:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده شمشیرماهیان ← گونه شمشیرماهی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Xiphias gladius Linnaeus, 1758iه
:: نام فارسی و محلی ایران: شمشیرماهی،-

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Xiphioidei (زیرراسته: شمشیرماهی‌واران)
← Family: Xiphiidae (خانواده: شمشیرماهیان) (En: Swordfishes)
← Genus: Xiphias
← Species: Xiphias gladius (گونه: شمشیرماهی)

:: نام انگلیسی: Swordfish و نیز Broadbill, Broadbill swordfish
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: سمكة السيف، أبو سيف، سَيّاف البحر
:: برخی از اسامی علمی مترادف قدیمی، یا غیرمعتبر: Xiphias imperator, Tetrapterus imperator, Xiphias rondeletii, Phaethonichthys tuberculatus, Xiphias estara, Xiphias thermaicus
:: ریشه لغوی: Xiphiasاز واژه als, alis (یونانی) = نمک + choiros (یونانی)= خوک

■ کشورهای محل زندگی شمشیرماهی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگر از جمله:
آسیا: عمان، پاکستان، امارات، یمن، بنگلادش، چین، هند، اندونزی، فلسطین، ژاپن، کره جنوبی، لبنان، مالدیو، میانمار، فیلیپین، سریلانکا، سوریه، تایوان، تایلند، ویتنام
اروپا: گرجستان، ترکیه، قبرس، آلبانی، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، دانمارک، کرواسی، فرانسه، آلمان، یونان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، مونته نگرو، هلند، نروژ، پرتغال، رومانی، روسیه، اسوونی، اسپانیا، سوئد، انگلستان، اوکراین
آمریکای شمالی و مرکزی: ایالات متحده، کانادا، کوستا ریکا، کوبا، ال سالوادور، گواتمالا، هوندوراس، جامائیکا، مکزیک، نیکاراگوآ، پاناما، پاناما، پورتو ریکو، ترینیداد و توباگو
آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا، اکوادور، پرو، اروگوئه، ونزوئلا و...
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، فیجی، پلی نزی، کیریباتی، میکرونزی، نیو کالدونیا، نیوزلند، پالائو، پاپوآ گینه نو، تونگا و...
آفریقا: الجزایر، آنگولا، بنین، کامرون، کومور، کنگو، جیبوتی، مصر، اریتره، گابن، گامبیا، غنا، گینه، کنیا، لیبریا، لیبی، ماداگاسکار، موریتانی، موریس، مراکش، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، سنگال، سیشل، سیرالئون، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا، سودان، توگو، تونس

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده شمشیرماهی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز:
دریای اژه، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج آتولایان، دریای بالتیک، خلیج بنگال، دریای سیاه، دریای کارائیب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج داوائو، فلات قاره شرق برزیل، دریای شرق چین، دریا یجنوبی چین، خلیج عدن، خلیج کالیفرنیا، خلیج مین، خلیج مکزیک، سواحل ایبریا، اقیانوس هند، دریای ایونیان، دریای اندونزی، خلیج لاگونوی، خلیج لینگاین، دریای مدیترانه، فلات قاره نیوزلند، دریای شمال، فلات قاره شمال برزیل، فلات‌های شمالی، شرق‌مرکزی، جنوب شرقی استرالیا، دریای نروژ، اقیانوس آرام، خلیج راگای، دریای سرخ، دریای ژاپن، دریای جنوبی چین، فلات قاره جنوب برزیل، دریای سولو-سلبز، دریای زرد، دریای تاسمان و...

■ ویژگی‌های زیستگاه شمشیرماهی
دریازی، پلاژیک و اقیانوسی، مهاجر در دریا
در عمق 0 تا 2878 متری و معمولا تا 550 متری مشاهده شده است.
ساکن آب‌های معتدل با دمای 5 تا 27 درجه سانتیگراد
با وجود اقیانوسی بودن، در سواحل نیز دیده می‌شود. عمولا بالای لایهء ترموکلاین است. لاروها دماهای بالاتر را ترجیح می‌دهند.
مختصات جغرافیایی: از 69°شمالی تا 50°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک شمشیرماهی

• شکل بدن: دو باله پشتی مجموعا دارای 38-56 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 16-18 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 13-18 شعاع نرم | فاقد باله شکمی | بدن به رنگ قهوه‌ای تیره که به سمت پایین به قهوه‌ای روشن میل می‌کند، اولین باله پشتی دارای غشاء قهوه‌ای تیره است و سایر باله‌ها قهوه‌ای یا قهوه‌ای تیره. | یک عضو شمشیر‌مانند مقابل پوزه دارد
• اندازه: حداکثر طول چنگالی این ماهی 455 سانتمیتر است و طول کل میانگین آن 300 سانتیمتر گزارش شده است. بیشترین وزن گزارش‌شده 650 کیلوگرم بوده است.
• طول عمر: احتمالا 9 سال. تعیین سن به دلیل کوچکی استخوان اتولیت و از بین رفتن فلس‌ها در بالغین، مشکل است. معمولا با حلقه‌های سن در شعاع باله تعیین سن می‌شود.
• غذا: بیشتر از ماهیانی نظیر ماکرل اطلس، باراکودا، هرینگ و... و نیز از سخت‌پوستان و ماهیان مرکب.
• ژنتیک: بررسی DNA نشان می‌دهد که جمعیت مدیترانه و جمعیت بخش گرمسیری اقیانوس اطلس، تفاوت‌هایی دارند
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. از شمشیر خود برای کشتن شکار استفاده می‌کنند.
سرعت انفجاری یک ماهی 220 سانتیمتری، حدود 24.8 متر بر ثانیه است.
• سایر توضیحات: این ماهی توسط آبزیان مختلف مثل دلفین‌ها، اسپرم‌وال‌ها، انواع کوسه‌ها و ماهیان استخوانی مثل مارلین و دلفین‌ماهی شکار می‌شود.

■ تولیدمثل شمشیرماهی

در اندازه 156-250 سانتیمتری بالغ می‌شوند.
ماده‌ها رشد بیشتری دارند.
تخم‌ها پلاژیک، و قطر تخم‌ها1.6 تا 1.8 میلیمتر است.
از تخم و نوزاد نگهداری نمی‌کنند.
لاروهای تازه از تخم خارج شده، 4 میلیمتر طول دارند. لاروها کشیده و دارای دندان هستند و فرم پلانکتونی دارند.
در اندازهء 1 سانتیمتری، شمشیرء آنها کاملا ایجاد شده است.
لاروها به قسمت‌های بالایی آب رفته و رشد آنها به سرعت ادامه می‌یابد.
تخم‌ریزی معمولا در آب‌های سطح بالا، در عمق 0 تا 75 متری و در دمای حدود 23 درجه و شوری حدد 33.8 تا 37.4 جزء در هزار رخ می‌دهد. تخمریزی چندمرحله‌ای است.
تخمریزی احتمالا در آب‌های گرمسیری، فصل مشخصی ندارد، اما در سایر آب‌ها در بهار و تابستان روی می‌دهد.
لقاح خارجی است و یک نر و یک ماده در جفتگیری مشارکت دارند.
تعداد تخم‌ها بین 1 میلیون تا 16 میلیون در یک ماده 168 کیلوگرمی است و در یک ماده 272 کیلویی، تا 29 میلیون می‌رسد.

■ صید شمشیرماهی

با انواع رشته قلاب، نیزه و زوبین، تورهای ایستاده، تورهای گوشگیر و...، صید تجاری می‌شود. اما بیشتر در رشته‌قلاب‌های صید تون‌ماهیان به دام می‌افتد.

■ ارزش‌های اقتصادی شمشیرماهی

دارای ارزش صید تجاری است. ماهی خوراکی خوبی است. بصورت تازه یا منجمد عرضه می‌شود. می‌توان از آن فیله یا ساشیمی تهیه کرد.
صید ورزشی دارد.

■ وضعیت ذخایر شمشیرماهی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "در معرض خطر" (EN) است. این وضعیت بیشتر در اقیانوس اطلس است و در نقاط دیگر دنیا وضعیت تا حدی بهتر دارد.

■ بهداشت و بیماری‌های شمشیرماهی

نمونه‌های بزرگ ،جیوهء زیادی در گوشت خود دارند.

○ تصاویر و فیلم از شمشیرماهی: