■ مشخصات کلی خانواده پرنده‌ماهیان (Exocoetidae):

»» خانواده پرنده ماهیان، عضو راسته منقارماهی‌سانان (Beloniformes) است.
»» حضور این خانواده در آب‌های ایران که پیش از این قطعی نبود، با مطالعات چندسالهء ابتدای دهه 1390 به اثبات رسید.

ریشه لغوی: یونانی >> Exo = خارج + Koite = لانه

نام انگلیسی: Flyingfishes

نام فارسی: پرنده ماهیان

■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده Exocoetidae:

• پراکنش: اقیانوس آرام، اطلس و هند. گونه‌هایی از آنها وابسته به آب‌های سطحی اقیانوس‌های باز هستند.
• دارای 7 جنس و 71 گونه در جهان.
• فکین دارای طول یکسان و نسبتا کوتاه.
• فکین فاقد دندان یا دارای دندان‌های بسیار ریز است.
• فاقد خار در باله‌ها.
• باله‌های سینه‌ای معمولا بزرگ و مورد استفاده به عنوان اندام شبه‌پروازی دارد. این باله‌ها نقش فعال در پرواز ندارند و بیشتر در حفظ تعادل و ادامه پرش و غوطه‌وری پس از جهیدن از آب کاربرد دارند، از اینرو در واقع عمل پرواز مشابه پرندگان در آنها منتفی است.
• بعضی گونه‌ها دارای باله شکمی بیش از حد بزرگ هستند که به آنها قابلیت پرش با چهار بال را می‌دهد.
• باله دمی به شدت دوشاخه، و بخش بالایی آن کوتاه‌تر از پائینی است.
• پولک‌ها درشت و به آسانی کنده می‌شوند.
• خط جانبی در بخش پائینی بدن قرار دارد.
• کیسه شنا به سمت رگ خونرسان بطنی گسترش یافته است.
• دارای 39 تا 51 مهره هستند.
• ماهی‌های جوان و بالغین تفاوت‌های ریختی دارند. در ماهی‌های جوان، یک جفت سبیلک وجود دارد، باله سینه‌ای کوچک و باله پشتی بلندتر است.
• حداکثر طول گونه ها به 45 سانتیمتر میرسد. اغلب زیر 30 سانتیمتر هستند.
• پلانکتون خوار هستند.
• تخم‌ها در منطقه پلاژیک گذاشته شده و بوسیله رشته‌های چسبناک، به اشیاء شناور مثل جلبک‌های دریایی چسبیده و شناور می‌مانند.
• گوشت آنها دارای کیفیت خوبی است و بصورت تازه، نمک سود و خشک شده مصرف می‌شود.
• صید آنها توسط تورهای دستی و به طور اتفاقی در تورهای محاصره ای و کششی ساحلی به دام می افتند.

 

■ پراکنش در ایران:

• جنس‌ها: سه جنس از خانواده پرنده‌ماهیان در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان گزارش شده است:

• 1.Cypselurus »» چابک‌دم‌ها
  
• 2.Hirundichthys »» چابک‌ماهی‌ها
  
• 3.Parexocoetus »» پیرابرون‌چاله‌ای‌ها

• گونه‌های پرنده‌ماهیان ایران: سه گونه از خانواده پرنده‌ماهیان در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان به شرح جدول زیر گزارش شده است.
◄ با کلیک روی نام هر گونه، اطلاعات بیشتر دریافت کنید↓