:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گربه‌کوسه‌ماهیان »» گونه گربهکوسه عربی
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Chiloscyllium arabicum Gubanov, 1980 j
:: نام فارسی و محلی ایران: گربهکوسه عربی
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: پیشو. بوشهر: بمبک. هرمزگان: کولی.
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Chondrichthyes (رده: غضروف‌ماهیان)
← Subclass: Elasmobranchii (زیررده: نرم‌آبشش‌داران)
← Superorder: Galeomorphii
← Order: Orectolobiformes (راسته: کوسه‌نهنگ‌سانان، کوسه‌ماهی‌شکلان فرشی)
← Family: Hemiscylliidae (خانواده: گربه‌کوسه‌ماهیان) (En: Bamboo sharks)
← Subfamily: -
← Genus: Chiloscyllium
← Species: Chiloscyllium arabicum (گونه: گربهکوسه عربی)
:: نام انگلیسی: Arabian carpetshark و نیز : Arabian bamboo shark, Confusing bamboo shark
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قِرش-قُدّ عربي، حیاسه، یوحر
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Chiloscyllium confusum
:: ریشه لغوی: Chiloscyllium: از واژه Cheilos (یونانی)=لب + Skylla= نوعی کوسه
■ کشورهای محل زندگی گربهکوسه عربی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگری مثل:
بحرین، هند، عراق، کویت، عمان، پاکستان، قطر، عربستان، امارات، یمن.
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گربهکوسه عربی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
اقیانوس هند، دریای عرب. (بیشتر در خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد)
■ ویژگی‌های زیستگاه گربهکوسه عربی
دریای و مجاور بستر
در عمق 2 تا 100 متری و بیشتر زیر 10 متری دیده می‌شود
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری
ساکن صخره‌های مرجانی، سواحل صخره‌ای، خورهای مانگرو (حرّا). بیشتر داخل غارها و مناطق محفوظ زندگی می‌کند.
مختصات جغرافیایی: از 31° شمالی تا 8° جنوبی و 45° شرقی تا 78° شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گربهکوسه عربی
• شکل بدن: دهان کاملا مقابل چشم است | باله پشتی بدون شعاع سخت که نوک آن‌ها به سمت عقب بدن می‌باشد | دم کشیده و باریک | باله مخرجی دراز و چسبیده به باله دمی | دارای برجستگی‌های پیش‌پشتی و بین‌پشتی در ناحیه پشتی بدن | پایهء باله اول پشتی به موازات یا کمی قبل از باله سینه‌ای | دومین باله پشتی معمولا پایه بلندتری از اولی دارد | طرح رنگی خاصی ندارد | باله سینه‌ای کوچک، پهن و مدور است | باله شکمی هم مثل باله سینه‌ای اما کمی کوچکتر
• اندازه: حداکثر طول کل 80 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: شکارچی است. تغذیه از نرم‌تنان صدف‌دار، ماهی مرکب، سخت‌پوستان و مارماهیان
• ژنتیک: ـ
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. گاهی بیرون آب نیز مدتی زنده می‌ماند.
• سایر توضیحات: -
■ تولیدمثل گربهکوسه عربی
در هنگام بلوغ 45-50 سانتیمتر طول دارد.
تخمگذار است. دوره تولیدمثلی شش ماهه دارد.
مشاهده شده که در زمان رقابت‌های تولید مثلی، نرها، کلاسپر(اندام جنسی خارجی) نرهای دیگر را گاز می‌گیرند.
ماهی نر هنگام تولید مثل باله سینه‌ای ماده را در دهان گرفته و کلاسپر خود را بمدت 5 تا 15 دقیقه، داخل کلوآک ماده فرو می‌کند.
ماده می‌تواند هرسال 33 کپسول تخم ایجاد کند. تخمریزی می‌تواند بین 20 دقیقه تا 2 روز طول بکشد. هفت درصد تخمها لقاح نیافته‌اند.
کیسه‌های تخم، رشته‌های چسبناک برای چسبیدن به مرجان‌ها دارند.
در هر بار چهار کیسه تخم روی صخره‌های مرجانی می‌گذارد که در دمای 24 درجه، بعد از 70 تا 80 روز گشوده می‌شوند.
نوزاد در اندازه 10 سانتیمتری زندگی آزاد پیدا می‌کند.
جنین فقط از کیسه زرده تغذیه می‌کند.
از تخم و نوزاد نگهداری نمی‌کنند.
■ صید گربهکوسه عربی
صید ندرتا با تور ترامِل (تورهای گوشگیر سه لایه) و یا تور ترال در نزدیکی ساحل انجام می‌شود.
صید ضمنی در تورهای میگو است.
■ ارزش‌های اقتصادی گربهکوسه عربی:
ارزش صیادی کمی دارد.
در بعضی کشورها برای مصرف خوراکی گوشت و یا بالهء آن استفاده دارد، اما بدلیل اندازه کوچک، جذابیت کمتری دارد.
از معدود کوسه‌های مناسب برای آکواریوم.
■ وضعیت ذخایر گربهکوسه عربی
در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت در نزدیکی تهدید (NT) است.
صید ضمنی در تورهای ترال و تخریب زیستگاه‌های مرجانی، عوامل تهدیدکننده این گونه است. سدهای احداث شده در روی دجله و فرات و خشک شدن تالاب‌های عراق، آلودگی‌های نفتی، و... از دیگر مشکلات این گونه هستند.
■ بهداشت و بیماری‌های گربهکوسه عربی
گونه انگل نماتود Paraleptus chiloscyllii از معده این ماهی در آب‌های عراق گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم‌های گربهکوسه عربی:
|
