:: ماهیان دریای خزر ایران ← خانواده سگ‌ماهیان جویباری ← گونه سگ‌ماهی مخطط خزری
»» این گونه در بخش ماهیان آب‌های داخلی ایران نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Sabanejewia caspia (Eichwald, 1838)j
:: نام فارسی و محلی ایران: سگ‌ماهی مخطط خزری، سگ‌ماهی جویباری خزری، سگ‌ماهی خاردار، رفتگر خاردار خزری
• اسامی محلی » مارماهی
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes(راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Cobitidae (خانواده: رفتگرماهیان / سگ‌ماهیان جویباری) (En: Loaches)
← Subfamily: Cobitinae
← Genus: Sabanejewia
← Species: Sabanejewia caspia (گونه: سگ‌ماهی مخطط خزری)
:: نام انگلیسی: Caspian spined loach و نیز: Caspian spiny loach, Kaspiiskaya shchipovka
• سایر زبان‌ها: روسی » Kaspiiskaya shchipovka
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Cobitis caspia
:: ریشه لغوی: Sabanejewia: از نام دانشمند P. Sabanejev /Sabaneev ماهی‌شناس و پلانکتون‌شناس
■ کشورهای محل زندگی سگ‌ماهی مخطط خزری :
:: گزارش‌شده از آب‌های ایران و نیز:
گرجستان، قزاقستان و احتمالا ترکیه.
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده سگ‌ماهی مخطط خزری:
:: در ایران بومی در رودخانه‌های جنوب دریای خزر بویژه بخش مرکزی و تالاب انزلی و در رودخانه سفیدرود از مصب تا سد منجیل. به دریای خزر هم وارد می‌شود.
:: در جهان: منطقه پاله‌آرکتیک و دریای خزر. رود کورا تا شهر بابل در ایران.
■ ویژگی‌های زیستگاه سگ‌ماهی مخطط خزری:
ساکن آب‌های شیرین و لب شور و مجاور بستر است. احتمالا تنها عضو این خانواده در ایران که وارد دریای خزر می‌شود.
در آب‌های با pH برابر 7.2 تا 7.8 و dH برابر 15-30 و دمای 10-25 درجه سانتیگراد دیده می‌شود.
قسمت‌هایی با جریان آرام را ترجیح می‌دهد.
نسبت به گل‌آلودگی مقاوم است.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سگ‌ماهی مخطط خزری:
• شکل بدن: باله پشتی دارای 2تا3 شعاع سخت و 6-7 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2تا 3 شعاع سخت و 5-6 شعاع نرم. | باله دمی دارای یک شعاع سخت در بالا و پایین و 12 شعاع نرم | دارای یک نوار قهوه‌ای تیره باریک و ممتد در وسط طرفین بدن که گاه لکه‌های قهوه‌ای تیره روی آن دیده می‌شود بعلاوه یک سری لکه‌های تیره قهوه‌ای در زیر نوار اصلی وجود داشته و دولکه قهوه‌ای تیره نیز در قاعده باله دمی مشاهده می‌گردد | سبیلک‌ها به تعداد سه جفت، بعضی اوقات کوتاهتر از گونه Cobitis taenia است. | باله‌های شکمی به موازات باله‌های پشتی و کمی پس از آن شروع می‌شود. | تعداد مهره‌ها 41 تا 42 عدد | خار زیر چشم دارای دو شاخه بوده و شاخه جلویی نزدیک‌تر به پوزه و خیلی کوچک‌تر از شاخه عقبی است.
• اندازه: حداکثر طول کل 6.5 سانتیمتر است. حداکثر وزن 5 گرم.
• طول عمر: -
• غذا: از بیمهرگان آبزی تغذیه می‌کند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 25 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 50-50 است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: -
■ تولیدمثل سگ‌ماهی مخطط خزری:
تولیدمثل در فصل بهار انجام می‌شود. زمان تخمریزی از اواسط فروردین تا اواخر تیرماه است.
■ صید سگ‌ماهی مخطط خزری:
صید تجاری ندارد.
■ ارزش‌های اقتصادی سگ‌ماهی مخطط خزری:
طعمه ماهیان صیاد و بزرگتر و ماهیان باارزش می‌شود.
برخی از افراد این گونه را به عنوان ماهی آکواریومی نگهداری می‌کنند.
⧠ وضعیت ذخایر سگ‌ماهی مخطط خزری:
در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "ارزیابی نشده" است.
در ایران وضعیت آن نیازمند حفاظت (CD) است. این گونه در ایران تنها در حوضه جنوبی خزر و بخش‌هایی از آن مشاهده شده و پراکنش محدود دارد. از اینرو نیازمند حفاظت است.
■ بهداشت و بیماری‌های سگ‌ماهی مخطط خزری:
-
○ تصاویر و فیلم از سگ‌ماهی مخطط خزری:
|
