:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده گالیتماهیان »» گونه دلفینماهی
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Coryphaena hippurus (Linnaeus, 1758)
:: نام فارسی و محلی ایران: دلفینماهی، گالیت معمولی، ماهی ماهی
اسامی محلی: سیستان و بلوچستان: گالیت
:: ردهبندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوستهاستخوانان)
← Superorder: -
← Order: Perciformes (راسته: سوفماهیسانان)
← Suborder: Percoidei
← Family: Coryphaenidae (خانواده: گالیتماهیان) (En: Dolphinfishes)
← Genus: Coryphaena
← Species: Coryphaena hippurus (گونه دلفینماهی)
:: نام انگلیسی: Common dolphinfish و نیز: Mahi Mahi, Green dolphin, dolphin, Mahimahi
کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان: لمبوکه، صعوبان، عنفلوص، لجیج، حرباية، سیف، سمكة الدلفين الشائعة ...
::برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Scomber pelagicus, Coryphaena fasciolata, Coryphaena chrysurus, Coryphaena imperialis, Lepimphis hippuroides, ...
:: ریشه لغوی: Coryphaena : > koryphaina (یونانی)=دولفین ماهی
■ کشورهای محل زندگی دلفینماهی
• گزارش شده از آبهای ایران و 166 کشور دیگر جهان گزارش شده است.
■ زیستگاههای گزارش شده دلفینماهی
در خلیج فارس و دریای عمان ، و نیز:
گسترهء وسیعی از آبهای سراسر جهان.
■ ویژگیهای زیستگاه دلفینماهی
آبهای شور دریا، و نیز آبهای لبشور. پلاژیک-نریتیک
در عمق 0 تا 85 متری حضور دارد و بیشتر در عمق 5 تا 10 متری.
ساکن مناطق نیمه گرمسیری، از 21 تا 30 درجه سانتیگراد.
بالغین در آبهای آزاد و همچنین در نزدیکی سواحل مشاهده میگردند.
مختصات جغرافیایی: از 47 درجه شمالی تا 40 درجه جنوبی و 180 درجه غربی تا 180 درجه شرقی
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک دلفینماهی
• شکل بدن: باله پشتی 58-66 شعاع نرم | باله مخرجی 25-31 شعاع نرم | 31 مهره، 18 مهره در بخش دمی ستون فقرات | صفحات کوچک و مدور دندانی بر روی زبان | باله پشتی تکی، از بالای چشم تا بالهء دمی امتداد دارد | باله مخرجی مقعر که از مخرج تا باله دمی کشیده شده است | باله سینهای بیش از نصف طول سر است | ماهی نر بالغ، یک برجستگی استخوانی واضح روی پیشانی دارد | رنگ بدن در طرفین فام طلایی دارد و در ناحیه پشتی و کنارهها سبز و آبی متالیک و بخش زیرین بدن سفید و زرد است. نمونههای جوانتر نوارهای عمودی در طرفین بدن دارند | فلس دایرهای دارد | خط جانبی در ابتدای بدن دارای برآمدگی است | روی خط جانبی دارای ۲۰۰ تا ۲۸۰ عدد فلس است
• اندازه: حداکثر طول کل 210 سانتیمتر و طول کل رایج 100 سانتیمتر. حداکثر وزن گزارش شده، 40 کیلوگرم.
• سن: 4 سال
• غذا: از همه انواع ماهیان و زئوپلانکتونها همچنین سختپوستان و ماهی مرکب تغذیه میکند.
مطالعه انجام شده در سال 79 در ایران، اولویت غذایی به ترتیب انواع ماهی، ماهی مرکب و هشتپا بوده است.
• ژنتیک: -
• خصوصیات رفتاری: بسیار مهاجر و اقیانوسرو است. تشکیل گلّه میدهند. سرعت شنای یک ماهی با طول استاندارد 67 سانتیمتری، 0.56 متر بر ثانیه است.
• سایر توضیحات: دلفین ماهی 18.5 درصد پروتئین، 0.7 درصد چربی کل و 80 کیلوکالری انرژی در 100 گرم گوشت دارد.
دلفینماهی بویژه در آغاز زندگی غذای آبزیان دیگر میشود، از جمله خانواده شیرماهیان (Scombridae)، نیزهماهیان (Istiophoridae)، کوسه ماهیانی مثل Carcharhinidae و Sphyrnidae، شمشیرماهیان (Xiphiidae)، و پستانداران و پرندگان دریایی.
■ تولید مثل دلفینماهی:
حداقل طول بالغین 35 تا 98 سانتیمتر است. شکل ظاهری نر و ماده متفاوت است. در آبهای آزاد و در صورت بالارفتن دما در مناطق نزدیکتر به ساحل تخمریزی میکنند. تخمها و لاروها پلاژیک هستند.
هماوری مطلق این گونه در هاوایی 100 هزار تا 250هزار عدد، در پورتوریکو 219670 تا 1548457 و در فلوریدا 85هزار تا 938 هزار عدد گزارش شده است.
■ صید دلفینماهی
با انواع تور صید میشود. وسیله صید آن، رشته قلاب طویل، قلاب خزنده و تور گوشگیر شناور است. ابزارهای جذب کننده مانند بستههای شناور نی بامبو یا چوبپنبه پیش از گستردن تورها مورد استفاده قرار میگیرد. این ماهی مثل چندین گونه دیگر به اجسام شناور جذب میشود.
■ ارزشهای اقتصادی دلفینماهی
ارزش صیادی بسیار بالایی دارد، تکثیر و پرورش آن حائز اهمیت است. ماهی مناسب صید ورزشی نیز هست. بصورت تازه و منجمد عرضه میشود و قیمت بالایی دارد.
مطالعهای در ایران نشان داده که 48.98 درصد وزن کل بدن قابل تبدیل به فیله است که این میزان در نر و ماده تفاوت دارد، اما در هرصورت درصد مطلوبی است.
■ وضعیت ذخایر دلفینماهی
در سیاهه قرمز گونههای IUCN، دارای وضعیت کمترین نگرانی (LC) است.
■ بهداشت و بیماریهای دلفینماهی
مسمومیت سیگواترا از این ماهی دیده شده است. همچنین عوامل بیماریزای متعدد (خاص آبزیان) در آن گزارش شده است مثل عفونتهای انگلی:
Anilocara Disease, Bathycotyl Disease, Branchiella Disease, Caligus Infestation, Capsula Disease, Charopinopsis Disease, Contracaecum Disease, Dibothriorhynchus Infestation, Dinurus Disease, Dinurus Infestation, Elytrophora Infestation, Euryphorous Disease, Eutyphis Disease, Hirudinella Disease, Hysterothylacium Infection 1, Idothea Disease, Lernacenicus Disease, Livoneca Infestation, Plerocercoides Disease, Pseudocycnus Infestation, Rhadinorhycyus Infestation, Skinfluke Disease, Stepanostomum Disease, Tentacularia Disease of Coryphaena, Tetrochetus Infestation.
○ تصاویر و فیلم دلفینماهی:
|