:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده برکه‌ماهیان خاوری ← گونه گورماهی زاگرس

»» سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Esmaeilius vladykovi (Coad, 1988)j
:: نام فارسی و محلی ایران: گورماهی زاگرس ، ماهی گورخری زاگرس، کپور دنداندار زاگرس، ماهی پرچمی، کپور دندانی زاگرس، ماهی گورخری چهارمحال و بختیاری.
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cyprinodontiformes (راسته: کپورماهی‌شکلان دندان‌دار)
← Family: Aphaniidae (خانواده: برکه‌ماهیان خاوری) (En: Oriental killifishes)
■ قبلا، در خانواده کپورماهیان دندان‌دار (Cyprinodontidae) و زیرخانواده Cyprinodontinae بوده است.
← Genus: Esmaeilius (جنس: اسماعیلیوس)
← Species: Esmaeilius vladykovi (گونه: گورماهی زاگرس)

:: نام انگلیسی: Zagros pupfish
• سایر زبان‌ها: -
:: برخی از اسامی علمی مترادفِ قدیمی، یا غیرمعتبر: Lebias vladykovi, Aphanius vladykovi
:: ریشه لغوی: vladykovi: از نام Vadim Vladykov ماهی‌شناس

■ کشورهای محل زندگی گورماهی زاگرس
فقط در ایران.

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گورماهی زاگرس
بومی انحصاری ایران در حوضهء رودخانه‌های دجله و کارون (چهارمحال و بختیاری در تالاب‌های گندمان و چغاخور)

■ ویژگی‌های زیستگاه گورماهی زاگرس
ساکن آب شیرین، بستر و دور از بستر.
ساکن نواحی گرمسیری با دمای بین 22 تا 29 درجه سانتیگراد.
در آبگیری با عرض 300 متر و عمق 40 سانتیمتر که کف آن گل و لای و پوشیده از سنگریزه بود و در حاشیه آن گیاه بومادران آبی (Myriophyllum) روییده بود مشاهده شده است. در آب شیرین و در روز آفتابی گرم با دمای آب 29° سانتیگراد و pH برابر 6.5 و هدایت 0.2 mhos، با جریان آرام مشاهده شد.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گورماهی زاگرس

• شکل بدن: باله پشتی دارای 1 شعاع سخت و 1-15 شعاع نرم | باله مخرجی 10-13 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 14-19 شعاع نرم | باله شکمی دارای 5-8 شعاع نرم | باله دمی دارای 17-18 شعاع | خط جانبی دارای 25-47 فلس | تعداد کل خارهای آبششی 10-13 عدد | تعداد کل مهره‌ها 27-30 عدد
• اندازه: طول کل 52 میلیمتر (تالاب چغاخور). طول 6.1 سانتیمتر نیز گزارش شده است. حداکثر وزن، 3.7 گرم.
• طول عمر: -
• غذا: حشرات آبزی و سخت‌پوستانی مثل خانواده گاماریده و دافنی. پاروپایان پلانکتونی، تخم و لارو ماهیان دیگر، ناجورپایان، تخم حلزون و ...
• ژنتیک: عدد کروموزومی دیپلویید در ماهی کپوردندانی زاگرس مشابه دیگر گونه‌های این جنس است که تاکنون بررسی شده‌اند: تحقیقی نشان داد عدد کروموزومی دیپلویید در دامنه 42 تا 49 قرار داشت و تعداد نمایی (2n) آنها 48 بود.بر اساس کاریوتایپ تهیه شده، فرمول کروموزومی این گونه 12st+36a/t بود و تعداد بازوهای کروموزومی (FN) 60 محاسبه شد. در این گونه، کروموزوم های جنسی هترومورفیک قابل تشخیص نبودند.
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توصیحات: -

■ تولیدمثل گورماهی زاگرس

در فصل بهار.
نسبت جنسی در تالاب چغاخور، 1 نر به ازای 1.8 ماده. جنس‌ها شکل متفاوت دارند. ماهی نر نوارهایعرضی روشن روی بدن دارد و ماهی ماده بدون نوارهای عرضی و فقط دارای لکه‌های تیره در دو طرف بدن است.
سه دوره زادآوري از اواخر فروردين تا 20 خرداد، 20 خرداد تا آخر تير و اواخر تير تا موسم سرما را براي مولدين ماهي گورخري در تالاب چغاخور مشاهده شده است.
لانه‌سازی می‌کنند.

■ صید گورماهی زاگرس

فاقد ارزش صید.

■ ارزش‌های اقتصادی گورماهی زاگرس

این گونه بومی کشور ایران است و به لحاظ ذخیره ژنتیکی برای ما دارای اهمیت زیادی است. ضمن آنکه با توجه به رنگ‌آمیزی زیبا دارای ارزش زیبایی‌شناسی است.

⧠ وضعیت ذخایر گورماهی زاگرس

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت ارزیابی نشده است.

■ بهداشت و بیماری‌های گورماهی زاگرس

از بدن این ماه، انگل‌هایی نظیر کرم ديژن بالغ Alloceradium isoporum از روده، انگل Trichodina از پوست و آبشش، و انگل مژه‌دار Ichthyophthirius multifiliis از آبشش گزارش شده است.

○ تصاویر و فیلم از گورماهی زاگرس: