:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده کوترماهیان ← گونه ماهی کوتر بزرگ
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Sphyraena barracuda (Edwards, 1771)J
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی کوتر بزرگ، نیزهماهی بزرگ، باراکودای بزرگ
• اسامی محلی: سیستان و بلوچستان: کُد، کُود. بوشهر: کت، کوت، غلویه. هرمزگان: غلایه، قلایه. خوزستان: دوولمی. سایر نامهای محلی: قلاچه، باراکودا، جد، غلی، قد، قناط
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Scombriformes (راسته: تونماهیسانان)
* دربعضی منابع، راستهء نیزهماهیسانان (Istiophoriformes) عنوان شده است.
← Suborder: Sphyraenoidei (زیرراسته: کوترماهیواران) و بعضی منابع: Scombroidei (تونماهیواران).
← Family: Sphyraenidae (خانواده: کوترماهیان) (En: Barracudas)
← Genus: Sphyraena (جنس: کوتر)
← Species: Sphyraena barracuda (گونه: ماهی کوتر بزرگ)
:: نام انگلیسی: Great barracuda و نیز Barracuda, Commerson's sea pike
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قداد ، کنایا، قد، عقام، جد.
:: برخی از اسامی علمی مترادفِ قدیمی، یا غیرمعتبر: Esox barracuda, Esox barracuda, Agrioposphyraena barracuda, Sphyraena barracuda, Sphyraena sphyraena picuda, Sphyraena picuda, Sphyraena becuna, Sphyraena commersonii, Sphyraena dussumieri
:: ریشه لغوی: Sphyraena از واژه sphyraina, -es (یونانی)=نام یک ماهی
■ کشورهای محل زندگی ماهی کوتر بزرگ
• فهرستشده در ماهیان آبهای ایران (عوفی، 1394) و کشورهای دیگر نظیر:
آسیا: بحرین، کامبوج، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، ژاپن، اردن، کویت، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان، پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، تایوان، تایلند، تیمور شرقی، امارات، ویتنام، یمن
آمریکای شمالی و مرکزی: کوستاریکا، دومینیکن، کوبا، گواتمالا، هندوراس، جامائیکا، مکزیک، ایالات متحده آمریکا، پورتوریکو، پاناما، نیکاراگوآ، ترینیداد و توباگو، و...
آمریکای جنوبی: برزیل، کلمبیا، سورینام، ونزوئلا و...
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، پلینزی، میکرونزی، نیو کالدونیا، ساموا، پابوآ گینه نو، پالائو، تونگا و...
آفریقا: جیبوتی، مصر، گابن، کنیا، ماداگاسکار، موریتانی، موزامبیک، سائوتومه و پرنسیب، سومالی، آفریقای جنوبی و...
■ زیستگاههای گزارششده ماهی کوتر بزرگ
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و اکوسیستمهای دیگر مثل:
دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، خلیج کالائوگ، دریای کارائیب، خلیج کاریگارا، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج عدن، خلیج عقبه، خلیج مکزیک، فلات شرقی، جنوبی و شمالی برزیل، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لینگاین، خلیج لاگونوی، خلیج میلنه، فلات شمال استرالیا، فلات قاره شمالشرق و جنوبشرق ایالات متحده، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، خلیج پاگبیلائو، آبهای پلینزی، دریای سمر، دریای سرخ، خلیج سن میگل، خلیج سن پدرو، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، دریای زرد، رود شیلیائو، رود سیکائو و...
■ ویژگیهای زیستگاه ماهی کوتر بزرگ
دریازی، و نیز آبهای لبشور. در مجاورت صخرههای مرجانی.
در عمق 1 تا 100 متری و بیشتر 3 تا 30 متری مشاهده میشود.
ساکن نواحی نیمهگرمسیری
غالبا در سطح یا نزدیک آن حکمرانی میکنند. بچهماهیان در جنگلهای مانگرو، خورها و نواحی مرجانی کمعمق و محفوظ زندگی میکنند. بالغین در دامنهء گستردهای از زیستگاهها، از بندرگاههای با آب تیره تا آبهای آزاد زندگی میکنند.
مختصات جغرافیایی: از 42°شمالی تا 35°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی کوتر بزرگ
• شکل بدن: دو باله پشتی مجموعا دارای 6 شعاع سخت و 9 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 1 شعاع سخت و 10 شعاع نرم | باله سینهای دارای 13-15 شعاع نرم | باله شکمی دارای 1 شعاع سخت و 5 شعاع نرم | باله دمی کاملا دوشاخه | خط جانبی متشکل از 77-85 فلس | بدن کشیده | رنگ ماهی در بالا آبی-خاکستری که به تدریج به سمت پایین نقرهای و سفید میشود. گاهی ردیف نوارهای عرضی تیره روی بخش بالایی بدن دارد. باله پشتی دوم و باله مخرجی، از بنفش تیره تا سیاه با نقاط سفید است. گاهی دارای لکههای سیاه در بخش پایینی پهلوها | بالای سر بین چشمها صاف یا محدب | دهان بزرگ
• اندازه: حداکثر طول کل 200 سانتیمتر و میانگین طول کل رایج آن 140 سانتیمتر است.
بیشترین وزن گزارششده 50 کیلوگرم بوده است.
• طول عمر: 14 سال.
• غذا: تغذیه از ماهیان، سرپایان مثل ماهی مرکب و گاهی میگو. در رژیم این ماهی گونههای ماهیان مثل Ablennes hians, Acanthurus bahianus, Canthigaster rostrata, Decapterus sp., Diodon sp., Echidna catenata, Haemulon sp., Harengula clupeola, Hypoatherina harringtonensis, Jenkinsia sp., Ocyurus chrysurus, Sphyraena picudilla, Sphyraena picudilla گزارش شده است.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: ندرتا میتواند برای انسان آسیبزننده باشد، در این موارد معمولا یک حمله ناگهانی و برقآسا دارد که احتمالا ممکن است بدلیل ضعف بینایی این گونه و زیورآلات همراه افراد باشد.
این ماهی روزگرد و تکرو است، اما ممکن است در دستههای کوچک هم مشاهده شود.
زمان شکار، سرعت شنای آن به 43 کیلومتر/ساعت میرسد.
در این ماهی رفتار "گلهداری" مشاهده میشود. به این معنا که در زمان سیری، دستهای از ماهیان طعمه را در مناطق کم عمق محبوس میکنند و آنها را زیر نظر دارند تا اینکه دوباره گرسنه شوند.
• سایر توضیحات: ماهی کوتر بزرگ، توسط ماهیانی مثل گالیتماهیان گونه Coryphaena hippurus شکار میشود.
■ تولیدمثل ماهی کوتر بزرگ
در میانگین طولی 66 سانتیمتری بالغ میشود.
فصل تخمریزی از آوریل تا اکتبر است.
هماوری این گونه 5000 تا 30000 عدد تخم میباشد.
■ صید ماهی کوتر بزرگ
صید تجاری دارد. بیشتر با رشته قلاب.
با قلاب صید ورزشی نیز صید میگردد.
■ ارزشهای اقتصادی ماهی کوتر بزرگ
دارای ارزش صید تجاری است. بیشتر بصورت تازه و گاهی خشک یا نمکسود عرضه میشود.
جذابیت صید ورزشی دارد.
قابل نگهداری در آکواریومهای عمومی
■ وضعیت ذخایر ماهی کوتر بزرگ
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
■ بهداشت و بیماریهای ماهی کوتر بزرگ
گزارش مسمومیت سیگوئاترا به واسطهء این گونه وجود دارد.
-
○ تصاویر و فیلم از ماهی کوتر بزرگ:
|