:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش‌ماهیان »» گونه عنبرماهی بزرگ

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Seriola dumerili (Risso, 1810)ه
:: نام فارسی و محلی ایران: عنبرماهی بزرگ

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea (بالا خانواده: سوف‌ماهی‌وشان)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Naucratinae
← Genus: Seriola (جنس: عنبرماهی‌ها)
← Species: Seriola dumerili (گونه: عنبرماهی بزرگ)

:: نام انگلیسی: Greater amberjack و نیز: Allied kingfish, Amberjack, Great amberfish, Great yellowtail, Jenny lind, Purplish amberjack, Rock salmon, Sailor's choice
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: هميرب، بارمه، غزاله، حمامة، انتیاس، جرو انتیاس. هیا، بیاض
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Caranx dumerili, Trachurus aliciolus, Trachurus fasciatus, Seriola boscii, Seriola purpurascens, Seriola tapeinometopon, Seriola gigas, Seriola simplex, Regificola parilis, Seriola rhombica
:: ریشه لغوی:Seriola از واژه Seriola (لاتین)= گلدان سفالی.

■ کشورهای محل زندگی عنبرماهی بزرگ
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای بسیار زیادی نظیر:
آسیا: بحرین، کامبوج،چین، قبرس، هنگ کنگ، اندونزی، فلسطین، ژاپن، اردن، کره جنوبی، کویت، لبنان، مالزی، عمان، فیلیپین، قطر، عربستان، سنگاپور، سوریه، تایوان، تایلند، امارات، ویتنام، یمن
اروپا: ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزگوین، کرواسی، فرانسه، یونان، ایتالیا، مونته‌نگرو، پرتغال، اسلوونی، اسپانیا، انگلستان و...
آمریکای شمالی و مرکزی: کانادا، کوستاریکا، کوبا، ایالات متحده آمریکا، دومینیکن، گواتمالا، هندوراس، جامائیکا، مکزیک، نیکاراگوآ، پاناما، پورتوریکو، و...
آمریکای جنوبی: برزیل، کلمبیا، سورینام، ونزوئلا و...
اقیانوسیه: سناموآ، استرالیا، فیجی، گوام، کیریباتی، میکرونزی، نیوزلند، نیو کالدونیا، پالائو، پابوآ گینه نو، تونگا، و...
آفریقا: الجزایر، جیبوتی، مصر، گابن، لیبی، موریتانی، موریس، مراکش، موزامبیک، آفریقای جنوبی، توگو، تونس، و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده عنبرماهی بزرگ
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ،و نیز:
دریای اژه، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج آتولایان، برمودا، دریای کارائیب، خلیج چساپیک، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، فلات شرق و شمال برزیل، فلات‌های شرق‌مرکزی، غرب‌مرکزی و شمالی استرالیا، دریای شرق و جنوب چین، خلیج عدن، خلیج عقبه، خلیج مکزیک، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، دریای ایونیان، خلیج کورینتیاکوس، خلیج لینگاین، دریای مدیترانه، فلات نیوزلند، اقیانوس آرام، آب‌های پلی‌نزی، دریای سرخ، دریای سارگاسو، خلیج سارونیکوس، خلیج کوسه، دریای سولو-سلبز، دریای تاسمان، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه عنبرماهی بزرگ
دریازی و در مجاورت صخره‌های مرجانی، مهاجر در اقیانوس
در عمق 1 تا 360 متری و بیشتر 18 تا 72 متری مشاهده شده است.
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری
بالغین در آب‌های مرجانی رو به دریا، گاهی وارد سواحل خورها می‌شود. نوزادان کوچک، اطراف گیاهان و اشیاء شناور دیده می‌شوند.
مختصات جغرافیایی: 45° شمالی تا 28°جنوبی و 180°غربی تا 180° شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک عنبرماهی بزرگ

• شکل بدن: باله‌های پشتی مجموعا دارای 8 شعاع سخت و 29-35 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 18-22 شعاع نرم | رنگ بدن در بالا خاکستری آبی‌فام یا زیتونی و در پایین نقره‌ای و سفید، نوار طلایی در امتداد پهلوها، باله‌ها تیره|
• اندازه: حداکثر طول کل 190 سانتیمتر و طول کل رایج آن 100 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش‌شده، 80.6 کیلوگرم است.
• طول عمر: 15 سال
• غذا: بیشتر ماهیخوار هستند و در کنار آن بی‌مهرگان را نیز می‌خورند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 47-48 عدد گزارش شده است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت گله‌ای زندگی می‌کند. نوزادان ممکن است تشکیل گله بدهند یا تنها باشند.
• سایر توضیحات: شکار پرندگان دریایی خانواده Laridae و ماهیان استخوانی مثل خانواده تون‌ماهیان (Scombridae) می‌شود.

■ تولیدمثل عنبرماهی بزرگ

از اندازه 80 سانتیمتری تا 127 سانتیمتری بالغ می‌شوند.
تخمریزی در تابستان و در نواحی نزدیک ساحل روی می‌دهد.
تخم‌ها پلاژیک هستند.
نموّ جنین حدود 40 ساعت در دمای 23° طول می‌کشود و نموّ لاروها 31-36 روز زمان می‌برد.
قطر تخم 1.9 میلیمتر است.
لارو در زمان تخم‌گشایی 2.9 میلیمتر است.
از تخم و لارو نگهداری نمی‌کنند.

■ صید عنبرماهی بزرگ

-

■ ارزش‌های اقتصادی عنبرماهی بزرگ

گوشت مطبوعی دارد اما ارزش صید تجاری کمی دارد. بصورت تازه یا یخزده عرضه می‌شود.
در ژاپن بدلیل مصرف در سوشی، ارزش بالایی دارد.
از ماهیان پرورشی است.
جذابیت صید ورزشی دارد.
در آکواریوم‌های عمومی قابل نگهداری است.

■ وضعیت ذخایر عنبرماهی بزرگ

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های عنبرماهی بزرگ

گزارش مسمومیت سیگوآترا از این ماهی وجود دارد.
در این ماهی بیماری‌های مختص آبزیان، مثل آلودگی انگلی Paradeontacylix Infection و بیماری باکتریایی Epitheliocystis گزارش شده است.

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی عنبرماهی بزرگ: