:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده شقایق‌ماهیان »» گونه گروهبان‌ماهی دم‌قیچی

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Abudefduf sexfasciatus (Lacepède, 1801)i

:: نام فارسی و محلی ایران: گروهبان‌ماهی دم‌قیچی،
-
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Labroidei (زیرراسته: زمردماهی‌واران)
← Family: Pomacentridae (خانواده: شقایق‌ماهیان) (En: Damselfishes)
← Subfamily: Pomacentrinae
← Genus: Abudefduf (جنس: گروهبان‌ماهی‌ها)
← Species: Abudefduf sexfasciatus (گونه: گروهبان‌ماهی دم‌قیچی)

:: نام انگلیسی: Scissortail sergeant و نیز: Sergeant major, Six-banded sergeant-major, Six-barred sergeant-major, Stripetail damsel
کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان: شبّار،
:: برخی از نام‌های علمی مترادف قدیمی، یا غیرمعتبر: Labrus sexfasciatus, Glyphisodon coelestinus, Abudefduf coelestinus
:: ریشه لغوی: Abudefduf، از واژه‌های abu (عربی)=پدر +

■ کشورهای محل زندگی گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:
• گزارش‌شده از آب‌های ایران (عوفی، 1394) و نیز کشورهای دیگر از جمله:
آسیا: کامبوج، هنگ کنگ، هند، اندونزی، ژآپن، اردن، کره جنوبی، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان، فیلیپین، سریلانکا، تایوان، تایلند، ویتنام
اقیانوسیه: استرالیا، ساموآ، فیجی، پلی‌نزی، میکرونزی، نیوکالدونیا، پابوآ گینه نو، پالائو، تونگا و...
آفریقا: مصر، کنیا، ماداگاسکار، موریس، موزامبیک، تانزانیا

■ زیستگاه‌های گزارش شده گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان و اکوسیستم‌های دیگری مثل:
دریای آندامان، دریای عرب، خلیج بنگال، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج داوائو، فلات‌های شرق‌مرکزی، شمال، شمالشرقی و غرب‌مرکزی استرالیا، خلیج عقبه، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لانوزا، خلیج لینگاین، خلیج میلنه، اقیانوس آرام، خلیج پانای، آب‌های پلی‌نزی، خلیج راگای، دریای سرخ، خلیج سن میگل، خلیج ک وسه، خلیج سوگود، آب‌های ساحلی سومالی، خلیج سورسوگون، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، خلیج تایاباس، خلیج اولوگان، دریای زرد، رود چیکو

■ ویژگی‌های زیستگاه گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:
دریازی و در مجاورت صخره‌های مرجانی. فاقد مهاجرت.
در عمق 1 تا 20 متری مشاهده می‌شود.
سکن آب‌های گرمسیری
بالغین ساکن آب‌های مرجانی و صخره‌ای دور و نزدیک به ساحل، همچنین در پهنه‌های آبسنگی کم‌عمق و نواحی دارای مرجان‌های نرم مرتفع و یا هیدر آبی هستند زندگی می‌کنند.
مختصات جغرافیایی: از 33° شمالی تا 35° جنوبی و 32° شرقی تا 143° غربی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:

• شکل بدن: باله پشتی مجموعا دارای 13 شعاع سخت و 12-16 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2 شعاع سخت و 12-14 شعاع نرم | بدن ماهی سفید و دارای 5 نوار تیره عمودی است، گاهی دو نوار افقی روی دم ماهی وجود دارد
• اندازه: حداکثر طول کل 22 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: تغذیه از پلانکتون‌های جانوری و جلبک‌ها. لارو بی‌مهرگان، ماهیان کوچک، سخت‌پوستان و انواع جلبک، غذاهای اصلی این گونه هستند.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 است.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. بصورت گروهی زندگی می‌کند.
• سایر توضیحات: بوسیله هامورماهیان و زمردماهیان شکار می‌شوند.

■ تولیدمثل گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:

تخم‌گذار، لانه‌ساز.
تخم‌ها در نزدیکی بستر به اشیا و سطوح می‌چسبند.
نرها از تخم‌ها محافظت کرده و آن‌ها را تهویه می‌کنند.
نرها چندهمسر هستند و ممکن است از تخم 12 ماده نگهداری کنند. نرها می‌توانند همزمان با مراقب از تخم‌های در قلمروشان، جفتگیری مجدد کنند.
در دوران جنینی، فرزندخواری توسط ماهی نر مشاهده شده است که عملی تکاملی برای حذف جنین‌های ضعیف و ناقص است و همچنین نیاز انرژی ماهی نر برای مراقب از قلمرو.

■ صید گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:

-

■ ارزش‌های اقتصادی گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:

ارزش صید تجاری اندکی دارد.
ماهی آکواریومی است.

■ وضعیت ذخایر گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:

در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت "کمترین نگرانی" (LC) است.

■ بهداشت و بیماری‌های گروهبان‌ماهی دم‌قیچی:

-

○ تصاویر و ویدئوهایی از گروهبان‌ماهی دم‌قیچی: