:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده برکه‌ماهیان خاوری ← گونه ماهی گورخری معمولی

◄ این ماهی در بخش ماهیان آب‌های داخلی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

■ سیستماتیک:

:: نام علمی گونه: Aphanius dispar (Rupell, 1828)j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی گورخری معمولی ، آفانیوس، ماهی گورخری، ماهی گورخری عرب
• اسامی محلی »-
-
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cyprinodontiformes (راسته: کپورماهی‌شکلان دندان‌دار)
← Family: Aphaniidae (خانواده: برکه‌ماهیان خاوری) (En: Oriental killifishes)
■ قبلا، در خانواده کپورماهیان دندان‌دار (Cyprinodontidae) و زیرخانواده Cyprinodontinae بوده است.
← Genus: Aphanius (جنس: آفانیوس)
← Species: Aphanius dispar (گونه: ماهی گورخری)
← Subspecies: Apanius dispar dispar

:: نام انگلیسی: Arabian pupfish
• کشورهای عرب حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: سمكة الجرو العربية، العفطي، الحرسون
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Lebias dispar, Aphaniops dispar, Cyprinodon dispar, Aphanius lunatus, Aphanius foemina و ...
:: ریشه لغوی: -

■ کشورهای محل زندگی ماهی گورخری
• فهرست‌شده در اسامی ماهیان آب‌های ایران (عوفی، 1394) و نیز:
آسیا: عراق، فلسطین، اردن، کویت، عمان، پاکستان، قطر، عربستان، سوریه، امارات، یمن
آفریقا: جیبوتی، مصر، اتیوپی، سومالی، سودان

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی گورخری
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان و نیز:
• در ایران بومی در رودخانه‌های دجله و کارون وحوضهء رودخانه‌های خلیج، هرمز، مکران، هامون جازموریان و مشکید. چشمه آبگرم میراحمد بوشهر و...، و ورودی این حوضه‌ها به خلیج فارس و دریای عمان.
در سایر نقاط، خلیج عدن، اقیانوس هند، دریای مدیترانه، خلیج فارس، دریای سرخ، رودخانه‌های گوناگون در جهان

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی گورخری
ساکن آب شیرین و نیز آب لب‌شور و شور. مجاور بستر و بدون مهاجرت
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری با دمای 16 تا 26 درجه سانتیگراد.
قسمت‌های پایینی رودخانه‌ها یا آبگیرهای مناطقه جلگه‌ای و گرمسیری.
آب‌های شور و لب‌شور را تحمل می‌کند.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی گورخری

• شکل بدن: باله پشتی دارای 9 شعاع | باله مخرجی دارای 11-12 شعاع | باله سینه‌ای دارای 16-17 شعاع | باله شکمی دارای 7 شعاع | باله دمی دارای 15 شعاع | خط جانبی دارای 25-27 فلس|دو نوار هلالی‌شکل عرضی روی دم کشیده شده. نرها زرد متمایل به سبز با سطح پشتی لکه‌دار، بالهء دمی متمایل به زرد با نوار سیاه عرضی یا هلالی. ماده‌ها نقره‌ای رنگ با 7-9 نوار عرضی باریک روی بدن. | تعداد کل مهره‌ها در نرها به طور متوسط 20-28 و در ماده‌ها 28 عدد
• اندازه: طول کل بین 26.6 تا 47 میلی‌متر است. حداکثر طول کل به 7 سانتیمتر هم می‌رسد.
• طول عمر: -
• غذا: گیاهخوار و نیز حشرات آبزی، پلانکتون‌های جانوری.
• ژنتیک: تنوع در ژنوم میتوکندریایی ماهی گورخری گنو، بالاتر از ماهی گورخری معمولی (A. dispar) است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل ماهی گورخری

بین ماه‌های مارس تا سپتامبر تخمریزی می‌کند.
هماوری مطلق آن دویست عدد است.

■ صید ماهی گورخری

فاقد ارزش صید.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی گورخری

با توجه به اندازهء کوچک و رنگ‌آمیزی زیبا می‌تواند یک ماهی آکواریومی باشد، ضمن آنکه توانایی زندگی در آب‌های گرم و شور را دارد، به علت مصرف لارو حشرات آبزی در مبارزه با پشهء مالاریا در قسمت‌های جنوب کشور می‌تواند بکار گرفته شود.

■ وضعیت ذخایر ماهی گورخری

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "در معرض خطر" (EN) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی گورخری

-

○ تصاویر و فیلم از ماهی گورخری: