:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده تون‌ماهیان »» گونه خال‌خالی دوخطه

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Grammatorcynus bilineatus (Rüppell, 1836)j

:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی خال‌خالی دوخطه ،

:: رده‌بندی کامل↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Superorder: Acanthopterygii (بالاراسته: خارباله‌داران)
← Clade: Percomorpha (کلاد: سوف‌ریختان)
← Order: Scombriformes (راسته: تون‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Scombroidei (زیرراسته: تون‌ماهی‌واران)
← Family: Scombridae (خانواده: تون‌ماهیان) (En: Mackerels, tunas, bonitos)
← Subfamily: Scombrinae (زیرخانواده: تون‌تباریان)
← Tribe: Scomberomorini (تبار: ماهی خال‌خالی‌های اسپانیایی)
← Genus: Grammatorcynus (جنس: نشانه‌نوک‌ها)
← Species: Grammatorcynus bilineatus (گونه: ماهی خال‌خالی دوخطه)

:: نام انگلیسی: Double-lined mackerel و نیز : Doubleline mackerel, Mokorkor, Scad mackerel
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: -
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیر معتبر: Thynnus bilineatus, Grammatorycnus bilineatus, Nesogrammus piersoni
:: ریشه لغوی: Grammatorcynus از واژه‌های gramma (یونانی) = علامت، نشانه+ rhyngchos (یونانی) = پوزه

■ کشورهای محل زندگی ماهی خال‌خالی دوخطه
• فهرست‌شده در آب‌های ایران (عوفی، 1394) [نیازمند بررسی بیشتر است، چون این گونه درهیچ‌گدام از کشورهای دیگر از حاشیه خلیج فارس و دریای عمان از این دو منطقه گزارش نشده است] و کشورهایی نظیر:
آسیا: برونئی دارالسلام، اندونزی، ژاپن، اردن، مالزی، میانمار، فیلیپین، عربستان، تیمور شرقی، یمن
آفریقا: جیبوتی، مصر، اریتره، سومالی، سودان
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، گوام، میکرونزی، نیوکالدونیا،پالائو، پابوآ گینه نو، ساموآ، تونگا و...

■ زیستگاه‌های گزارش شده ماهی خال‌خالی دوخطه
• احتمالا بومی خلیج فارس و دریای عمان و نیز:
دریای آندامان، دریای عرب، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج عدن، خلیج عقبه، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج میلنه، فلات‌های شمال، شمال‌غرب و شمالشرق استرالیا، اقیانوس آرام، آب‌های پلی‌نزی، دریای سرخ، دریای جنوب چین، دریای سولو-سلبز و...

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی خال‌خالی دوخطه
دریازی، مجاور صخره‌های مرجانی و اقیانوس‌رو.
در عمق 15 تا 50 متری مشاهده می‌شود
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری.
ساکن آب‌های آزاد است اما اغلب در حال شنا در اطراف حاشیه بیرونی دیواره‌های مرجانی یا شیب‌های دارای آب شفاف دیده می‌شود. در آب‌های کم عمق حضور گروهی دارد.
مختصات جغرافیایی: از 31° شمالی تا 50° جنوبی و 32‌° شرقی تا 175° غربی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی خال‌خالی دوخطه

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 11 تا 12 شعاع سخت و 10 تا 14 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 10-14 شعاع نرم | دهان نسبتا کوچک، آرواره بالایی به حدود میانهء چشم می‌رسد | باله‌های سینه‌ای ضخیم | برجستگی بین باله‌های شکمی کوچک و منفرد | دارای کیسه شنا | دارای 14 مهرهء پیش دمی و 17 مهره مهره دمی، مجموعا 31 مهره در ستون فقرات | دو خط جانبی دارد، یکی روی مقطع پشتی و دیگری بالای باله‌های سینه‌ای | رنگ بدن در پشت، آبی تیره و در پهلوها نقره‌ای و روی شکم سفید است
• اندازه: حداکثر طول چنگالی، 100 سانتیمتر و طول کل رایج 50 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش‌شده 3.5 کیلوگرم.
• طول عمر: -
• غذا: تغذیه از سخت‌پوستان و ماهیان بویژه شگ‌ماهیانی مثل جنس‌های Sardinella و Thrissocles و ماهیان دیگری مثل جنس‌های Sphyraena و Balistes
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. ماهی خال‌خالی دوخطه، تشکیل گله‌های بزرگ می‌دهد.
• سایر توضیحات: -

■ تولید مثل ماهی خال‌خالی دوخطه

در اندازه 40-43 سانتیمتری به بلوغ می‌رسند.
زمان تخمریزی از ماه اکتبر تا مارس سال بعد مشاهده شده است (فیجی)
در آب‌های آزاد تخمریزی کرده و از تخم و نوزاد مراقبت نمی‌کند. تخم‌ها شناور هستند.
-

■ صید ماهی خال‌خالی دوخطه

صید صنعتی دارد. روشهای گوناگون صید مثل انواع رشته قلاب‌ها و تورهای گوشگیر در کنار انواع صید ورزشی رواج دارد.
صید ورزشی این ماهی در نواحی دور از ساحل و هنگام آرامش دریا انجام می‌شود.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی خال‌خالی دوخطه

دارای ارزش صید تجاری پایین، و بصورت کنسرو یا یخزده عرضه می‌شود.
گوشت آن سفید، مطبوع و مناسب است اما لازم است برای رفع طعم آمونیاکی، قبل از پخت مزه‌دار شود.
صید ورزشی دارد.

■ وضعیت ذخایر ماهی خال‌خالی دوخطه

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت کمترین نگرانی (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی خال‌خالی دوخطه

○ تصاویر و فیلم‌های ماهی ماهی خال‌خالی دوخطه: