■ مشخصات کلی خانواده دهان‌لانه‌ماهیان (Apogonidae):
»» خانواده دهان‌لانه‌ماهیان، به راسته سوف‌ماهی‌سانان (Perciformes) تعلق دارد.
ریشه لغوی: یونانی > A= فاقد + Pogon= خار
نام انگلیسی: Cardinal fishes
نام فارسی: دهان‌لانه‌ماهیان
■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده دهان لانه ماهیان:
- پراکنش جهانی آن‌ها عمدتا در اقیانوس‌های اطلس، آرام و هند می‌باشد.
- دارای 40 جنس و 357 گونه در جهان هستند.
- ساکن مناطق کم‌عمق، اطراف صخره‌های مرجانی و بین جلبک‌های دریایی هستند، ولی بعضی گونه‌های آن‌ها در آب‌های دریایی عمیق دیده می‌شوند.
- اغلب ساکن آب‌های شور و بعضی ساکن آب‌های لب شور هستند. بعضی در چشمه‌های شیرین واقع در جزایر گرمسیری اقیانوس آرام زندگی می‌کنند.
- بدن بلند و نسبتا فشرده، سر بزرگ و چشم‌ها درشت.
- باله پشتی دو‌قسمتی. باله پشتی اول دارای 6 تا 8 خار و باله پشتی دوم، 8 تا 14 شعاع نرم دارد.
- باله مخرجی دارای 2 خار و 8 تا 18 شعاع نرم.
- فلس‌ها اغلب شانه‌ای هستند، اما بعضی گونه‌ها دارای فلس دایره‌ای و یک جنس (Gymnapogori) فاقد فلس
- شعاع‌های آبششی هفت عدد.
- دهان بزرگ، میانی و مایل و فک پائین معمولا قابل ارتجاع.
- فکین دارای دندان‌های کرکی شکل که ردیف‌های جلویی بزرگتر هستند.
- استخوان پیش‌سرپوش آبششی دارای یک قطعه نوک تیز است که یک یا دو عدد خار دارد.
- فلس‌های روی خط جانبی، 23 تا 29 عدد هستند.
- 24 یا 25 مهره (10+14 یا 15).
- نرها در دهان لقاح انجام می‌دهند.
- بیشتر گونه‌ها شب‌زی هستند.
- از پلانکتون‌های جانوری و بی‌مهرگان کفزی کوچک تغذیه می‌کنند.
- حداکثر طول آن‌ها به بیست سانتیمتر می‌رسد. بیشتر گونه‌ها زیر ده سانتیمتر هستند.
- به جهت مصرف غذایی انسانی اهمیت چندانی ندارند، اما جزو ماهیان زینتی آکواریومی محسوب می‌شوند.
- صید آن‌ها با ترال کف با چشمه‌های ریز و تورگردان ساحلی انجام می‌شود. در ایران جزو دورریز تورهای صیادی محسوب می‌گردند.
■ پراکنش دهان‌لانه‌ماهیان در آب‌های ایران:
• جنس‌های دهان‌لانه‌ماهیان: در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان، 13 جنس زیر از خانواده دهان‌لانه‌ماهیان گزارش شده است:
- 1. Apogon > دهان‌لانه‌ماهی
- 2. Apogonichthyoides
- 3. Archamia
- 4. Cheilodipterus
- 5. Fowleria
- 6. Jaydia
- 7. Nectamia
- 8. Ostorhinchus
- 9. Pristiapogon
- 10. Pseudamia
- 11. Taeniamia
- 12. Verulux
- 13. Zoramia
• گونه‌های دهان‌لانه‌ماهیان ایران: جنس‌های فوق، دارای 33 گونه در آب‌های ایران به شرح جدول زیر هستند:
◄ با کلیک روی نام گونه، به صفحهء اختصاصی آن بروید↓
