:: ماهیان آب‌های داخلی ایران ← خانواده کپورماهیان ← گونه مارماهی خاردار

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Mastacembelus mastacembelus (Banks & Solander, 1794) j
:: نام فارسی و محلی ایران: مارماهی خاردار، مارماهی شاخدار، مارماهی خاردار آب شیرین.
• اسامی محلی » -

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Synbranchiformes (راسته: مارماهی‌سانان باتلاقی)
← Family: Mastacembelidae (خانواده: مارماهیان خاردار آب شیرین) (En: Spiny eels)
← Genus: Mastacembelus
← Species: Mastacembelus mastacembelus (گونه: مارماهی خاردار)

:: نام انگلیسی: Euphrates spiny eel و نیز: Mesopotamian spiny eel, Zig-zag eel
• سایر زبان‌ها: ترکی » Dikenli yılan balığı
:: برخی از اسامی مترادفِ علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Ophidium mastacembelus, Ophidium simack, Rhynchobdella haleppensis
:: ریشه لغوی: Mastacembelus : از واژه mastax, -agos (یونانی)= گازگرفتن + emballo = پرت کردن.

■ کشورهای محل زندگی مارماهی خاردار

• گزارش‌شده در ایران و نیز:
ترکیه، سوریه، عراق

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده مارماهی خاردار

• بومی در ایران : حوضهء آبریز دجله و پرسیس. دریاچه‌های پریشان، زریوار،، تالاب شادگان، دریاچهء سرآب نیلوفر کرمانشاه، گاماسیاب، تلخاب لرستان، چرداول، زمکان کرمانشاه، رود حرم آباد، رود چلوار از سرشاخه‌های کارون، کارون، کرخه، دز، نهر شاوور، مارون، رودخانه زرد و جراحی، دالکی، رودخانه شاپور، سد گاوشان سنندج، تالاب کره‌بند بوشهر، سیمره ایلام، دینه‌ور کرمانشاه، رود حله، و...
• سایر نقاط جهان: حوضه آبریز دجله و فرات.

■ ویژگی‌های زیستگاه مارماهی خاردار
ساکن آب شیرین. نزدیک بستر.
در چشمه‌ها و رودخانه‌های آب شیرین و بستر قلوه‌سنگی و سنگلاخی.
ساکن نواحی نیمه‌گرمسیری

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک مارماهی خاردار

• شکل بدن: باله پشتی دارای 32-35 شعاع سخت و 70-90 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 3 شعاع سخت و 72-80 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 22-23 شعاع نرم | باله پشتی تیره با لکه‌های زرد متمایل به خاکستری. باله شکمی متمایل به زرد. در حاشیه بدن لکه‌های قهوه‌ای تیره دیده می‌شود. باله پشتی و مخرجی و دمی دارای لکه‌ها و نوارهای پراکنده‌اند. باله سینه‌ای متمایل به زرد با لکه‌های نواری.
• اندازه: ممکن است تا 80 سانتیمتر رشد کند. در رودخانه دالکی بوشهر، تا 67.6 سانتیمتر صید شده است. حداکثر وزن 394.1 گرم بوده است.
• طول عمر: در رودخانه دالکی بوشهر، تا 6 سال مشاهده شده است.
• غذا: حشرات آبزی، سخت پوستان و ماهیان کوچک.
• ژنتیک:
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر برای انسان. گل‌آلودگی آب را تحمل می‌کند.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل مارماهی خاردار

-

■ صید مارماهی خاردار

صید ورزشی می‌شود.

■ ارزش‌های اقتصادی مارماهی خاردار

فاقد ارزش تجاری است. با توجه به محدودیت پراکنش جهانی، به لحاظ اکولوژیک ارزش بالایی دارد.
مردم علاقمند به مصرف آن ندارند، اما گوشت آن ارزش خوراحی دارد.

■ وضعیت ذخایر مارماهی خاردار

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های مارماهی خاردار

پژوهشی در آبشش ماهیان دریاچه پریشان، عوامل انگلی شامل مونوژن‌های Dactylogyrus extensus, D anchoratus, D. pavlowsky, D. carassobarbi , D. barboides, Gyrodactylus sp. و Mastacembelus sp. و تک‌یاخته‌هایی شامل Trichodina, Ichthyophthrius, Myxobolus مشاهده شد.

○ تصاویر و فیلم‌ از مارماهی خاردار: