:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده رنگین‌ماهیان ← گونه ماهی مولی بادبان‌باله

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Poecilia latipinna (Lesueur, 1821)i

:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی مولی بادبان‌باله ، مولی باله بادبانی، مولی
-

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cyprinodontiformes (راسته: کپوردندان‌سانان)
← Family: Poeciliidae (خانواده: رنگین‌ماهیان) (En: Cardinalfishes)
← Subfamily: Poeciliinae
← Genus: Poecilia (جنس: ماهی مولی)
← Species: Poecilia latipinna (گونه: ماهی مولی بادبان‌باله)
◄ این ماهی با گونهء مولی معمولی یا مولی سیاه (Poecilia sphenops) متفاوت است اگرچه ممکن است بین آنها دورگه ایجاد شود.

:: نام انگلیسی: Sailfin molly و نیز molly
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: مولي شراعية الزعانف
:: برخی از نام‌های مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Mollienesia latipinna, Poecilia multilineata, Poecilia lineolata, Limia poeciloides, Limia matamorensis
:: ریشه لغوی: Poecilia : از واژه‌ poikilos (یونانی)= رنگارنگ / latus (لاتین)= پهن + pinna (لاتین)= باله

■ کشورهای محل زندگی ماهی مولی بادبان‌باله
• معرفی‌شده به آب‌های ایران، هم مناطق دریایی جنوب و هم آب‌های داخلی ایران، احتمالا بوسیلهء مردم ناآگاه یا پرورش‌دهندگان بی‌احتیاط، و نیز
بومی در آمریکای شمالی: فقط در ایالات متحده و مکزیک
معرفی‌شده به:
آسیا: عمان، فیلیپین، عربستان، سنگاپور، اندونزی
آفریقا: کنیا
آمریکای شمالی: کانادا
آمریکای جنوبی: کلمبیا
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، نیوزلند

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی مولی بادبان‌باله
• معرفی‌شده به حوضه خلیج فارس و دریای عمان و همچنین:
بومی رود ریوگرانده و عرضهای جغرافیایی پایین است، اما به نقاط زیادی از جهان، از اتیوپی تا استرالیا و اروپا، نوشمالگان، و خاورمیانه معرفی شده است.

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی مولی بادبان‌باله
دریازی، آب لب‌شور، آب شیرین. بستر و دور از بستر. بدون مهاجرت.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری با دمای 20 تا 28 درجه سانتیگراد.
تحمل زیادی در کمبود اکسیژن دارد و ممکن است با لایهء نازک آب دارای اکسیژن سطحی به حیات ادامه دهد. همچنین دامنهء شوری زیادی را تحمل می‌کند اما آب شور، به عنوان زیستگاه دوّمش مطرح است. شوری تا 87 ppt را تحمل می‌کند.
در منابع آبی ساکن یا با جریان کند با آب گرم و در چشمه‌های کوچک، در آبگیرها، دریاچه‌ها و آب‌های حاشیه‌ای با پوشش گیاهی و آرام، و نیز در آب‌های ساحلی دریا. در کانال‌های لب‌شور دریایی تحت تاثیر جزر و مد.
مختصات جغرافیایی: از 40°شمالی تا 16°شمالی و 103°غربی تا 76°غربی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی مولی بادبان‌باله

• شکل بدن: باله پشتی جنس نر به شکل بادبان است. | بدن دوکی‌شکل | رنگ بدن متنوع است و به رنگ‌های سبز، خاکستری، مشکی و نیز خالدار ممکن است دیده شود. |
• اندازه: حداکثر طول کل، 15 سانتیمتر در نرها و 10 سانتیمتر در ماده است. اما طول کل رایج آن حدود 3.4 سانتیمتر است. میانگین طول با جمعیت نسبت عکس دارد، هرچه اعضای یک جمعیت بیشتر باشد، اندازهء هر عضو کوچکتر است.
• طول عمر: عمر کوتاهی دارد. نرها معمولا یکسال بعد از بلوغ می‌میرند.
• غذا: تغذیه بیشتر از جلبک‌ها و نیز مواد جانوری مثل روتیفر، سخت‌پوستان کوچک مثل پاروپایان و صدفیان (اوستراکودا)، و حشرات آبزی
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 23 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 46-46 است.
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. معمولا در دسته‌های کوچک و بزرگ دیده می‌شود. بیشتر اطراف علف‌ها یا ساختارهای طبیعی که امکان فرار از دست شکارچیان به آنجا وجود داشته باشد به سر می‌برد.
• سایر توضیحات: قابلیت تبدیل شدن به آفت در محیط‌های غیربومی را دارد.
به عنوان اعضای بخش انتهایی زنجیره غذایی، شکارچیان متعددی دارند، مثل حشرات آبزی، سایر ماهیان، مارها، دوزیستان، پرندگان و پستانداران.

■ تولیدمثل ماهی مولی بادبان‌باله

لقاح داخلی و زنده‌زا.
تعداد نرها در جمعیت‌ها کمتر است، چون زود می‌میرند. علت مرگ سریعتر نرها، هم بدلیل شکارشدن بیشتر بدلیل رنگ‌های درخشان، و هم بدلیل فعالیت جنسی زیاد است.
باله مخرجی جنس نر، تبدیل به اندام جنسی گونوپودیوم شده است.
ماده‌ها می‌توانند اسپرم نرهایی که معمولا زود می‌میرند را در بدن خود ذخیره کنند.
بارداری 28 روز طول می‌کشد.
معمولا بین 10 تا 100 نوزاد متولد می‌شوند، اگرچه تعداد بیشتر و تا 300 عدد نیز گزارش شده است.
محدوده فصلی خاصی برای زایمان ندارد.

■ صید ماهی مولی بادبان‌باله

-

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی مولی بادبان‌باله

ماهی بسیار باارزش آکواریومی است.
نوع وحشی آن به عنوان خوراک ماهیان پرورشی بزرگتر استفاده می‌شود.
به لحاظ اکولوژیک با خوردن تخم و لارو حشرات موذی، به تعادل اکوسیستم کمک می‌کند.

■ وضعیت ذخایر ماهی مولی بادبان‌باله

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی مولی بادبان‌باله

بیماری‌های مختلفی در محیط وحشی و آکواریومی، از این گونه گزارش شده از جمله:
بیماری‌های انگلی Transversotrema Infestation، Procerovum Infestation و Capillaria Infestation
انگل ترماتد Saccocoelioides sogandaresi، بیماری نقطهء سفید یا ایک.

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی مولی بادبان‌باله: