:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش‌ماهیان »» گونه ماهی ده‌باله خال‌خالی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Decapterus macarellus (Cuvier, 1833)ه
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی ده‌بالهء خال‌خالی، گیش خال‌خالی

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea (بالاخانواده: سوف‌ماهی‌وشان)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Caranginae
← Genus: Decapterus (جنس: ده‌باله‌ها)
← Species: Decapterus macarellus (گونه: ماهی ده‌بالهء خال‌خالی)

:: نام انگلیسی: Mackerel scad و نیز: Cigarfish, Arumau, Kingston, Indian scad, Mackerel roundscad, Mae, Robin, Sarisi, Shortfin scad
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: آمیا، بالگ، صیما
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Caranx macarellus, Caranx jacobaeus, Caranx pinnulatus, Decapterus pinnulatus, Decapterus canonoides
:: ریشه لغوی: Decapterus از واژه Deka (یونانی) = عدد ده+ pteron (یونانی) = بال، باله

■ کشورهای محل زندگی ماهی ده‌بالهء خال‌خالی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگری نظیر:
آسیا: بحرین، هند، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، اردن، کویت، مالزی، مالدیو، عمان، فیلیپین، قطر، عربستان، سریلانکا، تایوان، تیمور شرقی، امارات، یمن
آمریکای شمالی و مرکزی: ایالات متحده آمریکا، کانادا، کوستاریکا، کوبا، دومینیکن، گواتمالا، هائیتی، هندوراس، جامائیکا، مکزیک، مونت‌سرات، نیکاراگوا، پاناما، پورتو ریکو، ترینیاد توباگو و...
آمریکای جنوبی: برزیل، کلمبیا، اکوادور، ونزوئلا و...
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، پلی نزی، گوام، میکرونزی، نیوکالدونیا، پالائو، پابوا گینه نو، ساموآ، تونگا و...
آفریقا: مصر، اریتره، موریس، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی ده‌بالهء خال‌خالی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
دریای عرب، اقیانوس اطلس، برمودا، دریای کارائیب، خلیج کاریگارا، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، فلات‌های شرق، جنوب و شمال برزیل، دریای شرق و جنوب چین، خلیج عدن، خلیج عقبه، خلیج مکزیک، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لاگونوی، خلیج لیته، دریای مدیترانه، فلات‌های جنوبغرب و شمال استرالیا، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، خلیج راگای، دریای سرخ، خلیج سوگود، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی ده‌بالهء خال‌خالی
دریازی، پلاژیک و اقیانوسی
در عمق 0 تا 400 متری و بیشتر 40 تا 200 متری مشاهده شده است.
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری
بالغین آب‌های شفاف اقیانوسی را ترجیح می‌دهند و گاه در اطراف جزایر حضور دارند. گاهی نزدیک سطح هستند اما عموما د رعمق بیش از 40 متری صید می‌گردند. بصورت گله‌‌های سریع در حاشیه مناطق مرجانی مجاور آب‌های عمیق دیده می‌شوند.
مختصات جغرافیایی: از 45° شمالی تا 46°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی ده‌بالهء خال‌خالی

• شکل بدن: باله‌های پشتی مجموعا دارای 9 شعاع سخت و 31-37 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 27-31 شعاع نرم | ستون فقرات دارای 24 مهره | هردو فک فاقد دندان | باله‌های سینه‌ای کوچک | بدن ماهی زنده، سبزآبی و در ناحیه شکمی نقره‌ای ،همراه با نقاط سیاه روی لبه سرپوش آبششی نزدیک حاشیه بالایی، و باله دمی زرد-سبز و باله پشتی گاهی تیره، باله‌های مخرجی و شکمی روشنتر
• اندازه: حداکثر طول کل 46 سانتیمتر و طول کل رایج آن 30 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: بیشتر زئوپلانکتون‌خوار هستند.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: زندگی گله‌ای داشته و شنای سریعی دارد.
• سایر توضیحات: این ماهی توسط گونه‌هایی از خانواده‌های Serranidae (هامورماهیان) Carangidae (گیش‌ماهیان) و Lutjanidae (سرخوماهیان) شکار می‌شود.

■ تولید مثل ماهی ده‌بالهء خال‌خالی

تخم‌ها شناور و پلاژیک.

■ صید ماهی ده‌بالهء خال‌خالی

بیشتر با پرساین و ترال صید می‌شوند.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی ده‌بالهء خال‌خالی

دارای ارزش صید تجاری است. بیشتر بصورت تازه عرضه می‌گردد.
صید ورزشی دارد.
گاهی به عنوان طعمه برای صید ماهیان با ارزش استفاده می‌گردد.
تلاش‌هایی برای پرورش آن انجام شده است.

■ وضعیت ذخایر ماهی ده‌بالهء خال‌خالی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی ده‌بالهء خال‌خالی

گزارش مسمومیت سیگوآترا از طریق این ماهی وجود دارد.

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی ماهی ده‌بالهء خال‌خالی: