:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده زمرّدماهیان ← گونه زمرّدماهی صخره‌جنبان

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Novaculichthys taeniourus (Lacepède, 1801)I
:: نام فارسی و محلی ایران: زمرّدماهی صخره‌جنبان، -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Labroidei (زیرراسته: زمرّدماهی‌واران)
← Family: Labridae (خانواده: زمرّدماهیان) (En: Wrasses)
← Genus: N ovaculichthys(جنس: صخره‌رو ها)
← Species: Novaculichthys taeniourus (گونه: زمرّدماهی صخره‌جنبان)

:: نام انگلیسی: Rockmover wrasse و نیز: Dragon wrasse (ماهی جوان), Olive-scribbled wrasse, Reindeer wrasse, Bar-cheeked wrasse, reindeer wrasse
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: -
:: برخی از نام‌های علمی مترادفِ قدیمی، یا غیرمعتبر: Labrus taeniourus, Hemipteronotus taeniourus, Julis bifer, Novaculichthys bifer
:: ریشه لغوی: Novaculichthys : از واژهء novacula (لاتین)= تیغ + ichthys (یونانی)= ماهی

■ کشورهای محل زندگی زمرّدماهی صخره‌جنبان
• فهرست‌شده در اسامی ماهیان آب‌های ایران (عوفی، 1394) [→نیازمند بررسی بیشتر، در هیچکدام از کشورهای اطراف ایران بجز عمان، گزارش مطمئن ندارد] و نیز:
آفریقا: مصر، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا، و...آسیا: عمان، چین، هند، اندونزی، ژاپن، مالزی، مالدیو، فیلیپین، عربستان، تایوان، تیمور شرقی، ویتنام
آمریکای شمالی و مرکزی: کوستاریکا، السالوادور، گواتمالا، هندوراس، مکزیک، نیکاراگوا، پاناما
اقیانوسیه: اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، پلی نزی، میکرونزی، پالائو، پاپوآ گینه نو، تونگا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده زمرّدماهی صخره‌جنبان
• احتمالا بومی در خلیج فارس و دریای عمان همچنین:
دریای عرب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لینگاین، خلیج میلنه، خلیج مورو، فلات‌های شمالی و شمالشرقی استرالیا، اقیانوس آرام، خلیج پانای، آب‌های پرو-گالاپاگوس، آب‌های پلی‌نزی، دریای سرخ، آب‌های ساحلی سومالی، دریای سولو-سلبز، خلیج تاوی تاوی، دریای زرد و ...

■ ویژگی‌های زیستگاه زمرّدماهی صخره‌جنبان
دریازی، نزدیک مرجان‌ها. بنتوپلاژیک (بستر و دور از بستر)
در عمق 3 تا 25 متری و بیشتر تا 14 متری مشاهده شده است.
ساکن آب‌های گرمسیری با دمای 24 تا 28 درجه سانتیگراد
ساکن پهنه‌های مرجانی و آبسنگ‌های رو به دریا. در نواحی دارای بستر ترکیبی شن، قلوه‌سنگ و جریان آرام وجود دارد. بچه‌ماهیان در اب‌های کم‌عمق و روی قلوه‌سنگها و در طول صخره‌های در معرض امواج یا بخش‌های محفوظ آبسنگ‌های هلالی، و اگر پوشش گیاهی وجود داشته باشد، بین آن شنا می‌کنند.
مختصات جغرافیایی: از 30°شمالی تا 30°جنوبی و 32°شرقی تا 77°غربی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک زمرّدماهی صخره‌جنبان

• شکل بدن: باله پشتی دارای 9 شعاع سخت و 12-13 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 12-13 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 13 شعاع نرم | باله دمی کم و بیش صاف و کوتاه | بچه‌ماهیان دارای باله پشتی بلند | روی خط جانبی 23-26 فلس دارد | بدن دوکی‌شکل و فشرده | پیشانی صاف | موقعیت دهان از نوع انتهایی | فلس‌ها از نوع دایره‌ای |
• اندازه: حداکثر طول کل 30 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: از کفزیان مثل نرمتنان، توتیای دریایی، ستاره‌های دریایی شکننده، پرتاران و خرچنگ‌های گرد تغذیه می‌کند.
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت جفتی مشاهده می‌شود. برای پیدا کردن غذا، قطعات سنگ را زیر و رو می‌نماید و وجه تسمیه آن نیز همین مساله است، هرچند که واقعا "صخره" را جابجا نمی‌نماید. معمولا یکی از ماهیان قطعات سنگ را جابجا می‌کند و ماهی دیگر جانوران زیر آن را شکار می‌نماید.
بسیار قلمروطلب است.
• سایر توضیحات: -

■ تولید مثل زمرّدماهی صخره‌جنبان

تخم‌گذار. تک‌همسر.
احتمالا امکان تغییر جنسیت دارند.
تولید تخم‌های شناور می‌کند.

■ صید زمرّدماهی صخره‌جنبان

بعضی نقاط با ابزار صید سنتی صید می‌شود.

■ ارزش‌های اقتصادی زمرّدماهی صخره‌جنبان

فاقد ارزش صید تجاری است. بصورت تازه عرضه می‌شود.
به عنوان ماهی آکواریومی مطرح است و تا 25 دلار قیمت دارد، بچه‌ماهی باله پشتی بلندی دارد که جذابیت زیادی برای آکواریوم به آن می‌دهد.

■ وضعیت ذخایر زمرّدماهی صخره‌جنبان

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های زمرّدماهی صخره‌جنبان

-

○ تصاویر و ویدئوهایی از زمرّدماهی صخره‌جنبان: