:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده خارپشت‌ماهیان ← گونه خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Diodon hystrix Linnaeus, 1758
:: نام فارسی و محلی ایران: خارپشت‌ماهی خالدار معمولی، خارپشت‌ماهی باله‌خالدار، خارپشت‌ماهی خالمخالی
• اسامی محلی»

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Tetraodontiformes (راسته: چهاردندان‌سانان)
← Family: Diodontidae (خانواده: خارپشت‌ماهیان) (En: Porcupinefishes / burrfishes)
← Genus: Diodon (جنس: ماهی‌های باددار)
← Species: Diodon hystrix (گونه: خارپشت‌ماهی خالدار معمولی)


:: نام انگلیسی: Spot-fin porcupinefish و نیز Hedgehog fish, Giant porcupinefish, Black-spotted porcupinefish
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: دریما
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Paradiodon hystrix, Diodon brachiatus, Diodon punctatus, Diodon spinosissimus, Diodon nudifrons, Diodon armillatus, Diodon totara
:: ریشه لغوی: Diodon از واژه‌های di (یونانی)= دو + odous (یونانی)= دندان

■ کشورهای محل زندگی خارپشت‌ماهی خالدار معمولی
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (عوفی و بارگاهی، 1387) و کشورهای دیگر از جمله:
آسیا: عمان، پاکستان، هند، اندونزی، هنگ کنگ، فلسطین، چین، ژاپن، اردن، میانمار، مالدیو، فیلیپین، تایوان، تیمور شرقی، ویتنام
آفریقا: مصر، گینه، گینه بیسائو، موزامبیک، سومالی، تانزانیا
آمریکای شمالی و مرکزی: آروبا، باهاماس، باربادوس، کوستاریکا، کوبا، السالوادور، گرنادا، هاییتی، هوندوراس، جامائیکا، جامائیکا، مکزیک، نیکاراگوآ، پاناما، پورتوریکو، ترینیداد و توباگو، ایالات متحده و...
آمریکای جنوبی: برزیل، شیلی، کلمبیا، اکوادور، پرو، ونزوئلا و...
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، فیجی، میکرونزی، نیوکالدونیا، نیوزلند، پالائو، ساموآ، تونگا، و...
اروپا: اسپانیا

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده خارپشت‌ماهی خالدار معمولی
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان (بویژه دریای عمان) ، و نیز:
اقیانوس اطلس، خلیج بنگال، برمودا، دریای کارائیب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج دیسکاوری، فلات قاره شرق برزیل، فلات‌های شرق‌مرکزی و شمالی استرالیا، خلیج عقبه، خلیج مکزیک، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لینگاین، خلیج مانیل، دریای مدیترانه، خلیج میلنه، فلات قاره نیوزلند، فلات قاره شمال برزیل، اقیانوس آرام، آب‌های پلی نزی، دریای سرخ، دریای سمر، خلیج سوگاد، خلیج سارساگان، فلات قاره جنوب برزیل، آب‌های جنوبغرب شیلی، دریای تاسمان، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه خارپشت‌ماهی خالدار معمولی
دریازی، نزدیک مرجان‌ها.
در عمق 2 تا 50 متری و بیشتر 3 تا 20 متری مشاهده شده است.
ساکن آب‌های نیمه‌گرمسیری
در آبگیرها و پهنه‌های آبسنگی رو به دریا، در غارها و حفره‌های مرجان‌های آب‌های کم‌عمق. بالغین کفزی و نوزادان و بچه‌ماهیان تا 20 سانتیمتری پلاژیک هستند.
مختصات جغرافیایی: از 35°شمالی تا 31°جنوبی و 180°غربی تا 180°شرقی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

• شکل بدن: باله پشتی دارای 14-17 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 14-16 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 21-25 شعاع نرم | باله دمی کم و بیش کوتاه و گرد | بدن تنومند | دندان‌ها به هم جوش‌خورده | بدن پوشیده با خارهای بلند و تیز، که وقتی بدن باد نکرده، به سمت عقب خم هستند. | 16 تا 20 خار بین پوزه و باله پشتی دارد. بخش پشتی ساقهء دمی نیز خاردار است. | پشت، پهلوها و باله‌ها به رنگ قهوه‌ای روشن با چندین نقطهء سیاه. | شکم خاردار است. | خارها بلند هستند | رنگ عمومی بدن قرمز تیره مایل به قهوه‌ای با نقاط سیاه کوچک و بدون لکه‌های بزرگ. بشکم سفید و احاطه‌شده با حلقه‌های روشن.
• اندازه: حداکثر طول کل 91 سانتیمتر و میانگین آن 40 سانتیمتر است. بیشترین وزن گزارش‌شده 2.8 کیلوگرم است.
• طول عمر: تا 10 سال در -اسارت- گزارش شده است.
• غذا: از بیمهرگان پوسته‌دار مثل توتیاهای دریایی، شکم‌پایان و خرچنگ‌های منزوی تغذیه می‌کند.
• ژنتیک: -
• ویژگی‌های رفتاری: شب‌ها تغذیه می‌کند. تنها زندگی کرده و گونهء رایجی در جغرافیای پراکنششان هستند.
• سایر توضیحات: توسط ماهیان خانواده‌های Coryphaenidae، Istiophoridae، Scombridae و Carcharhinidae شکار می‌شود.

■ تولیدمثل خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

-

■ صید خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

-

■ ارزش‌های اقتصادی خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

ارزش صید تجاری آن ناچیز است چرا که مصرف خوراکی ندارد و سمی است.
در آکواریوم نگهداری می‌شود.

■ وضعیت ذخایر خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های خارپشت‌ماهی خالدار معمولی

بیماری ویروسی Lymphocystis (خاص آبزیان) از این گونه گزارش شده است.

○ تصاویر و فیلم خارپشت‌ماهی خالدار معمولی: