:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده برکه‌ماهیان خاوری ← گونه گورماهی سوفیا
◄ این جنس ماهی پیش از این در خانوادهء کپورماهیان دندان‌دار (Cyprinodontidae) جای داشته است.
◄ احتمال داده شده که سه گونه Aphanius pluristriatus, Aphanius mesopotamicus و Aphanius kavirensis ، با هم یکی و مترادف گونه Esmaeilius sophiae باشند (نیازمند بررسی بیشتر).
»» سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Esmaeilius sophiae (Heckel, 1847)j
:: نام فارسی و محلی ایران: گورماهی سوفیا ، کپور دندان‌درا سوفیا، ماهی گورخری، گورماهی کر
• اسامی محلی » -
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cyprinodontiformes (راسته: کپورماهی‌شکلان دندان‌دار)
← Family: Aphaniidae (خانواده: برکه‌ماهیان خاوری) (En: Oriental killifishes)
■ قبلا، در خانواده کپورماهیان دندان‌دار (Cyprinodontidae) و زیرخانواده Cyprinodontinae بوده است.
← Genus: Esmaeilius (جنس: اسماعیلیوس)
← Species: Esmaeilius sophiae (گونه: گورماهی سوفیا)
◄ توجه: این گونه ممکن است با گونهء Aphanius punctatus یکسان باشد.
:: نام انگلیسی: Soffia tooth-carp و نیز: Kor tooth-carp
• سایر زبان‌ها: -
:: برخی از اسامی علمی مترادفِ قدیمی، یا غیرمعتبر: Lebias sophiae, Aphanius sophiae
:: ریشه لغوی: -
■ کشورهای محل زندگی گورماهی سوفیا
• گزارش‌شده در در ایران و عراق
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده گورماهی سوفیا
• بومی در در حوضهء رودخانهء کر، زاینده‌رود و دریاچه نمک، چشمه‌علی دامغان، رودخانه شور اشتهارد
حوضه آبریز دجله.
■ ویژگی‌های زیستگاه گورماهی سوفیا
آب شیرین، بنتوپلاژیک، بدون مهاجرت.
در نواحی نیمه‌گرمسیری با دمای 20 تا 30 درجه سانتیگراد زندگی می‌کند.
قسمت‌های پایینی رودخانه‌ها، آبگیرهای پوشیده از گیاهان آبزی.
در آبهای شور و لب‌شور کمتر دیده می‌شود.
آلودگی آب را تحمل می‌کند.
در گودال‌های اطراف تهران که محل کوره‌های آجرپزی بوده و حال تبدیل به آبگیر شده‌اند تعداد زیادی از آنها وجود دارد.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گورماهی سوفیا
• شکل بدن: باله پشتی دارای 1 شعاع سخت و 1-12 شعاع نرم | باله مخرجی دارای1 شعاع سخت و 10-12 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 1 شعاع سخت و 12-13 شعاع نرم | باله شکمی دارای 1 شعاع سخت و 5 شعاع نرم | باله دمی دارای 17-18 شعاع | خط جانبی دارای 26-30 فلس | قطر چشم نصف طول سر | رنگ بدن در نرها آبی تیره، باله پشتی در آنها متمایل به آبی با لکه‌های نقره‌ای یا متمایل به آبی به شکل نوارهای عرضی. رنگ ماده‌ها روشن‌تر و معمولا متمایل به قهوه‌ای همراه با لکه‌های کوچک قهوه‌ای.
• اندازه: متوسط طول کل 31 میلیمتر (تا 5.8 سانتیمتر گزارش شده است).
• طول عمر: ماهیان ماده تا 4 ساله و ماهیان نر 2 ساله مشاهده شده‌اند.
• غذا: بیشتر گیاهخوار، حشرات آبزی و برخی از نمونه‌های سخت‌پوستان
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24، و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توصیحات: نمونه‌های موجود در برخی چشمه‌های حوضهء دریاچه نمک (چشمه‌علی دامغان) احتمالا از گونه‌ای دیگر است.
بررسی‌ها در نشان می‌دهد که میزان شوری و درجهء حرارت، بر شکل بدن این ماهی تاثیر مستقیم دارد.
■ تولیدمثل گورماهی سوفیا
در فصل بهار.
تخمک‌های رسیده و نارس کنار هم مشاهده شده‌اند.
■ صید گورماهی سوفیا
فاقد ارزش صید.
■ ارزش‌های اقتصادی گورماهی سوفیا
به عنوان ماهی آکواریومی نگهداری می‌شود اگرچه نگهداری آن سخت است، ضمن آنکه در کنترل جمعیت پشهء مالاریا نقش مهمی دارد. همچنین طعمهء گونه‌های ماهیان بزرگتر است.
⧠ وضعیت ذخایر گورماهی سوفیا
در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت ارزیابی نشده است.
■ بهداشت و بیماری‌های گورماهی سوفیا
آلودگی انگلی با Lernaea spp. در این گونه گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم از گورماهی سوفیا:
|
