:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گیش‌ماهیان »» گونه شاه‌گیش آلماکو

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Seriola rivoliana Valenciennes, 1833 ه
:: نام فارسی و محلی ایران: شاه‌گیش آلماکو، گیش باله‌بلند دم‌زرد

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Superfamily: Percoidea (بالا خانواده: سوف‌ماهی‌وشان)
← Family: Carangidae (خانواده: گیش‌ماهیان) (En: Jacks and pompanos)
← Subfamily: Naucratinae
← Genus: Seriola (جنس: عنبرماهی‌ها)
← Species: Seriola rivoliana (گونه: شاه‌گیش آلماکو)

:: نام انگلیسی: Longfin yellowtail و نیز: Almaco jack, Almaco amberjack, Deep-water amberjack, Crevalle, Highfin amberjack
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: شيم تَقانة
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Seriola bonariensis, Seriola falcata, Seriola dubia, Seriola proxima, Seriola coronata, Seriola declivis, Seriola ligulata, Seriola colburni , Seriola songoro, Seriola bovinoculata
:: ریشه لغوی:Seriola از واژه Seriola (لاتین)= گلدان سفالی.

■ کشورهای محل زندگی شاه‌گیش آلماکو
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای بسیار زیادی نظیر:
آسیا: بنگلادش، کامبوج، چین، هند، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان، فیلیپین، سنگاپور، سریلانکا، تایلند، تایوان، تیمور شرقی، ویتنام
اروپا: فرانسه، پرتغال، اسپانیا
آمریکای شمالی و مرکزی: کوستاریکا، کوبا، دومینیکن، السالوادور، گواتمالا، هائیتی، هندوراس، جامائیکا، مکزیک، نیکاراگوآ، پاناما، پورتوریکو، ایالات متحده، ترینیداد و توباگو و...
آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، کلمبیا، اکوادور، پرو، اروگوئه، ونزوئلا و...
اقیانوسیه: استرالیا، ساموا، فیجی، پلی نزی، کیریباتی، میکرونزی، نیو کالدونیا، نیوزیلند، پالائو، پابوآ گینه نو، تاهیتی، تونگا و...
آفریقا: جیبوتی، کنیا، موریس، موزامبیک، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده شاه‌گیش آلماکو
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ،و نیز:
دریای آندامان، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، دریای کارائیب، خلیج چساپیک، خلیج دیسکوری، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان، فلات‌های شرق‌مرکزی، جنوبغربی و شمالی استرالیا، فلات شرق برزیل، خلیج مکزیک، خلیج عدن، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، دریای مدیترانه، فلات نیوزیلند، فلات شمالشرق ایالات متحده، اقیانوس آرام، آب‌های پلی نزی، خلیج کوسه، خلیج سوگود، آب‌های ساحلی سومالی، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه شاه‌گیش آلماکو
دریازی و در مجاورت صخره‌های مرجانی. بالغین بنتوپلاژیک (مجاور بستر و دور از بستر).
در عمق 5 تا 245 متری و بیشتر 30 تا 35 متری مشاهده می‌شود.
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری
بالغین در خارج از شیب‌قاره و دور از سواحل تا عمق 160 متری و بیشتر. ماهیان جوانتر اطراف اجسام شناور دیده می‌شوند. اطراف کشتی‌های غرق شده حضور دارند.
مختصات جغرافیایی: از 43°شمالی تا 38°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک شاه‌گیش آلماکو

• شکل بدن: دو باله پشتی مجموعا دارای 8 شعاع سخت و 27-33 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سختو 18-22 شعاع نرم | دارای 24 مهره در ستون فقرات | جارویی آبششی (Gill Rakers) به تعداد مجموع 24 عدد | ناحیه خلفی آرواره بالایی عریض است و تا سطح میانهء چشم می‌رسد | جارویی‌های آبششی با افزایش سن کاهش می‌یابند | ساقه دمی با شیارهای پشتی و شکمی | اولین استخوان pterygiophore باله مخرجی در گونه‌های بیش از 10 سانتیمتری، مستقیم است | رنگ بدن در ناحیه پشتی قهوه‌ای یا نقره‌ای سبزآبی تا زیتونی، و در ناحیه شکمی روشنتر یا نقره‌ای با جلای برنزی یا بنفش معمولا همراه با خطوط زرد جانبی در طول بدن و یک نوار مایل زرد قهوه‌ای از پس سر تا چشم به سمت لبهء لب بالایی که با افزایش سن کمرنگ یا محو می‌شود. ماهیان جوانتر با اندازه 2 تا 18 سانتیمتری، دارای خط تیره پس سری و 6 نوار تیره روی بدن که هریک در ناحیه وسطشان یک ناحیه باریک نامنظم روشنتر دارند. باله‌ها تیره یا خاکستی زرد هستند بجز باله شکمی. ناحیه شکم سفید است.
• اندازه: حداکثر طول چنگالی 160 سانتیمتر و طول کل رایج آن 90 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش شده 59.9 کیلوگرم است.
• طول عمر: -
• غذا: بیشتر ماهیخوار هستند و در کنار آن بی‌مهرگان را نیز می‌خورند. اسکوییدها از غذاهای آن‌ها هستند.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت گله‌ای زندگی می‌کند. تغذیه شبانه‌روزی دارند.
• سایر توضیحات: توسط ماهیانی مثل گونهء Thunnus albacares از تون‌ماهیان و گونه Carcharhinus albimarginatus از کوسه‌ماهیان درنده شکار می‌شود.

■ تولیدمثل شاه‌گیش آلماکو

تخمها پلاژیک هستند.
در طول سال تخمریزی می‌کنند.

■ صید شاه‌گیش آلماکو

-

■ ارزش‌های اقتصادی شاه‌گیش آلماکو

دارای ارزش صید تجاری است اگرچه صید اختصاصی قابل توجه ندارد. بصورت تازه و یا خشک و نمک‌سود در بازارهای جهان عرضه می‌شوند.
صید ورزشی دارد.
این گونه ارزش آبزی‌پروری دارد و در قفس بویژه اطراف جزایر هاوایی و مکزیک پرورش داده می‌شود. تولید آن در 2008 حدود 450000 کیلوگرم بوده است. بدون هر نوع تکثیر انتخابی، این ماهی بهترین ضریب تبدیل غذا را بین ماهیان مشابه نشان می‌دهد. گوشت ماهی پرورشی حدود 30درصد چربی دارد.

■ وضعیت ذخایر شاه‌گیش آلماکو

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های شاه‌گیش آلماکو

گزارش مسمومیت سیگوآترا از این ماهی وجود دارد. در سیستم پرورشی با رژیم غذایی خاص از این مسمومیت جلوگیری می‌کنند.
انگل‌های پوستی خود را با مالیدن بدن خود به کوسه‌های عبوری حذف می‌کند. حتی گاهی اینکار را با غواصان انجام می‌دهد.

○ تصاویر و ویدئوهایی از ماهی شاه‌گیش آلماکو: