:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش‌ماهیان »» گونه مقوای گوژپشت

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Alectis indica (Rüppell, 1830)
:: نام فارسی و محلی ایران: مقوای گوژپشت، گیش گوژپشت، گیش هندی
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: بِشکی پَتّر. سایر نامها: شنگ، پاپیل

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea (بالاخانواده: سوف‌ماهی‌وشان)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Caranginae
← Genus: Alectis
← Species: Alectis indica (گونه: مقوای گوژپشت)

:: نام انگلیسی: Indian threadfish و نیز: Diamond fish, Diamond trevally, High-brow pennantfish, Horse mackerel, Indian mirrorfish, Mirror fish, Plumed trevally, Pompano ...
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: سمك شريط هندي، بامبو، فافی، خیت، عوصیمی، صلّاح، امّ عزیز، صال، بیاض، بياد ابو تابج
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Alectes indicus, Scyris indicus, Hynnis insanus, Hynnis momsa
:: ریشه لغوی: Alectis از واژه Alecto (یونانی) = یکی از سه الههء انتقام در یونان باستان

■ کشورهای محل زندگی مقوای گوژپشت:
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و نیز از حدود 60 کشور دیگر از جمله:
آسیا: بحرین، بنگلادش، کلمبیا، چین، هنگ کنگ، هندوستان، اندونزی، عراق، ژاپن، کویت، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان،پاکستان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن و...
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، پلی‌نزی فرانسه، گوام، هاوایی، میکرونزی، نیوکالدونیا، پالائو، تاهیتی، و...
آفریقا: کومور، جیبوتی، مصر، اریتره ،کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، سیشل، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، تانزانیا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده مقوای گوژپشت:
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
دریای آندامان، دریای عرب، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، دریای شرق چین، خلیج عدن، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لاگونوی، خلیج لیته، خلیج لینگاین، فلاتهای شمال، شمالشرق، شمالغرب و شرق مرکزی استرالیا، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، خلیج پانگوئیل، آب‌های پلی‌نزی، خلیج راگای، دریای سرخ، دریای سمر، خلیج سن میگل، خلیج سن پدرو، آب‌های ساحلی سومالی، خلیج سوگود، خلیج سورسوگون، دریای جنوب چین، دریای سولو-سلب، دریای زرد، رودخانه ارجن، رودخانه شیلیائو، تالاب و دریاچه چیلیکا و...

■ ویژگی‌های زیستگاه مقوای گوژپشت:
دریازی و نیز آب‌های لب‌شور. در مجاورت صخره‌های مرجانی
در عمق 20 تا 100 متری حضور دارد.
ساکن مناطق گرمسیری.
ماهیان بالغ روی صخره‌های مرجانی آب‌های ساحلی بویژه عمق کمتر از 60 متر دیده می‌شوند. ماهیان جوان و نوزاد بصورت تکی در سطح آب و خورها دیده می‌شوند.
مختصات جغرافیایی: از 44° شمالی تا 45° جنوبی و 25° شرقی تا 130° شرقی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک مقوای گوژپشت:

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 7 شعاع سخت و 18-20 شعاع نرم است | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 15-20 شعاع نرم است | ستون فقرات دارای 24 مهره است. | بدن این گونه لوزی و فشرده‌است | شعاع‌های باله پشتی و باله مخرجی خیلی بلند و مساوی با درازای بدن | فلس‌ها غالباً از نوع شانه‌ای می‌باشند | گودی پیش چشمی تقریباً مساوی بادو قطر چشم. | رنگ بدن نقره‌ای سفید با لکه‌های سیاه روی سرپوشش آبششی | تعداد خارهای آبششی روی بخش پایین اولین کمان آبششی ۲۱ تا ۲۶ عدد می‌باشد | افراد جوان بر روی باله پشتی و مخرجی واجد رشته‌هایی نسبتاً طویل هستند.
• اندازه: حداکثر طول کل، 165 سانتیمتر و طول کل رایج، 100 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش شده 25 کلیوگرم بوده است.
• طول عمر: -
• غذا: از ماهیان، ماهی مرکب و سخت‌پوستان تغذیه می‌نماید.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بالغین بصورت گروهی و ماهیان جوان بصورت تکی زندگی می‌کنند.
برای حفاظت از شکارچیان، رفتار عروس‌دریای را تقلید می‌کنند.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل مقوای گوژپشت:

-

■ صید مقوای گوژپشت:

تورهای ایستادهء ساحلی و نیز رشته قلّاب بصورت صید ضمنی.

■ ارزش‌های اقتصادی مقوای گوژپشت:

دارای ارزش صید تجاری و نیز صید ورزشی است.
نمونه‌های کوچکتر، در آکواریوم‌های عمومی قابل نگهداری است.
به میزان کمی در سنگاپور پرورش داده می‌شود.

■ وضعیت ذخایر مقوای گوژپشت:

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های مقوای گوژپشت:

مطالعه‌ای در سال 1394 برروی تجمع چهار فلز سنگین سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک در بافت‌های عضله، پوست و آبشش این ماهی در سواحل دیلم و گناوه استان بوشهر نشان داد تجمع فلزات در بافت عضله ماهی مقوای گوژپشت و مقایسه با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی،سازمان کشاورزی و غذایی سازمان ملل و اداره محیط زیست امریکا، میزان تجمع فلزات سرب، کادمیوم و جیوه بالاتر از حداستاندارد بوده است که برای سلامتی انسان ضرر دارد. . بیشترین تجمع در بافت آبشش و کمترین در عضله بود.

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی مقوای گوژپشت: