:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده صخره‌ماهیان ← گونه رزماهی شکم‌سیاه

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Helicolenus dactylopterus (Delaroche, 1809)j

:: نام فارسی و محلی ایران: رزماهی شکم‌سیاه
-
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Scorpaeniformes (راسته: عقرب‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Scorpaenoidei (زیرراسته: عقرب‌ماهی‌واران)
← Family: Sebastidae (صخره‌ماهیان) (En: Rockfishes, rockcods and thornyheads)
← Subfamily: Sebastinae
← Genus: Helicolenus
← Species: Helicolenus dactylopterus (گونه: رزماهی شکم‌سیاه)

:: نام انگلیسی: Blackbelly rosefish و نیز: Blue-mouth, Bluemouth rockfish, Blue-mouth redfish, Jacopever, Jac
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: همام البحر،
:: برخی از نام‌های علمی مترادف قدیمی، یا غیرمعتبر: Scorpaena dactyloptera, Sebastes dactylopterus, Sebastes maculatus, Helicolenus maculatus, Sebastes imperialis, Helicolenus imperialis, Helicolenus maderensis , Helicolenus thelmae
:: ریشه لغوی: Helicolenus : از واژه helike, -es (یونانی)= مارپیچ + lenos, -ou (یونانی)=حفره

■ کشورهای محل زندگی رزماهی شکم‌سیاه
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (عوفی، 1394) [تنها در گزارش عوفی، 1394 به وجود آن اشاره شده و هیچکدام از کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و نیز هندوستان، گزارشی از این گونه نداشته‌اند] و کشورهای دیگر مثل:
آسیا: فلسطین، لبنان، سوریه
اروپا: قبرس، ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزگوین، کرواسی، فرانسه، یونان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، مالت، مونته‌نگرو، هلند، نروژ، اسلوونی، اسپانیا، سوئد، انگلستان، اسکاتلند و...
آفریقا: الجزایر، آنگولا، بنین، کامرون، کیپ ورد، کونگو، ساحل عاج، مصر، گینه استوایی، گابن، گامبیا، غنا، گینه، گینه بیسائو، لیبریا، لیبی، موریتانی، مراکش، نامیبیا، نیجریه، سائوتومه و پرنسیب، سنگال، سیالئون، آفریقای جنوبی، توگو، تونس و...
آمریکای جنوبی: کلمبیا، گویان، سورینام، اروگوئه، ونزوئلا
آمریکای شمالی و مرکزی: کانادا، مکزیک، ترینیداد و توباگو، ایالات متحده آمریکا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده رزماهی شکم‌سیاه
• بومی در خلیج فارس و همچنین:
دریای آدریاتیک، دریای اژه، دریای عرب، اقیانوس اطلس، دریای کانتابریان، کیپ ورد، دریای کارائیب، فلات شرق برزیل، فلات گالیسیا، خلیج مین، خلیج مکزیک، اقیانوس هند، دریای یونیان، دریای لوانتاین، دریای مدیترانه، فلات شمال برزیل، دریای نروژ، خلیج سارونیکوس، دریای مرمره، فلات جنوب برزیل، خلیج ترمایکوس و...

■ ویژگی‌های زیستگاه رزماهی شکم‌سیاه
دریازی و عمق‌زی
در عمق 50 تا 1100 متری و بیشتر در عمق 150 تا 600 متری دیده می‌شود.
ساکن مناطق گسترده در سراسر جهان. در میانگین دمای 10.6 درجه سانتیگراد بیشتر دیده می‌شود.
بالغین ساکن نواحی فلات قاره و بالای شیب قاره. روی بسترهای نرم.
مختصات جغرافیایی: از 70 ° شمالی تا 46 ° جنوبی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک رزماهی شکم‌سیاه

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 12 شعاع سخت و 12-13 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 5 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 18-20 شعاع نرم | بدن دوکی‌شکل | صورتی با نوارهای روشن، نوار Y شکل بین شعاع‌های نرم باله‌های پشتی و مخرجی. | دارای شیارهای مترشحه جانبی با غدد سمّی
• اندازه: حداکثر طول کل 50 سانتیمتر و طول کل رایج 25 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش شده 1.6 کیلوگرم است.
• طول عمر: حداکثر 43 سال گزارش شده است.
• غذا: تغذیه از جانوران بنتیک و پلاژیک شامل سخت‌پوستان، ماهیان، سرپایان و خارپوستان.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 عدد و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 عدد است.
• ویژگی‌های رفتاری: سمی و خطرناک.
تغذیه در شب.
• سایر توضیحات: شکار آبزیان دیگر می‌شوند، مثل ماهیان استخوانی خانواده Merlucciidae نظیر گونه‌های Merluccius capensis, Merluccius paradoxus, Merluccius merluccius, سپرماهیان خانواده Rajidae مثل گونه‌های Raja alba, Raja clavata, Raja pullopunctata. عقرب‌ماهیان Scorpaenidae مثل گونه Helicolenus dactylopterus. ماهیان استخوانی خانواده Phycidae نظیر گونه Phycis phycis. ماهیان استخوانی خانواده Lophiidae نظیر گونه Lophius americanus. پستانداران آبزی نظیر سیل‌های خانواده Otariidae مثل گونه Arctocephalus pusillus pusillus.

■ تولیدمثل رزماهی شکم‌سیاه

تخمگذار از نوع زیگوپاروس (لقاح داخلی) است. لارو و نوزادان پلاژیک هستند.
هماوری مطلق محاسبه شده از 31767 تا 428343 عدد بوده است.
تخم‌ها با ماده ژلاتینی پوشیده شده و در تخمدان لقاح می‌یابد. تخم‌ها در بستر آب و در شرایط متفاوت از نظر نمو رهاسازی می‌شوند. لاروها پس از حل شدن پوشش ژلاتینی، زندگی پلانکتونی را آغاز می‌کنند.

■ صید رزماهی شکم‌سیاه

هدف اصلی صیادی نیست و در صید جانبی سایر ماهیان یا در صیادی محلی وجود دارد.

■ ارزش‌های اقتصادی رزماهی شکم‌سیاه

صید تجاری دارد. بصورت تازه فروخته می‌شود.
صید ورزشی دارد.

■ وضعیت ذخایر رزماهی شکم‌سیاه

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت کمترین نگرانی (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های رزماهی شکم‌سیاه

در این ماهی انگل سخت‌پوست Gnathia sp. در باله و آبشش، Hirudinella ventricosa در گنادها، آنیزاکیس، Odrhenium sp. ، Hypoepaticola sp. در مجرای گوارشی و... دیده شده است.

○ تصاویر و ویدئوهایی از رزماهی شکم‌سیاه: