:: ماهیان آبهای داخلی ایران ← خانواده آزادماهیان ← گونه سفیدماهی
» این ماهی در بخش ماهیان دریای خزر نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Coregonus lavaretus (Linnaeus, 1758)j
:: نام فارسی و محلی ایران: سفیدماهی، سفیدماهی اروپایی، سفیدماهی جویباری، کورگون، آزادماهی چشمهای
• اسامی محلی » ماهی آزاد
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Order: Salmoniformes (راسته: آزادماهیسانان)
← Family: Salmonidae (خانواده: آزادماهیان) (En: Salmonids)
← Subfamily: Coregoninae (زیرخانواده: سفیدماهی آب شیرین)
← Genus: Coregonus (جنس: سفیدماهیها)
← Species: Coregonus lavaretus (گونه: سفیدماهی)
:: نام انگلیسی: European whitefish و نیز Baltic whitefish, Houting, Pollan, Powan, Schelly, Common Whitefish, Siberian Whitefish
• سایر زبانها: روسی » Obyknovennyi sig
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Salmo lavaretus, Coregonus rondeletii, Coregonus polcur brachymystax, Coregonus dispersus cognatus
:: ریشه لغوی: Coregonus از واژه kore (یونانی) = مردمک چشم + gonia (یونانی)= زاویه ،گوشه
■ کشورهای محل زندگی سفیدماهی
• گزارششده از ایران (غیربومی) و کشورهای دیگر نظیر:
بومی در فرانسه و سوییس
معرفی شده به:
آسیا: ژاپن، قزاقستان، قرقیزستان
اروپا: ترکیه، ارمنستان، بلژیک، بلغارستان، جمهوری چک، دانمارک، استونی، آلمان، یونان، ایتالیا، رومانی، روسیه، صربستان، اسلوواکی، انگلستان، سوئد
■ زیستگاههای گزارششده سفیدماهی
• معرفی شده به بعضی آبهای داخلی ایران در حوضهء آبریز دریاچه نمک، سد لتیان (قطعی نیست) و سد کرج. به دریاچه سد منجیل هم معرفی شده اما احتمالا جمعیت آن شکل نگرفته است. احتمال وجود آن در رود ابهر وجود دارد.
• در سایر نقاط جهان:
بومی در دریاچه بورژه،
رودخانه نِوا، دریاچه ژنو، دریاچه سوان، دریای کارا
معرفی شده به دریای بالتیک، دریای مدیترانه، دریاچه ایسیککول قرقیزستان
■ ویژگیهای زیستگاه سفیدماهی
ساکن آب شیرین و لبشور. نزدیک بستر. مهاجر رودکوچ.
در pH بین 7-7.5 و dH 20 زندگی میکند.
در دریاچهها در طول روز در عمق 20-30 متری مشاهده شده است.
ساکن آبهای معتدله با دمای 4 تا 16 درجه سانتیگراد
دارای جمعیت دریاچهای و جمعیت خور زی رودکوچ است و حضور آن در آب کاملا شور نادر است. معمولا در بیشتر اوقات سال در قسمتهای عمیق زندگی میکند و فقط در زمان تولیدمثل، مهاجرت به قسمتهای کمعمق را ترجیح میدهد.
مختصات جغرافیایی: از 73°شمالی تا 40°شمالی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک سفیدماهی
• شکل بدن: دو باله پشتی دارای 3-5 شعاع سخت و 9-12 شعاع نرم است. | باله مخرجی دارای 3-5 شعاع سخت و 10-13 شعاع نرم | باله سینهای دارای 1 شعاع سخت و 14-16 شعاع نرم | باله شکمی دارای 2 شعاع سخت و 10-11 شعاع نرم | باله دمی دارای 19 شعاع | باله دمی دوشاخه | روی خط جانبی 79-100 فلس دارد | بالای خط جانبی 9-11 ردیف و زیر خط جانبی 8-9 ردیف فلس دارد | بدن دوکیشکل | فک بالایی بیرون زده. | رنگ بدن نقرهای و بدون لکه و خال | موقعیت دهان از نوع زیرین | دارای باله چربی | پوزه کوتاه | فاقد دندان روی آروارهها
• اندازه: بیشترین طول 130 سانتیمتر و وزن 10 کیلوگرم.
• طول عمر: -
• غذا: تغذیه از سختپوستان پلانکتونی یا سختپوستان بزرگتر کفزی است. گاهی از ماهیان نیز تغذیه میکند. رژیم تابستان و زمستان متفاوت است.
• ژنتیک: تعداد کروموزومهای هاپلویید/گامتیک (n) برابر 40 عدد و کروموزومهای دیپلوئید/زیگوتیک (2n) برابر 80-80 عدد است.
• ویژگیهای رفتاری: بیخطر برای انسان.
• سایر توضیحات: این گونه در سال 1346 به صورت انگشتقد به دریاچه سد امیرکبیر (کرج) در استان البرز معرفی گردید.
■ تولیدمثل سفیدماهی
تخمگذار، در اندازه میانگین 27.1 سانتیمتری بالغ است.
روی قلوهسنگهای آبهای کم عمق نزدیک کرانهها تخمریزی میکند. تخمریزی در شب انجام میشود.
اوج تخمریزی در ماه دسامبر است ولی در کشورهای مختلف از اکتبر شروع شده و تا ژانویه سال بعد ادامه دارد.
هماوری مطلق در کشورهای مختلف بین 3831 تا 169800 عدد تخم بوده است.
■ صید سفیدماهی
در ایران بیشتر صید با قلاب دارد.
■ ارزشهای اقتصادی سفیدماهی
دارای ارزش تجاری است.
تکثیر و پرورش آن امکانپذیر است و در ایران نیز تکثیر شده است.
صید ورزشی دارد.
تعداد آن در کشور ایران محدود بوده و فقط در دریاچهء سد کرج وجود دارد. با توجه به رشد سریع، گونهای با ارزش جهت صید ورزشی است. اما باید در نظر داشت که برای کشور ما یک گونه غیربومی بوده و احتمال تاثیر منفی آن باید بررسی شود.
■ وضعیت ذخایر سفیدماهی
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت "آسیبپذیر" (VU) است.
در ایران خشکسالیهای سالهای اخیر و کاهش عمق آب دریاچه سد کرج، باعث خارج شدن بسترهای تخمریزی این ماهی از زیر آب شده و هرساله تعداد زیادی از تخمهای این ماهی در آن محل نابود میشوند. این موضوع به همراه صید بیرویه و غیرقانونی، تهدید جمعیت آنها در ایران است.
■ بهداشت و بیماریهای سفیدماهی
•
○ تصاویر و فیلم از سفیدماهی: |
