:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده فریباماهیان ← گونه فریباماهی آب‌سنگ

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Rhinecanthus rectangulus (Bloch & Schneider, 1801)j
:: نام فارسی و محلی ایران: فریباماهی آب سنگ


:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Tetraodontiformes (راسته: چهاردندان‌سانان)
← Family: Balistidae (خانواده: فریباماهیان ) (En: Triggerfishes)
← Genus: Rhinecanthus
← Species: Rhinecanthus rectangulus (گونه: فریباماهی آب‌سنگ)

:: نام انگلیسی: Wedge-tail triggerfish و نیز : Patchy triggerfish, Humuhumu, Picasso triggerfish, Rectangle trigerfish, Reef triggerfish, Saddle-shoe fish
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: -
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Balistes rectangulus, Balistapus rectangulus, Balistes echarpe, Rhinecanthus echarpe
:: ریشه لغوی: Rhinecanthus: از واژه‌های rhinos (یونانی)= بینی + akantha (یونانی)= خار

■ کشورهای محل زندگی فریباماهی آب‌سنگ
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (عوفی، 1394) ←[بجز این منبع، در هیچ‌کدام از منابع مربوط به کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان، گزارش وجود اینگونه مشاهده نشد] و نیز:
آسیا: هند، اندونزی، ژاپن، مالدیو، فیلیپین، تایوان، ویتنام و...
آفریقا: مصر، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، آفریقای جنوبی، تانزانیا،
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، پلی‌نزی، گوام، میکرونزی، نیوکالدنیا، نیوزلند، پالائو، پابوآ گینه نو، ساموآ، تونگا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده فریباماهی آب‌سنگ
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
دریای عرب، اقیانوس اطلس، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لینگاین، خلیج میلنه، فلات نیوزلند، فلات‌های شمال و شمالشرق استرالیا، اقیانوس آرام، خلیج پانای، دریای سرخ، آب‌های ساحلی سومالی، دریای جنوبی چین، دریای تاسمان، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه فریباماهی آب‌سنگ
دریازی و در مجاورت صخره‌های مرجانی، بنتوپلاژیک.
در عمق 10 تا 20 متری دیده می‌شود.
ساکن نواحی گرمسیری.
ساکن در در آب‌های کم‌عمق بخش خارجی آبسنگ‌ها و رو به امواج، روی تخته‌سنگ‌ها و شیارهای مرجانی که ترکیب سنگ‌های بدون پوشش و آبسنگ دیده می‌شود. نوزادان روی پوشش‌های جلبکی مشاهده می‌گردند.
مختصات جغرافیایی: از 30° شمالی تا 32° جنوبی.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک فریباماهی آب‌سنگ

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 3 شعاع سخت و 22 تا 25 شعاع نرم است | باله مخرجی دارای 20 تا 22 شعاع نرم | رنگ بدن در بالا نارنجی-قهوه‌ای و سر و شکم سفید است. باله‌های پشتی نرم، مخرجی و سینه‌ای کمرنگ هستند و دم تیره است، دندان و لب بالایی آبی است | می‌تواند تغییر رنگ بدهد | دندان‌ها کنارهم فشرده هستند
• اندازه: حداکثر طول کل 30 سانتیمتر است.
• طول عمر: 13.5 برای نر و 9.5 برای ماده (ژاپن)
• غذا: تغذیه از جلبک، مواد آواری، نرم‌تنان، سخت‌پوستان ،کرم‌ها، پرتاران، ماهی، اسفنج، فورامینیفرا و تخم آبزیان
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید/گامتیک (n) برابر 22 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید/زیگوتیک (2n) برابر 44-44 عدد است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. تشکیل قلمرو می‌دهد و معمولا تنها زندگی می‌کند..
از اولین شعاع سخت باله پشتی با سیخ کردن آن به عنوان وسیله دفاعی حین مخفی شدن در حفره‌ها استفاده می‌کند. گاهی تولید صدا می‌نماید و ماهیان مجاور را از خطر آگاه می‌سازد.
می‌تواند آب را با دهن خود به سمت بستر پرتاب کند تا جانوران مخفی شده را بیرون بکشد. همچنین می‌تواند شن را با غلطاندن در دهان خود غربال کرده و غذای خود را از آن جدا بکند.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل فریباماهی آب‌سنگ

تخمگذار و با جنس‌های مجزا.
لانه می‌سازد و از تخم و نوزاد نگهداری می‌کند.

■ صید فریباماهی آب‌سنگ

با تورهای کیسه‌ای ثابت (Drive-in Net)

■ ارزش‌های اقتصادی فریباماهی آب‌سنگ

ارزش صید تجاری کمی دارد.
ماهی آکواریومی است.

⧠ وضعیت ذخایر فریباماهی آب‌سنگ

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، وضعیت ارزیابی‌نشده دارد.

■ بهداشت و بیماری‌های فریباماهی آب‌سنگ

○ تصاویر و فیلم از فریباماهی آب‌سنگ: