■ مشخصات کلی خانواده منقارماهیان (Belonidae):

»» خانواده منقارماهیان متعلق به راسته منقارماهی‌سانان (Beloniformes) هستند

ریشه لغوی: یونانی >> Belone = سوزن

نام انگلیسی: Needlefishes

نام فارسی: منقارماهیان (با وجود نام انگلیسی سوزن‌ماهی، در فارسی منظور از سوزن‌ماهیان خانواده Syngnathidae است)

■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده منقارماهیان، Belonidae:

• پراکنش: آب‌های شیرین و شور. مناطق استوایی و گرمسیری.
• 10 جنس و 47 گونه از آن‌ها در آب‌های جهان وجود دارد
• ماهیانی با بدنی دراز، هردو آرواره بالا و پائین به شکل منقار درازی در آمده که مملو از دندان‌های تیز است(بجز جنس Beloniori).
• منافذ بویایی، در حفره‌ای زیر چشم‌ها قرار دارند.
• باله‌ها فاقد خار هستند.
• باله پشتی و مخرجی، در قسمت انتهایی و عقب بدن قرار دارند.
• باله‌های سینه‌ای کوچکند و 5 تا 15 شعاع دارند.
• باله های پشتی دارای 11 تا 43 شعاع نرم هستند. باله های مخرجی 12 تا 39 شعاع و باله های شکمی 6 شعاع نرم دارند.
• باله دمی دارای زائده فلسی شکل عرضی (Keel) می‌باشد.
• خط جانبی از قسمت باله سینه‌ای، شیب پیدا کرده و سپس مستقیما در بخش پهلوها ادامه پیدا می‌کند.
• فلس‌ها کوچک و دایره ای‌بوده و براحتی از بدن جدا می‌شوند.
• 33 تا 65 مهره پیش دمی و 19 تا 41 مهره دمی دارند. تعداد کل مهره ها 52 تا 97 عدد است.
• رنگ بدن این ماهیان، با توجه به سطح‌زی بودن، با محیط هماهنگ شده و بخش پشتی آن‌ها سبز یا آبی و بخش شکمی بدن نقره ای است. معمولا نواری تیره رنگ در طول پهلوها داشته و بخش گوشتی آرواره پائین آنها به رنگ قرمز و نارنجی است.
• اندازه بعضی از گونه های آب شیرین تنها 6 تا 7 سانتیمتر است، درحالیکه بعضی از گونه های دریازی تا 2 متر طول پیدا می‌کنند.
• تخم‌های این ماهی دارای رشته‌هایی است که توسط آن به همدیگر و محیط اطراف قلاب می‌شوند.
• از تخم‌ها محافظت نمی‌کنند.
• گوشتخوار هستند، بیشتر از ماهی‌های کوچک که در نزدیکیشان هستند تغذیه می‌کنند.
• تمایل زیادی به پرش به بیرون از آب دارند و گزارش‌های زیادی از مضروب شدن تصادفی انسان‌ها بوسیله آن‌ها شده است. بویژه در ساعات تاریکی که با نور تحریک می‌شوند.
• گوشت آن خوش طعم است، اما بسیاری از مردم، به دلیل وجود تیغ‌های کوچک فراوان و رنگ سبز تمایل به خوردن آن ندارند.
• صید بوسیله ترال سطحی، قلاب‌های خزنده، تورهای کششی ساحلی، تورهای محاصره ای.

 

■ پراکنش در ایران:

• جنس‌های منقارماهیان ایران: چهار جنس از خانواده منقارماهیان در آب‌های ایران گزارش شده‌اند:

• 1. Ablennes
• 2. Platybelone
• 3. Strongylura
• 4. Tylosurus

• گونه‌های منقارماهیان ایران : از چهار جنس فوق، 5 گونه به شرح زیر در ایران گزارش شده است.
◄ با کلیک روی نام گونه، به صفحه مشخصات آن بروید ↓