:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده طلاکوب‌ماهیان »» گونه ماهی طلاکوب جان

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Zeus faber Linnaeus 1758

:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی طلاکوب جان

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Zeiformes (راسته: دوری‌ماهی‌سانان)
← Suborder: -
← Family: Zeidae (خانواده: طلاکوب‌ماهیان) (En: Dories)
← Subfamily: -
← Genus: Zeus
← Species: Zeus faber (گونه: ماهی طلاکوب جان)

:: نام انگلیسی: John dory و نیز: Doorkeeper's fish, Atlantic John dory, Gallocristo, Girti, Dory, Keparu
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: ضوري مذهب، شیبر، حوت سیدنا سلیمان، جمال
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Zeus pungio, Zeus japonicus, Zeus australis, Zeus australis
:: ریشه لغوی: Zeus از واژه‌های Theos (یونانی)= از خدایان یونانی، و بنا به نقل قولی، ماهی ژوپیتر.

■ کشورهای محل زندگی ماهی طلاکوب جان
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (عوفی، 1394) → [در هیچکدام از کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و نیز هند و پاکستان، گزارش از این ماهی مشاهده نشد] و نیز:
آسیا: چین، هنگ کنگ، ژاپن، کره جنوبی، کره شمالی، لبنان، مالزی، سوریه، تایوان، ویتنام
آفریقا: الجزایر، آنگولا، بنین، کامرون، کنگو، ساحل عاج، مصر، گینه استوایی، گابن، گامبیا، غنا، گینه بیسائو، کنیا، لیبریا، لیبی، ماداگاسکار، موریتانی، مراکش، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، سنگال، سیرالئون، آفریقای جنوبی، تانزانیا، توگو، تونس و...
اروپا: ترکیه، قبرس، آلبانی، بلژیک، بوسنی و هرگگوین، بلغارستان، کرواسی، دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، ایرلند، ایتالیا، مونته‌نگرو، هلند، نروژ، پرتغال، رومانی، روسیه، اسلوونی، اسپانیا، سوئد، انگلستان، اوکراین
اقیانوسیه: استرالیا، نیوزلند

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی طلاکوب جان
• بومی در خلیج فارس و نیز:
دریای اژه، دریای عرب، اقیانوس اطلس، دریای سیاه، دریای کانتابریا، فلات‌های شرق مرکزی، جنوبشرقی و شمالی استرالیا، دریای شرق چین، دریای شرق سیبری، دیواره بزرگ مرجانی، اقیانوس هند، دریای ایونان، خلیج کورینتیاکوس، دریای لاپتف، فلات نیوزلند، دریای مدیترانه، دریای شمال، دریای نروژ، اقیانوس آرام، خلیج پاگاسیتیکوس، ساردینیا، خلیج سارونیکوس، دریای ژاپن، دریای مرمره، آب‌های ساحلی سومالی، دریای جنوبچین، دریای تاسمان، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی طلاکوب جان:
دریازی و نیز آب‌های لب‌شور. مهاجر در اقیانوس، بنتوپلاژیک.
در عمق 5 تا 400 متری و بیشتر 50 تا 150 متری دیده می‌شود.
ساکن مناطق معتدله
در نواحی نزدیک بستر دریا زندگی می‌کند.
مختصات جغرافیایی: از 75° شمالی تا 49° جنوبی و 17° غربی تا 177° شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی طلاکوب جان

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 9-11 شعاع سخت و 22-24 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 4 شعاع سخت و 20-23 شعاع نرم | دارای فلس‌های ریز | بدن بسیار فشرده | نقاط سیاه بزرگ با حلقهء روشن در روی بدن | جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) ابتدایی
• اندازه: حداکثر طول کل 90 سانتیمتر و طول کل رایج آن 40 سانتیمتر است. وزن آن تا 8 کیلوگرم گزارش شده است.
• طول عمر: 12 سال
• غذا: بیشتر از ماهیان استخوانی گله‌ای تغذیه می‌کند
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 22 عدد و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 44-44 عدداست، گزارش دیگری این اعداد را به ترتیب 21 و 41-42 ذکر کرده است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. یک ماهی 19 سانتیمتری، سرعت عادی معادل 0.3 متر بر ثانیه دارد که حدود 1.6 برابر طول بدنش است.
• سایر توضیحات: توسط گونه‌هایی از خانواده خروسک‌ماهیان (Triglidae) شکار می‌شود.

■ تولیدمثل ماهی طلاکوب جان

در هنگام بلوغ بین 29 تا 36 سانتیمتر هستند. و حدودا 4 ساله می‌باشند
در شمال شرق اقیانوس اطلس، تولید مثل در اواخر زمستان و شروع بهار صورت می‌گیرد و در مدیترانه زودتر است. در انگلستان ماه‌های ژوئن تا آگست و در استرالیا از دسامبر تا آوریل سال بعد فصل تخمریزی است.
تخم‌ها پلاژیک هستند.
در آب‌های آزاد تخمریزی می‌کنند و تخم امکان پسبیدن به اشیا را دارد.
از تخم و نوزاد نگهداری نمی‌کنند.

■ صید ماهی طلاکوب جان

-

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی طلاکوب جان

دارای ارزش صید تجاری است. بصورت تازه یا منجمد فروخته می‌شود. کیفیت گوشت آن خوب است اما در نقاطی مثل غرب آفریقا کمتر مصرف می‌شود.
صید ورزشی دارد.
به عنوان ماهی آکواریومی در آکواریوم‌های شهری نگهداری می‌گردد.

■ وضعیت ذخایر ماهی طلاکوب جان

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت اطلاعات ناکافی (DD) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی طلاکوب جان

-

○ تصاویر و فیلم از ماهی طلاکوب جان: