:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش ماهیان »» گونه سارم دهان بزرگ

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Scomberoides commersonnianus (Lacepède, 1801)i

:: نام فارسی و محلی ایران: سارم دهان‌بزرگ،-
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: سلیمانی، لوب، سارُم. بوشهر: زرده. هرمزگان: شی‌گ. خوزستان: ضلع

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Scomberoidinae
← Genus: Scomberoides (جنس: ملکه‌ماهی)
← Species: Scomberoides commersonnianus (گونه: سارم دهان‌بزرگ)

:: نام انگلیسی: Talang queenfish و نیز: Doubledotted queenfish, Giant dart, Giant leatherskin, Giant queenfish, Leather jacket, Leatherskin, ...
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قفّاز تالانك، بشکل، بصر، دیلا، حابس، لیحیا، شروی، ضلعه، دورب...
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Chorinemus commersonnianus, Scomber madagascariensis, Chorinemus exoletus, Chorinemus delicatulus, Chorinemus leucopthalmus, Chorinemus lysan, Scomberoides lysan
:: ریشه لغوی: Scomberoides : از واژه skombros (یونانی) = تن، ماکرل + oides (یونانی) = شبیه

■ کشورهای محل زندگی سارم دهان‌بزرگ:
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و نیز از حدود 45 کشور دیگر از جمله:
آسیا: بحرین، بنگلادش، برونئی دارالسلام، کامبوج، هنگ کنگ، هندوستان، اندونزی، عراق، ژاپن، کویت، مالزی، میانمار، عمان، پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام و...
اقیانوسیه: استرالیا، نیوزلند، پابوا و...
آفریقا: جیبوتی، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، سیشل، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده سارم دهان‌بزرگ:
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج عدن، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، فلات شمال-شمالشرق و شمالغرب استرالیا، اقیانوس آرام، جزیره پنگ هو، دریای سرخ، خلیج سن میگل، آب‌های ساحلی سومالی، دریای جنوب چین، دریای سولو-سلب، رود ارجن، رود روئرمن، رود سیکو کریک، دریاچه و تالاب چیلیکا و...

■ ویژگی‌های زیستگاه سارم دهان‌بزرگ:
دریازی و نیز آب لب‌شور. مجاور صخره‌های مرجانی. چندمهاجرتی
تا عمق 50 متری دیده می‌شوند
ساکن مناطق گرمسیری
بالغین در آب‌های ساحلی و بیشتر کنار آبسنگ‌های مرجانی و جزایر مرجانی دوراز سواحل. گاهی در خورها دیده می‌شود
مختصات جغرافیایی: از 35 درجه شمالی تا 42 درجه جنوبی و 25 درجه شرقی تا 179 درجه شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سارم دهان‌بزرگ:

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 7-8 شعاع سخت و 19-21 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 16-19 شعاع نرم
• اندازه: حداکثر طول کل، 120 سانتیمتر و طول رایج آن 90 سانتیمتر است. وزن آن تا 16 کیلوگرم می‌رسد.
طی پژوهشی در سال 1382، طول چنگالی در سواحل سیستان و بلوچستان 122 سانتیمتر گزارش شده است.
• طول عمر: -
• غذا: از ماهیان، سرپایان، بی‌مهرگان کوچک و سایر طعمه‌های پلاژیک.
پژوهشی روی این گونه در خوزستان در سال 1393 انجام شده که نتایج حاصل از شاخص گاستروسوماتیک نشان داد که شدت تغذیه در دو جنس یکسان بوده است. همچنین شدت تغذیه در فصول سرد بیشتر است. به گزارش این تحقیق، شدت تغذیه در ماهیان کوچک بیشتر بود.
سارم دهان بزرگ دارای رفتار انتخابی در تعیین غذا بوده و ماهی و میگو به ترتیب غذای اصلی و فرعی این گونه را تشکیل می دهند و به طور عمده از خانواده های شگ ماهیان، گیش ماهیان، بز ماهیان، پنجزاری ماهیان، یلی ماهیان و شمسک ماهیان تغذیه می کند.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. گاه در گروه‌های کوچک دیده می‌شود.
• سایر توضیحات: در مطالعه انجام شده روی این گونه از لارک، هرمزگان، در سال 1392، ترکیب پروتئین عضله ماهی سارم دهان بزرگ دارای ترکیب متعادلی از انواع اسید های آمینه بود. در این ترکیب،اسیدهای آمینه گلوتامیک 5.9 میلی گرم بر گرم، لیزین 5.8 میلی گرم بر گرم، لوسین 4.88 میلی گرم بر گرم، آسپارتیک 4.6 میلی گرم بر گرمو والین 3.6 میلی گرم بر گرمبه ترتیب غالب بودند. امتیاز اسید آمینه ضروری نیز برای این ماهی محاسبه شد که معادل 501 امتیاز می باشد.
در ترکیب لیپیدماهی سارم دهان بزرگ 21 نوع اسید چرب مشاهده شد که اسید های چرب غیر اشباع فراوان ترین انواع (54.47 درصد) را تشکیل می دادند. از میان اسید های چرب غیر اشباع اولئیک اسید (18:1)، دوکوزا هگزا انوئیک اسید (22:6) ایکوزا تری انوئیک اسید (20:3) و ایکوزا پنتا انوئیک اسید (20:5) با مقادیر 21.4±0.55، 11.12±0.62، 3.35±0.18 و 3.3±0.13 درصدو از میان اسید های چرب اشباع اسید پالمتیک(C16:0) واسید استئاریک (C18:0) با 36.32±1.24 و 8.66±0.59 درصدغالب بودند. فیله ماهی سارم دهان بزرگ از لحاظ اسیدهای چرب غیر اشباع امگا سه (17.09 درصد)، امگا شش (6.42 درصد) و امگا نه (21.4 درصد) منبع غنی غذایی به شمار می‌رود.

■ تولیدمثل سارم دهان‌بزرگ:

تخمگذار.
بالغین از 63 سانتیمتر طول دارند.

■ صید سارم دهان‌بزرگ:

--

■ ارزش‌های اقتصادی سارم دهان‌بزرگ:

در سطح جهان، ارزش صیادی کمی دارد. صید ورزشی دارد.

■ وضعیت ذخایر سارم دهان‌بزرگ:

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
در سال 1382، این گونه در آب‌های سیستان و بلوچستان، فاقد فشار صیادی بوده است.

■ بهداشت و بیماری‌های سارم دهان‌بزرگ:

-

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی سارم دهان‌بزرگ: