:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان »» خانواده راشگو ماهیان »» گونه راشگو معمولی
■ سیستماتیک:
■ نام علمی گونه: Eleutheronema tetradactylum (Shaw, 1804)j
:: نام فارسی و محلی ایران: راشگو معمولی و نیز: راژگو. راشگو، راشگوی چهار انگشت، راشگو چهارخط
• نام‌های محلی » سیستان و بلوچستان: گوانز. بوشهر: غزل، لشکو. خوزستان: داگوگ.
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Family: Polynemidae (خانواده: راشگوماهیان) (En: Threadfins)
← Subfamily: -
← Genus: Eleutheronema
← Species: Eleutheronema tetradactylum (گونه: راشگوی معمولی)
:: نام انگلیسی: Fourfinger threadfin و نیز : Blue threadfin, Indian salmon, Blue salmon...
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: شیم
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیر معتبر: Polynemus tetradactylus, Polynemus teria, Polynemus coecus
:: ریشه لغوی: Eleutheronema : از واژه eleutheros (یونانی)=آزاد + nema (یونانی) رشته / Tetra =چهار + dactylus= پنجه، انگشت
■ کشورهای محل زندگی ماهی راشگو معمولی:
• گزارش‌شده از آبهای ایران و نیز:
آسیا: بحرین، عراق، کویت، عمان، قطر، عربستان، امارات متحده، پاکستان، بنگلادش، هندوستان، اندونزی، مالزی، کره جنوبی، میانمار، برونئی دارالسلام، میانمار، هنگ کنگ، فیلیپین، سنگاپور، سریلانکا، تایوان، تایلند، ویتنام، تیمور
اقیانوسیه: استرالیا، پابوا گینه نو و نیو کالدونیا.
■ زیستگاه‌های گزارش‌شده ماهی راشگو معمولی:
• بومی خلیج فارس و دریای عمان و نیز:
ساکن مناطق اقیانوس هند و غرب آرام، خلیج فارس تا پابوا گینه نو و شمال استرالیا که در شرق آسیا گونه Eleutheronema rhadinum جایگزین آن می شود.
خلیج فارس و دریای عمان، و نیز دریای آندامان، خلیج آتولایان، خلیج بنگال، دریای چین شرقی، خلیج تایلند، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج لیت، شمال و شمال شرق و شمال غرب استرالیا، دریای جنوب چین، خلیج سن پدرو، خلیج سن میگل، اقیانوس آرام، دریای سولو سلبز، دریای زرد، رود چیکو، رود مکونگ، رود تانشویی، رود سنگ ونگ، دریاچه تال و....
■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی راشگو معمولی:
دریازی و با قابلیت ورود به آبهای لب‌شور و شیرین، پلاژیک و نریتیک، مهاجر بین آبهای مختلف
در اعماق 0 تا 23 متری دیده می‌شوند.
ساکن آبهای گرمسیری با ترجیح دمای 28 درجه سانتیگراد.
بالغین بیشتر در آبهای کم‌عمق با بستر گلی مناطق ساحلی حضور دارند، همچنین وارد رودخانه‌ها می‌شوند. ماهیان جوان در خورها هستند. در زمستان بالغین وارد رودخانه‌ها می‌گردند.
مختصات جغرافیایی: 32° شمالی تا 26° جنوبی و 47° شرقی تا 154° شرقی.
■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی راشگو معمولی:
• شکل بدن: شعاع‌های سخت باله پشتی 9 عدد و شعاع‌های نرم 13 تا 15 عدد است | باله مخرجی 3 خار و 14 تا16 شعاع نرم دارد | بخش سینه‌ای 4 رشته دارد | رنگ پوشش باله ماهی زنده زرد است بجز در نمونه‌های بزرگ | استخوان تیغه‌ای(Vomer) با صفحات دندانی در دوطرف بجز در ماهیان جوان | صفحه دندانهای کوچک تا بخش عقبی سطح آرواره پایین امتداد دارد
• اندازه: حداکثر طول کل راشگو معمولی 200 سانتیمتر و اندازه معمول آن 50 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش شده 145 کیلوگرم می‌باشد.
• طول عمر: -
• غذا: راشگوی معمولی بیشتر از ماهی و میگو تغذیه می‌کند.
ماهیان مورد تغذیه آنها را بیشتر کفال‌ماهیان، موتوماهیان و شوریده‌ماهیان تشکیل می‌دهند و در کنار آن از پرتاران نیز تغذیه می‌کنند. نسبت استفاده غذایی از ماهی تا سخت‌پوستان بر مبنای فصل تغییر می‌کند.
لاروهای 7 تا 30 میلیمتری از پاروپایان و مایسیدها (صاریغ‌میگوسانان) و در کنار آن از میگو تغذیه می‌کنند.
ماهیان جوان 31 تا 60 سانتیمتری از میگوها و مایسیدها تغذیه می‌کنند.
• ژنتیک: تعداد کروموزو‌م‌های هاپلویید/گامتیک (n) برابر24 و دیپلوئید/زیگوتیک (2n) برابر 48-48 عدد عنوان شده است.
در مطالعات انجام شده در ایران، بیشترین تعداد و تنوع هاپلوتیپی و نوکلئوتیدی در جمعیت راشگو بندرعباس دیده شده است و کمترین آن در بوشهر و پابهار. بیشترین مقدار واگرایی جمعیتی بین جمعیت های خوزستان و چابهار گزارش شده است
بر اساس بررسی های ایران، جمعیت بوشهر ماهی راشگوی معمولی از جمعیت های قدیمی محسوب می شواد و لذا به ثبات ژنتیکی رسیده است، اما در دیگر جمعیت ها پویایی و ارتباط ژنتیکی درون و میان جمعیتی قابل قبولی دیده می شود.
• خصوصیات رفتاری: بی‌خطر برای انسان. راشگوی معمولی گاهی گله‌های ناپایداری تشکیل می‌دهد، اما ماهیان بزرگتر معمولا بصورت جفتی یا تکی زندگی می‌کنند.
• سایر توضیحات: راشگوی معمولی مورد تغذیه سایر جانوران نظیر کروکودیل‌ها، و نیز ماهی باس دریایی آسیایی یا باراموندی (Lates calcarifer)، کوسه‌ماهیان و سایر راشگوماهیان قرار می‌گیرد.
■ تولیدمثل ماهی راشگو معمولی:
اندازه ماهی راشگوی معمولی بالغ، از 29 سانتیمتر است.
این ماهی هرمافرودیت است و در بعضی مناطق دو فصل تخمریزی دارد.
در استرالیا، ماهیان نر 24 تا 47 سانتیمتر، هرمافرودیت ها 25 تا 46 سانتیمتر و ماده ها 28 تا 72 سانتیمتر طول چنگالی دارند.
در شمال شرق ساحل کوئینزلند، بیشتر راشگو های معمولی ماده هایی با طول 24 تا 50 سانتیمتر هستند. هرمافرودیتیسم بیشتر در سن 1 تا 2 سالگی و ماده در سن 2 تا 3 سالگی دیده می‌شود. ماهی نر احتمالا بلافاصله بعد تخمریزی تغییر جنسیت می‌دهد که احتمالا در این منطقه بین ماههای آوریل و می است، این وضعیت ممکن است تا بعد از تخمریزی بعدی ادامه یابد.
پیشرفت از هرمافرودیت به ماده، بر مبنای فصل است.
در مورد مرحله لاروی این ماهی اطلاعات کمی داریم، اما مناطق نوزادگاهی این ماهی در پایین دست خورها، آبگیر های جزر و مدی و مرداب ها، و مناطق کم عمق مجاور ساحل است.
هماوری مطلق آن 341358 تا 1114757 در کشور مالزی بوده است. در مقایسه با سایر ماهیان دریازی هماوری بالایی دارد. هماوری ماهی راشگوی معمولی ارتباط چندانی با اندازه آن ندارد.
هماوری نسبی آن در همین کشور بین 393 تا 1202 بوده است و میانگین آن 657 گزارش شده است.
تخم‌ها شناور / پلاژیک هستند. قطر تخم‌های راشگوی معمولی در یک پژوهش، 0.4 تا 0.79 میلیمتر اندازه‌گیری شده است.
■ صید ماهی راشگو معمولی:
-
■ ارزش‌های اقتصادی ماهی راشگوی معمولی:
ماهی راشگو ارزش تجاری بالا دارد و بصورت تازه، یخ‌زده، خشک، نمک‌سود و... دارای بازار خاص خود است.
از نظر آبزی‌پروری هم اهمیت دارد.
گوشت ماهی راشگو سفید و بسیار لذیذ و ترد است.
⧠ وضعیت ذخایر ماهی راشگو معمولی:
در سیاهه قرمز گونه‌ها، دارای وضعیت نامشخص است.
مطالعات انجام شده در سواحل سیستان دریای عمان در سال 93 به حضور گله‌ای به نسبت قوی راشگو ماهیان در مناطق عمیق 30 تا 100 متری اشاره می‌کند.
■ بهداشت و بیماری‌های ماهی راشگو معمولی:
در این ماهی عفونت‌های انگلی پروتوزوآ و کرمها و نیز بیماری Neoechinorhynchus گزارش شده است.
○ تصاویر و فیلم از ماهی راشگو معمولی:
|
