:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه ماهی حِمری
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Carasobarbus luteus (Heckel, 1843) j
:: نام فارسی و محلی ایران: ماهی حمری، سس‌ماهی
• اسامی محلی » زنگول، سنگل
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Cyprinidae (خانواده: کپورماهیان) (En: Carps)
← Subfamily: Torinae
← Genus: Carasobarbus
← Species: Carasobarbus luteus (گونه: ماهی حمری)
:: نام انگلیسی: Yellow barbell و نیز: Mesopotamian himri, Golden Barb
• سایر زبان‌ها: عربی» حیمری. ترکی » Sari benli, Bizir Balığı
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Systomus luteus, Barbus luteus, Systomus albus, Systomus albus alpina, Barbus parieschanica
:: ریشه لغوی: Carasobarbus: لاتین‌شده واژه karass, karausche به معنی کپورماهی کاراس اروپایی + barbus=سس‌ماهی
■ کشورهای محل زندگی ماهی حمری
• گزارش‌شده در ایران و نیز:
عراق، سوریه، ترکیه
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی حمری
• بومی در ایران حوضه‌های آبریز دجله، پرسیس، هرمز، مهارلو و احتمالا کُر. تالاب هورالعظیم و شادگان، رود پیربنو و سیمکان، هلّه، مهران، رود زهره، فهلیان، دالکی، شاپور، مند، دشت پلنگ، گاماسیاب، دینه‌ور، سیمره، کارون، دز و کرخه
• سایر نقاط جهان: حوضه آبریز دجله و فرات
■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی حمری
ساکن آب شیرین. بنتوپلاژِیک (بستر و دور از بستر)
ساکن آبهای معتدل
قسمت‌های پایینی رودخانه‌ها و تالاب‌های آب شیرین.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی حمری
• شکل بدن: باله پشتی دارای 3-4 شعاع سخت و 9-10 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 6 شعاع نرم | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 8-12 عدد | روی خط جانبی 27-31 فلس و دور ساقهء دمی 12 فلس دارد | بدن دوکی‌شکل | بدن مرتفع | مقطع عرضی ناحیه پشتی کمی منحنی‌تر از شکمی است | پوزه کند با طول کمی بزرگتر از قطر چشم | آخرین شعاع غیرمنشعب باله پشتی کمی مضرّس است و سخت | رنگ سطح پشتی متمایل به قهوه‌ای تیره و سطح شکمی روشن‌تر (نقره‌ای)، در پایه دُم لکه‌های قهوه‌ای دیده می‌شود. | یک جفت سبیلک دارد. | تعداد فلس‌ها کم است.
• اندازه: حداکثر طول کل 35 سانتیمتر.
• طول عمر: تا 6 ساله دیده شده است.
• غذا: همه‌چیز خوار است. بیشتر بیمهرگان آبزی مصرف می‌کنند. در رودخانه دالکی، ارجحیت غذایی نمف یکروزه‌ها یا افمِروپترا و در رودخانه‌های حله و دالکی، پِلِکوپترا و اودوناتا بوده است.
• ژنتیک:
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: بر طبق پژوهش انجام شده، گوشت آن در مقایسه با ماهی برزم، پروتئین بیشتری دارد.
■ تولید مثل ماهی حمری
حداقل اندازه برای بلوغ ماده 11.2 سانتیمتر و برای نرها 12.2 سانتیمتر است. از حدود 1 سالگی بلوغ شروع می‌شود.
تخمریزی بین ماه‌های مارس تا مه انجام می‌شود. در ایران بالغ شدن تخمک‌ها در طی ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت است. تخمریزی از فروردین شروع شده و تا تیرماه ادامه می‌یابد. این زمان هیچ ماهی ماده‌ای یافت نمی‌شود که تخمریزی نکرده باشد.
تکامل اسپرم‌ها نیز همزمان با تکامل تخمک‌هاست و وزن گنادها در فروردین به حداکثر خود رسیده و سپس در ماه اردیبهشت بعد از آزاد شدن اووسیت و اسپرماتوزوآ، وزن گنادها کاهش می‌یابد.
هماوری مطلق بین 2455 تا 26300 عدد تخم است. در آمار ایران، حداقل هماوری مطلق یک ماهی با طول 12.7 میلی‌متر در یکسالگی، 1729 تخم و با طول 26 سانتمیتر ی در 6 سالگی، 38433 عدد است.
■ صید ماهی حمری
-
■ ارزش‌های اقتصادی ماهی حمری
صید ورزشی دارد.
■ وضعیت ذخایر ماهی حمری
در سیاهه قرمز گونه‌ها دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.
بنظر می رسد این گونه در تالاب شادگان، توان تولید بالایی دارا باشد.
■ بهداشت و بیماری‌های ماهی حمری
طبق بررسی انجام شده برروی این ماهی در رود کارون، میزان فلز سنگین کادمیوم، بیش از حد مجاز بوده است.
مطالعات کشور ترکیه نیز نشانگر میزان بالای فلزات سنگینی مثل مس در بدن این ماهی بوده است.
○ تصاویر و فیلم از ماهی حمری: |
