:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده کوسه‌ماهیان درنده ← گونه کوسه شنی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Carcharhinus plumbeus (Nardo, 1827)j

:: نام فارسی و محلی ایران: کوسه شنی، کوسه پشت‌خاکستری
• اسامی محلی » سیستان و بلوچستان: پِشک، نرمانی، مشک، پاگاس، پِیشوک، پَرِی، وَروک. بوشهر: بمبک. هرمزگان: کولی

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Chondrichthyes (رده: غضروف‌ماهیان)
← Subclass: Elasmobranchii (زیررده: نرم‌آبشش‌داران)
← Superorder: Galeomorphii
← Order: Carcharhiniformes (راسته: درنده‌کوسه‌سانان / زمین‌کوسه‌سانان)
← Family: Carcharhinidae (خانواده: کوسه‌ماهیان درنده) (En: Requiem sharks)
← Genus: Carcharhinus (جنس: کوسه‌های تیزبینی)
← Species: Carcharhinus plumbeus (گونه: کوسه شنی)

:: نام انگلیسی: Sandbar shark و نیز: Brown shark, Large finned shark, Northern whaler shark, Queriman shark, Sand shark, Thickskin shark,
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: قرش الجرف الرملي، جرجور، کلب، قرش رمدی
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Squalus plumbeus, Carcharias milberti, Carcharhinus milberti, Eulamia milberti, Carcharias ceruleus, Lamna caudata, Squalus caecchia, Carcharias japonicus, Carcharhinus japonicus, Carcharias obtusirostris, Carcharias stevensi, Galeolamna stevensi, Carcharinus latistomus , Carcharias latistomus, Galeolamna dorsalis
:: ریشه لغوی: Carcharhinus: از واژه karcharos (یونانی)= تیز+ rhinos (یونانی)= بینی

■ کشورهای محل زندگی کوسه شنی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و کشورهای دیگر جهان از جمله:
آسیا: عراق، کویت، عربستان، قطر، امارات، بحرین، هند، پاکستان، چین، هنگ کنگ، هند، فلسطین، ژاپن، اردن، کره جنوبی، لبنان، ماکائو، مالزی، سوریه، تایوان، یمن، ویتنام
اروپا: ترکیه، ، آلبانی، فرانسه، یونان ،ایتالیا، مالت، پرتغال، اسلوونی ،اسپانیا و...
آفریقا: الجزایر، آنگولا، بنین، کامرون، کنگو، جیبوتی، مصر، گابن، غنا، لیبی، ماداگاسکار، موریتانی، مراکش، موزامبیک، نیجریه، سنگال، آفریقای جنوبی، تانزانیا، سودان، توگو، تونس و...
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، نیو کالدونیا، تونگا
آمریکای شمالی و مرکزی: ایالات متحده، کوستاریکا، کوبا، گواتمالا، هندوراس، مکزیک، نیکاراگوآ، پاناما، ترینیداد و توباگو و...
آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، کلمبیا، اکوادور، اروگوئه، ونزوئلا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده کوسه شنی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
دریای اژه، دریای آندامان، دریای عرب، اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، جزایر قناری، بنگوئلا، دریای کارائیب، خلیج چساپیک، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، فلات شرق برزیل، فلات‌های شرق‌مرکزی، غرب‌مرکزی، شمالی، جنوبغربی استرالیا، دریای شرق چین، دریای جنوبی چین، خلیج عدن، خلیج عقبه، خلیج ماین، خلیج مکزیک، ایبریا، اقیانوس هند، دریای اندونزی، دریای ایونیان، دریای لوانتین، دریای مدیترانه، فلات شمال برزیل، فلات شمالشرق ایالات متحده، اقیانوس آرام، آب‌های پرو گالاپاگوس، دریای سرخ، ساردینیا، فلات جنوبی برزیل، دریای تیرنیان، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه کوسه شنی
دریازی و نیز آب‌های لب‌شور. بنتوپلاژیک (بستر و دور از بستر)، مهاجر در اقیانوس
در عمق 0 تا 500 متری و بیشتر 20 تا 65 متری مشاهده شده است.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری با دمای 23 تا 274 درجه سانتیگراد
در نواحی ساحلی و دور از ساحل، روی فلات قاره و جزایر، نزدیک آب‌های عمیق به سر می‌برد. در خلیج‌ها و دهانه رودخانه‌ها و بندرگاه‌ها حضور دارد و از سواحل شنی و بسترهای مرجانی و خشن دوری می‌کند. بیشتر در قسمت‌های نزدیک به کف است. ندرتا وارد آب‌های اقیانوسی می‌شود.
مختصات جغرافیایی: از 45°شمالی تا 43°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کوسه شنی

• شکل بدن: بدن قطور با پوزه‌ای به نسبت سایر کوسه‌ها کوچک و گرد | دندان‌های بالایی مثلثی و بلند و مضرس | دارای شیار بین باله‌های پشتی | اولین باله پشتی بسیار بلند و ایستاده. | باله پشتی مثلثی است | باله سینه‌ای خیلی بلند. | رنگ بدن قهوه‌ای-خاکستری یا برنزی بدون لکه. در پایین روشن‌تر است. باله‌هاممکن است نوک کمی تیره داشته باشند. | باله دمی نامتجانس و غیر قریبنه | فلس‌ها از نوع صفحه‌ای | ظاهر نر و ماده متفاوت است | بدن دوکی‌شکل
• اندازه: حداکثر طول کل 250 سانتیمتر و میانگین طول کل رایج آن 2 متر است. حداکثر وزن آن 117.9 کیلوگرم است.
• طول عمر حداکثر 34 سال عمر می‌کند، اما طول عمر بیشتر 21 سال برای ماده و 15 سال برای نر است.
• غذا: بیشتر از ماهیان استخوانی و نیز کوسه‌های کوچک، سرپایان، میگو، سپرماهیان و شکم‌پایان تشکیل می‌دهد. جوان‌ترها از سخت‌پوستانی مثل خرچنگ آبی و میگوی مانتیس تغذیه می‌کنند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 76-76 است.
• ویژگی‌های رفتاری: برای انسان بی‌خطر است. گاه مهاجرت‌های فصلی دارد. تنها است و یا جمعیت‌هایی بر مبنای سنّ تشکیل می‌دهد.
• سایر توضیحات: توسط گونه‌هایی مثل ببرکوسه و کوسه سفید بزرگ شکار می‌شود.

■ تولیدمثل کوسه شنی

در اندازه 126 تا 183 سانتیمتری بالغ هستند. ماده‌ها در 13 و نرها در 12 سالگی بالغ می‌شوند.
زنده‌زا
نر و ماده با هم تفاوت ظاهری دارند و پوست ماده ضخیم‌تر است. که احتمالا برای مقاومت برابر گازهای نر و نیز محیط اطراف به این شکل در می‌آید.
حاملگی 12 ماه طول می‌کشد. ممکن است هرسال یا یک‌سال در میان حامله شود.
در هر زایمان 1-14 نوزاد به دنیا می‌آورد.
نوزادان زمان تولد 56-75 سانتیمتر هستند.
درتایوان زایمان معمولا از فوریه تا آوریل روی می‌دهد.

■ صید کوسه شنی

--

■ ارزش‌های اقتصادی کوسه شنی

ارزش صید تجاری.
صید نیز ورزشی دارد.
نمونه‌های کوچکتر، در آکواریوم‌های عمومی نگهداری می‌شوند.
گوشت آن مصرف انسانی دارد و بصورت تازه، دودی، خشک‌نمک‌سود و منجمد در بازارها عرضه می‌شود.
از این گونه چرم و روغن استخراج می‌شود.
باله‌ها در بعضی کشورها برای پختن سوپ استفاده می‌گردد.
در طب سنتی چین کاربرد دارد.

■ وضعیت ذخایر کوسه شنی

در سیاههء قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "گونه آسیب‌پذیر" (VU) است.

■ بهداشت و بیماری‌های کوسه شنی

انگل‌هایی مثل پاروپای گونه Alebion lobatus، و نماتد Huffmanela sp. از این کوسه گزارش شده است.

○ تصاویر و ویدئوهایی از کوسه شنی: