:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش ماهیان »» گونه گیش خال‌نارنجی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Carangoides bajad (Forsskål, 1775)ه
:: نام فارسی و محلی ایران: گیش خال‌نارنجی
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: پَتر، پتر خطی، زرد مبین پتر، سورین پتر، پتر هشتری، سیاهین پتر، بکو، لونتی، حمام، حبش، کَل بَت. هرمزگان: جَش، گشرون، طالع. بوشهر: داغی، جسم، جس. سایر نامهای محلی: کارتر، ساعول، برک، کش، سال، سل، جاله، دخور، تاله بزک، مقوا.

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea (بالا خانواده: سوف‌ماهی‌وشان)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Caranginae
← Genus: Carangoides (جنس: گیش‌ماهی‌های گرمسیری)
← Species: Carangoides bajad (گونه: گیش خال‌نارنجی)

:: نام انگلیسی: Orangespotted trevally و نیز: Gold-spotted trevally, Gold-spotted trevally.
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: همام، جش، کعک، ریما صفرا، سل، بوتیخه، صل، بیاد، جش فوله...
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scomber ferdau bajad, Caranx bajad, Caranx auroguttatus, Carangoides auroguttatus
:: ریشه لغوی: Carangoides از واژه carangue (فرانسوی)= نام ماهی کارائیب

■ کشورهای محل زندگی گیش خال‌نارنجی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگر مثل:
آسیا: بحرین، کامبوج، هند، اندونزی، عراق، فلسطین، اردن، ژاپن، کویت، مالزی، عمان، فیلیپین، قطر، عربستان، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن
اقیانوسیه: پالائو، پابوآ گینه نو
آفریقا: جیبوتی، مصر، اریتره، سومالی، سودان

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گیش خال‌نارنجی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان (در جنوب آن بیشتر است)، و نیز:
دریای عرب، باتارازا فیلیپین، خلیج عدن، خلیج عقبه، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج میلنه، اقیانوس آرام، دریای سرخ، دریای سمر، دریا یجنوبی چین، دریای سولو-سلبز، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه گیش خال‌نارنجی
دریازی و در مجاورت صخره‌های مرجانی
در عمق 2 تا 70 متری دیده شده است.
ساکن نواحی گرمسیری
بالغین در طول نوار ساحلی شیب‌های مرجانی یا اطراف صخره‌ها و دماغه‌های مرجانی در آبگیرهای دریایی فراوانند. ماهیان جوانتر بصورت تکی در نواحی محفوظ ساحلی زندگی می‌کنند
مختصات جغرافیایی: از 35° شمالی تا 8° جنوبی و 33° شرقی تا 150° شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گیش خال‌نارنجی

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 9 شعاع سخت و 24-26 شعاع نرم است. | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 22 تا 24 شعاع نرم | بدن تقریبا مرتفع و فشرده و مستطیلی که بخش پشتی محدب‌تر از شکمی است | قطر چشمتر از طول پوزه | هردو آرواره دارای نوارهای دندانی ریز villiform که این نوارها به سمت بخش قدامی بزرگتر می‌شوند | طول سر بزرگتر از طول لوب باله مخرجی است که یکی از شاخص‌های شناسایی آن است | خط جانبی یک قوس و شیب ضعیف به سمت قدامی بدن دارد که بخش قدامی محدب بلندتر از بخش خلفی صاف است | بخش صاف خط جانبی دارای 14 تا 26 فلس و 20 تا 30 اسکات است | بخش چانهء این گونه کاملا فلس دارد، گاهی یک ردیف بدون فلس زیر باله‌های شکمی وجود دارد | این ماهی 24 مهره در ستون فقرات دارد | دارای 25 تا 43 جارویی آبششی (Gill Raker) است. | بدن این ماهی نقره‌ای/قهوه‌ای است و در ناحیه شکم روشن‌تر می‌شود. تعداد زیادی نقاط نقاط واضح نارنجی تا زرد روی پهلوهای آن وجود دارد.، باله‌ها روشنتر یا زرد لیمویی هستند و سرپوش آبششی لکه ندارد | یک نوع زرد آن نیز مشاهده شده است و بنظر می‌رسد که می‌تواند رنگ خود را سریع تغییر دهد
• اندازه: حداکثر طول کل 55 سانتیمتر و طول کل رایج آن 42 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: از سخت‌پوستان کفزی و نیز ماهی‌ها تغذیه می‌کند. شکارچی قدرتمندی است.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: ممکن است بصورت منفرد یا دسته‌ای مشاهده شوند. شکارچی پر سرعتی است.
• سایر توضیحات: رشد این گونه یک نوسان سالیانه دارد که بیشترین آن در حدفاصل ماه‌های نوامب رو آوریل و کمترین میزان آن بین ماه می تا سپتامبر است.

■ تولیدمثل گیش خال‌نارنجی

در میانگین طولی 24.7 سانتیمتری بالغ می‌شود.
در امارات، در ماه‌های ژوئن و سپتامبر گزارش تخمریزی داشته است.

■ صید گیش خال‌نارنجی

در سمت شمال خلیج فارس و دریای عمان، بیشتر بصورت صید ضمنی سایر گونه‌ها: رشته‌قلاب، تور گوشگیر و...

■ ارزش‌های اقتصادی گیش خال‌نارنجی

دارای ارزش صید تجاری است.
صید ورزشی دارد.

■ وضعیت ذخایر گیش خال‌نارنجی

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های گیش خال‌نارنجی

-

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی گیش خال‌نارنجی: