:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده کوسه‌ماهیان درنده ← گونه کوسه چرخنده

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Carcharhinus brevipinna (Müller & Henle, 1839)j

:: نام فارسی و محلی ایران: کوسه چرخنده
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: پِشک، نرمانی، مشک، پاگاس، پِیشو، پَرِی، وَروک. بوشهر: بمبک. هرمزگان: کولی

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Chondrichthyes (رده: غضروف‌ماهیان)
← Subclass: Elasmobranchii (زیررده: نرم‌آبشش‌داران)
← Superorder: Galeomorphii
← Order: Carcharhiniformes (راسته: درنده‌کوسه‌سانان / زمین‌کوسه‌سانان)
← Family: Carcharhinidae (خانواده: کوسه‌ماهیان درنده) (En: Requiem sharks)
← Genus: Carcharhinus (جنس: کوسه‌های تیزبینی)
← Species: Carcharhinus brevipinna (گونه: کوسه چرخنده)

:: نام انگلیسی: Spinner shark و نیز: moothfang shark
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قِرش نحيف، جرجور، قرش دوار
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Carcharias brevipinna, Aprion brevipinna, Aprionodon brevipinna, Squalus brevipinna, Isogomphodon maculipinnis, Carcharhinus maculipinnis, Uranga nasuta, Longmania calamaria, Aprionodon caparti, Carcharhinus johnsoni
:: ریشه لغوی: Carcharhinus: از واژه karcharos (یونانی)= تیز+ rhinos (یونانی)= بینی

■ کشورهای محل زندگی کوسه چرخنده
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (IUCN) و کشورهای دیگر جهان از جمله:
آسیا: عراق، پاکستان، عمان، هند، اندونزی، فلسطین، ژاپن، اردن، لبنان، مالزی، فیلیپین، عربستان، سنگاپور، سریلانکا، سوریه، تایوان، ویتنام، یمن
آفریقا: الجزایر، آنگولا، جیبوتی، مصر، اریتره، گامبیا، گینه، لیبی، ماداگاسکار، موریتانی، مراکش، موزامبیک، نیجریه، سنگال، سیرالئون، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، توگو، تونس و...
اروپا: ترکیه، قبرس، آلبانی، بوسنی و هرزگوین، کرواسی، فرانسه، یونان، ایتالیا، مونته نگرو، اسلوونی، اسپانیا
آمریکای شمالی و مرکزی: کوبا، ایالات متحده، نیکاراگوآ، مکزیک، ترینیداد و توباگو
آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، اروگوئه
اقیانوسیه: استرالیا، نیوکالدونیا، پاپوآ گینه نو

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده کوسه چرخنده
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
دریای اژه، دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، دریای کارائیب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، دریای کارائیب، جزایر قناری، خلیج داوائو، فلات قاره شرق برزیل، فلات‌های شرق‌مرکزی، شمالی، جنوبغربی و غرب‌مرکزی استرالیا، دریای شرق چین، دریای جنوب چین، خلیج عدن، خلیج مکزیک، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای ایونیان، دریای اندونزی، دیای مدیترانه، فلات قاره شمال برزیل، اقیانوس آرام، دریای سرخ، فلات قاره جنوب برزیل، فلات قاره جنوبشرق ایالات متحده، دریای سولو-سلبز، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه کوسه چرخنده
دریازی، مجاور مرجان‌ها، مهاجر در اقیانوس.
در عمق 0 تا 00 متری مشاهده شده است.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری
در نواحی فلات قاره و اطراف جزایر، از نزدیک ساحل تا دور از آن زندگی می‌شود.
مختصات جغرافیایی: از 40°شمالی تا 38°جنوبی و 100°غربی تا 155°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کوسه چرخنده

• شکل بدن: دو باله پشتی | کوسه‌ای لاغر با پوزهء گرد، باریک و بلند. | شکاف آبششی بلند | دندان‌های باریک و نوک‌تیز. | اولین باله پشتی کوچک، بدون شیار بین باله‌های پشتی | چین‌های دهانی بلندتر از هر کوسه خاکستری دیگر | رنگ بدن در پشت خاکستری و در شکم سفید، همراه با نوارهای نامنظم سفید در پهلوها. در بالغین دومین باله پشتی، باله مخرجی، زیر باله سینه‌ای و لوب پایینی بالهء دمی با نوک سیاه یا خاکستری تیره | بدن دوکی‌شکل | فلس‌ها از نوع صفحه‌ای | دهان زیرین یا نیمه‌انتهایی
• اندازه: حداکثر طول کل 300 سانتیمتر و میانگین رایج طول کل 250 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش‌شده 89.7 کیلوگرم است.
نمونه‌های منطقهء اقیانوس هند و آرام معمولا بزرگ‌تر از منطقهء اقیانوس اطلس هستند.
• طول عمر 11 سال (بعضی منابع 15-20 سال ذکر شده است)
• غذا: از ماهیان استخوانی دور از بستر (مثل ساردین، هرینگ، آنچوی، گربه‌ماهیان دریایی، سوسمارماهی، کفال‌ها، تون‌ماهیان و...) و نیز کوسه‌های کوچک، کاتل‌فیش، اسکویید، اختاپوس و.. تغذیه می‌کند. رشد نسبتا سریعی دارد و نوزاد در سال اول 35 سانتیمتر رشد می‌کند ، سپس در یکسالگی 25 سانتیمتر تا قبل از بلوغ سالی 10 و پس از آن در بلوغ سالی 5 سانتیمتر بزرگ می‌شود.
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت گروهی زندگی می‌کند. بصورت چرخشی از آب بیرون می‌جهد. این کار به عنوان یک تکنیک تغذیه است که کوسه از بین یک گلهء ماهی خوراک عبور می‌کند در حالیکه دهان خود را باز کرده است.
زیاد مهاجرت می‌کند.
شناگر سریع و فعال است. گله تشکیل شده بر مبنای سن و جنس است. ماهیان جوانتر به آب‌های سردتر بیشتر علاقه دارند. همچنین در بعضی نقاط ماده‌ها به ساحل نزدیکتر هستند.
• سایر توضیحات: بوسیله کوسه‌های دیگر همخانواده شکار می‌شود.

■ تولیدمثل کوسه چرخنده

در اندازهء میانگین 210 سانتیمتری بالغ است.
زنده‌زا، با کیسه زرده و جفت. جنین ابتدا از کیسه زرده تغذیه می‌شودو در اندازهء حدود 19 سانتیمتری با پایان این ذخیره، اتصال جفتی ایجاد شده و از طریق بدن مادر مواد مغذی جذب می‌گردند.
بسته به محل، بین ماه‌های مارس تا آگوست زایمان دارد.
بارداری معمولا 11-15 سال است و یکسال در میان زایمان می‌کند.
جفتگیری معمولا از اوایل بهار تا پاییز است.
نوزادان در مناطق نوزادگاهی ساحلی به دنیا آورده می‌شوند.
تا 20 نوزاد (معمولا 3 تا 15) در هر زایمان تولید می‌کند.
در هنگام تولد 60-80 سانتیمتر است.

■ صید کوسه چرخنده

--

■ ارزش‌های اقتصادی کوسه چرخنده

ارزش صید تجاری بالا. بصورت تازه یا خشک شور مصرف انسانی دارد. باله‌ها در تجارت باله کوسه و کبد برای استخراج روغن استفاده می‌شود.
صید ورزشی دارد.

■ وضعیت ذخایر کوسه چرخنده

در سیاههء قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "گونه آسیب‌پذیر" (VU) و بعضی منابع درنزدیکی تهدید (NT) است.

■ بهداشت و بیماری‌های کوسه چرخنده

در این کوسه، انگل‌هایی مثل پاروپاهای گونه Kroyeria deetsi, Nemesis pilosus, و N. atlantica که آبشش را آلوده می‌کند، انگل Alebion carchariae که پوست را آلوده می‌کند، انگل Alebion carchariae که دهان و آبشش را آلوده می‌کند و Perissopus dentatus که پوزه و باله‌ها را آلوده می‌کند.

○ تصاویر و ویدئوهایی از کوسه چرخنده: