:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» ← خانواده ده‌پوندیان ← گونه بزرگ‌ماهی هند-آرام
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Megalops cyprinoides (Broussonet, 1782)J
:: نام فارسی و محلی ایران: بزرگ‌ماهی هند-آرام ، تارپون هند-آرام
• اسامی محلی »-
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Superorder: Elopomorpha (بالا راسته: بانوماهی‌ریخت‌تباران)
← Order: Elopiformes (راسته:بانوماهی‌سانان)
← Suborder: Elopoidei
← Family: Megalopidae (خانواده: بزرگ‌ماهیان یا تارپون‌ها) (En: Indo-Pacific tarpons/Ladyfish)
← Genus: Megalops (جنس: بزرگ‌ماهی)
← Species: Megalops cyprinoides (گونه: بزرگ‌ماهی هند-آرام)
:: نام انگلیسی: Indo-Pacific tarpon و نیز: Bulan-bulan, Ox-eye herring, Oxeye tarpon,
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: خنجولة الهادي الهندي،
:: برخی از نام‌های علمی مترادف قدیمی، یا غیرمعتبر: Clupea cyprinoides, Elops cyprinoides, Clupea thrissoides, Megalops filamentosus, Clupea gigantea, Megalops giganteus, Cyprinodon cundinga, Elops cundinga, Megalops cundinga, Megalops setipinnis, Megalops curtifilis, Megalops indicus, Megalops macrophthalmus, Megalops kundinga, Megalops macropterus, Megalops oligolepis, Brisbania staigeri
:: ریشه لغوی: Megalops : از واژه megas, megalos (یونانی)= بزرگ + ops (یونانی)= نمود، ظاهر
■ کشورهای محل زندگی بزرگ‌ماهی هند-آرام
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (IUCN) و نیز:
آسیا: کویت، عمان، پاکستان، بحرین، قطر، عربستان، امارات، یمن، هند، کامبوج، بنگلادش، هنگ کنگ، اندونزی، ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی، مالزی، مالدیو، میانمار، فیلیپین، تایوان، سریلانکا، تایوان، تایلند، تیمور شرقی، ویتنام
آفریقا: مصر، کنیا، اریتره، جیبوتی، ماداگاسکار، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، سوییس، تانزانیا، زیمبابوه
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، میکرونزی، نیو کالدونیا، پالائو، پاپوآ گینه نو، ساموآ، تونگا و...
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده بزرگ‌ماهی هند-آرام
• بومی در دریای عمان و خلیج فارس و همچنین:
دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج داوائو، دریای شرق چین، خلیج عدن، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لاگونوی، فلات‌های شمال، شمالشرق و شمالغرب استرالیا، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، خلیج پاگبیلائو، خلیج پانگوئیل، آب‌های پلی‌نزی، دریای سرخ، دریای سرم، خلیج سن میگل، دریای سولو-سلبز، دریای زرد، رودخانه‌های بِنسباچ، کاوری، فیتزوی، کائوپینگ، مکونگ، ساباکی، شیتسائو، شیلیائو، تانا و...
■ ویژگی‌های زیستگاه بزرگ‌ماهی هند-آرام
دریازی و نیز آب‌های شیرین و لب‌شور. بنتوپلاژِیک (بستر و دور از بستر)، چندمهاجرتی.
در عمق تا 50 متری زندگی می‌کند.
ساکن آب‌های گرمسیری با میانگین دمای 24.4 درجه سانتیگراد.
بالغین بیشتر در دریا به سر می‌برند، اما بچه‌ماهیان ساکن آب‌های دهانهء رودخانه‌ها، خورها و جنگل‌های حرا هستند. ممکن است در آب رودخانه، تالاب‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های مردابی و جانبی دیده شوند. دامنهء وسیعی از pH از 5.2 تا 9.1 و نیز دامنهء شوری بین 0 تا 100 را تحمل می‌کنند.
مختصات جغرافیایی: از 34°شمالی تا 37°جنوبی و 16°شرقی تا 130°غربی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک بزرگ‌ماهی هند-آرام
• شکل بدن: باله پشتی دارای 16-21 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 23-31 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 15-16 شعاع نرم | باله شکمی دارای 10-11 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | خط جانبی متشکل از 36-42 فلس | بدن دوکی‌شکل و فشرده | پیشانی کم و بیش صاف | موقعیت دهان از نوع بالایی | فلس‌ها از نوع دایره‌ای | فک پایین بیرون زده | آخرین شعاع باله پشتی بلند و رشته‌ای و دقیقا به موازات باله شکمی | باله سینه‌ای پایین و نزدیک لبهء شکمی | فلس‌های درشتی دارد. | کیسه شنا به شکلی است که آنها را قادر می‌کند در آب‌های کم‌اکسیژن زنده بمانند. کیسه شنا عملکردی ریه‌مانند دارد | رنگ بدن سبز-آبی در ناحیه پشت و نقره‌ای در طرفین است. |
• اندازه: حداکثر طول کل 150 سانتیمتر و میانگین رایج طول استاندارد 45 سانتیمتر است. بیشترین وزن آن 18 کیلوگرم است.
• طول عمر: 44 سال
• غذا: غدای آن بیشتر از ماهیان و سخت‌پوستان تامین می‌شود.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 26 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 52-52 است.
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. شکارچی و روزگرد.
در مواقع کمبود اکسیژن، به سطح آب آمده و با کمک ساز و کار مرتبط با کیسه شنا، از اکسیژن بیرون آب تنفس می‌کند.
• سایر توضیحات: شکارچیان گوناگونی مثل ماهیان و مارهای آبی از این ماهی تغذیه می‌کنند.
■ تولیدمثل بزرگ‌ماهی هند-آرام
تخمگذار.
از اندازه 25 سانتیمتری می‌تواند بالغ باشد.
دور از ساحل و احتمالا در طول سال تخمریزی می‌کند.
لاروا شفاف هستند و شبیه لارو مارماهی به نظر می‌رسند ولی دم دوشاخه دارند. بچه‌ها معمولا وارد آب شیرین می‌شوند.
■ صید بزرگ‌ماهی هند-آرام
با تور گوشگیر، پرساین و ترال و نیز قلاب صید می‌شود.
■ ارزش‌های اقتصادی بزرگ‌ماهی هند-آرام
ارزش صید تجاری کمی دارد. بصورت تازه یا خشک در بازار ارائه می‌شود.
ارزش صید ورزشی دارد.
پرورش داده می‌شود. معمولا لاروها برای پرورش از سواحل جمع‌آوری می‌شوند.
■ وضعیت ذخایر بزرگ‌ماهی هند-آرام
در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "اطلاعات ناکافی" (DD) است.
■ بهداشت و بیماری‌های بزرگ‌ماهی هند-آرام
آلودگی انگلی Transversotrema در این گونه گزارش شده است.
○ تصاویر و ویدئوهایی از بزرگ‌ماهی هند-آرام:
|
