:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه ماهی کپور برفی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Schizopygopsis stoliczkai Steindachner, 1866j
:: نام فارسی و محلی ایران: کپور برفی
• اسامی محلی »

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Cypriniformes (راسته: کپورماهی‌سانان)
← Family: Cyprinidae (خانواده: کپورماهیان) (En: Minnows or carps)
← Subfamily: Barbinae (زیر خانواده: زردپریان)
← Genus: Schizopygopsis
← Species: Schizopygopsis stoliczkai (گونه: ماهی کپور برفی)

:: نام انگلیسی: False osman و نیز: Kinnaur snowtrout, Ladakh snowtrout
• سایر زبان‌ها: روسی » lozhnyi osman
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Schizopygopsis sewerzowi, Gymnocypris biswasi
:: ریشه لغوی: Schizopygopsis: از واژه‌های schizein (یونانی)= شکافتن + pyge (یونانی)= دم + opsis (یونانی)= نمود، ظاهر

■ کشورهای محل زندگی ماهی کپور برفی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (نیازمند بررسی بیشتر) و نیز
افغانستان، پاکستان، هند، چین

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی کپور برفی
• در ایران، حوضهء آبریز سیستان. از رود هیرمند گزارش شده است، اما در ایران نیازمند تحقیق بیشتر جهت اطمینان است.
• در خارج ایران، رودهای سند و آمودریا

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی کپور برفی
ساکن آب شیرین، بستر و دور از بستر. مهاجر در آب شیرین.
ساکن آب‌های گرمسیری.
در چشمه‌ها و رودهای مرتفع مشاهده شده است. بچه‌ماهیان و ماهیان جوان در رودهای کم‌عمق و آبگیرها و بالغین در جریان اصلی رودها دیده شده‌اند.

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی کپور برفی

• شکل بدن: باله پشتی دارای 2-3 شعاع سخت و 7-8 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2-3 شعاع سخت و 5-7 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 11-14 شعاع نرم | باله شکمی دارای 6-8 شعاع نرم | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakers) برابر 6-16 عدد | خط جانبی دارای 91 فلس | تعداد مهره‌ها 31-38 عدد | بدن تقریبا فاقد فلس، اما یک ردیف از فلس‌های درشت بین پایهء بالهء شکمی تا پایهء باله مخرجی وجد دارد که پایهء باله مخرجی را می‌پوشاند. همچنین در بخش قدامی خط جانبی و بخش قدامی پایه باله سینه‌ای هم فلس دیده می‌شود. | دندان حلقی دو ردیفی با فرمول 3.4-4.3 است و پایه‌ای مدور دارد که و نوک آن قلاب‌مانند است. | فاقد سبیلک | مجرای گوارشی بسیار بلند و مارپیچی | آرواره پایینی قوی است و یک صفحهء شاخی به رنگ قهوه‌ای تیره دارد. | رنگ بدن تیره یا زردفام، با یک لکهء تیرهء کوچک روی باله‌ها، یا به رنگ زیتونی با نقاط بزرگ خاکستری، یا آبی-خاکستری. ممکن است نقاط و لکه‌های بدن زیاد باشند و رنگ بدن را تیره بکنند. شکم سفید است. باله‌ها صورتی هستند.
• اندازه: حداکثر طول کل اعلام شده برای ماهی کپور برفی، 34 سانتیمتر است، اما اندازه 75.4 سانتیمتر هم گزارش شده است. ماهیان سیستان فرمی کوچک داشته و حداکثر تا 22 سانتیمتر می‌رسند.
• طول عمر: تا 22 سال عنوان شده است.
• غذا: در مورد غذا بسیار انعطاف‌پذیر است. این ماهی در خارج ایران، منطقهء پامیر، چهار نوع رژیم مختلف گیاه‌خواری، دتریتوس‌خواری (مواد آواری)، نرمتن‌خواری و شکارچی داشته است. غذاها شامل گیاهان عالی آبزی، حشرات آبزی، دیاتوم‌ها و جلبک‌های سبزآبی، مواد آواری، نرمتنان و ماهی بوده است. در گروه گیاهخوار مصرف‌کنندهء پریفیتون‌ها صفحهء شاخی دهان روی آرواره پایینی سوهانی‌شکل با انتهای نوک‌تیز رو به جلو است. در گروه‌های دتریتوس‌خوار، صفحهء شاخی تیزتر است. در گروه شکارچی صفحه بزرگ با لبهء تیز به سمت بالا است تا شکار را نگه دارد. عادت شکارگری تنها در ماهیان بیش از 30 سانتیمتری مشاهده شده است.
در نمونه پاکستان، گزارش شده که طول روده با افزایش سن بیشتر می‌شود و رژیم غذایی از همه‌چیزخواری به سمت گیاهخواری می‌رود.
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان.
• سایر توضیحات: در سیستان گونهء نادری است.

■ تولیدمثل ماهی کپور برفی

بین نر و ماده تفاوت ظاهری وجود دارد. ماهیان نر در بالهء مخرجی دارای برجستگی‌های تولیدمثلی هستند. تعداد کمی برجستگی در پهلو و بالای بالهء مخرجی و پشت بالهء پشتی مشاهده می‌شود. در بالای سر، طرفین پوزه، زیر چشم و روی سرپوش آّششی هم این برجستگی‌ها مشاهده می‌شود.
در سیستان، در اندازهء 18 سانتمیتری بالغ هستند. ماهی نر 14 سانتیمتری با سلول‌های جنسی رسیده مشاهده شده است.
تخمریزی معمولا در ماه ژوئن و جولای است.
قطر تخم‌ها 2 میلیمتر است.

■ صید ماهی کپور برفی

قابل صید با قلاب و تورهای پرتابی.

■ ارزش‌های اقتصادی ماهی کپور برفی

ارزش تجاری اندک دارد.

⧠ وضعیت ذخایر ماهی کپور برفی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت ارزیابی‌نشده است.
خشکسالی زیستگاه این گونه در سیستان و بلوچستان، و کم بودن تعداد آن از تهدیدهای متوجه این ماهی در ایران است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی کپور برفی

-

○ تصاویر و فیلم‌ از ماهی کپور برفی: