای هرینگ نواحی گرمسیری و نظایر آن تغذیه میکنند.
• ژنتیک: ـ
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان اگرچه موارد متعدد حمله آنها به قایقهای صیادی گزارش شده که قصد صیدکردن آنها را داشتهاند. بویژه بعد از گرفتن قلابی که از قایق مورد نظر به آب افتاده باشد. نیزه این ماهی میتواند قایق را سوراخ کند.
مطالعه روی احشاء نشان میدهد که نیزه در نیزهماهیها، کمتر در شکارگری نقش دارد. نصب سیستم تله متری اولتراسونیک روی چند نیزهماهی سیاه در آبهای استرالیا نشان داد که این ماهی چه در شب و چه در روز، بیشتر در سطح و تا عمق ده متری حضور دارد، اگرچه در روز تا عمق 40 تا 140 متری نیز پایین میرود. ندرتا از ترموکلاین عبور میکنند.
• سایر توضیحات: نیزهماهیان سیاه بصورت انفرادی از طریق دماغه امید نیک به اقیانوس اطلس مهاجرت میکنند، گونهای بسیار مهاجر است. سرعت شنای انفجاری این ماهی تا 36 متر در ثانیه است. سرعت شنای عادی این ماهی در استرالیا بین 0.7 تا 1.02 متر در ثانیه اندازهگیری شده است.
■ تولیدمثل نیزهماهی (مارلین) سیاه
تخمریزی در ماهی مارلین سیاه در آبهای 27 تا 28 درجه سانتیگراد صورت می گیرد. تعداد کل تخمهای هر ماهی ماده تا 40میلیون هم میرسد. از تخم و نوزاد محافظت نمیکند.
تحقیقی در جزیره یوناگونی ژاپن نشان می دهد که 97 درصد جمعیت را ماده ها تشکیل میدهند. اگرچه تجمع در این منطقه برای تولید مثل نبوده است.
■ صید نیزهماهی (مارلین) سیاه
ماهی مارلین سیاه، از ماهیهای بسیار جذاب برای صید ورزشی است. صید ورزشی آن در هنگام ماه کامل و روزهای بعد آن موفقتر است. تصاویری از قایقهای حرفهای ماهیگری ورزشی ثبت شده که بوسیله نیزهماهی سیاه واژگون شدهاند.
صید جانبی و ناخواسته در روشهایی مثل رشتهقلاب طویل است.
■ ارزشهای اقتصادی نیزهماهی (مارلین) سیاه
گوشت نیزهماهی سیاه کیفیت خوبی داشته و معمولا بصورت منجمد و در آسیای جنوب شرقی (ژاپن) بصورت ساشیمی عرضه میگردد.
⧠ وضعیت ذخایر نیزهماهی (مارلین) سیاه
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "ارزیابینشده" است.
■ بهداشت و بیماریهای نیزهماهی (مارلین) سیاه
در بدن این ماهی نیز مانند سایر نیزهماهیان، جیوه مشاهده شده که مصرف همیشگی و پیاپی آن را توصیه نمیکنند
○ تصاویر و فیلم از نیزهماهی (مارلین) سیاه:
|