:: ماهیان خلیج فارس و دریای عمان ← خانواده شقایق‌ماهیان ← گونه کشاورزماهی سیاه

■ سیستماتیک:

■ نام علمی گونه: Stegastes nigricans (Lacepède, 1802)i

:: نام فارسی و محلی ایران: کشاورزماهی سیاه، ماهی گریگوری سیاه
-
:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Labroidei (زیرراسته: زمردماهی‌واران)
← Family: Pomacentridae (خانواده: شقایق‌ماهیان) (En: Damselfishes)
← Subfamily: Pomacentrinae
← Genus: Stegastes
← Species: Stegastes nigricans (گونه: کشاورزماهی سیاه)

:: نام انگلیسی: Dusky farmerfish و نیز Dusky gregory, Black damsel
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: -
:: برخی از نام‌های علمی مترادفِ قدیمی، یا غیرمعتبر: Holocentrus nigricans, Eupomacentrus nigricans, Parapomacentrus nigricans, Pomacentrus nigricans, Pomacentrus scolopseus, Pomacentrus taeniops, Pomacentrus scolopsis, Pomacentrus subniger, Abudefduf tamaii
:: ریشه لغوی: Stegastes ، از واژه‌ stegastos, -e, -on (یونانی)= پوشیده

■ کشورهای محل زندگی کشاورزماهی سیاه
• فهرست‌شده در ماهیان آب‌های ایران (عوفی، 1394)←[قطعی نیست] و کشورهای دیگر نظیر:
آسیا: چین، هند، اندونزی، ژاپن، اردن، مالدیو، فیلیپین، عربستان، سنگاپور، تایوان، تیمور شرقی، ویتنام
آفریقا: کومور، جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، سومالی، تانزانیا
اقیانوسیه: استرالیا، فیجی، کیریباتی، پلی نزی، میکرونزی، نائورو، نیو کالدونیا، پالائو، پاپوآ گینه نو، ساموآ، تونگا و...

■ زیستگاه‌های گزارش‌شده کشاورزماهی سیاه
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان و اکوسیستم‌های دیگری مثل:
دریای عرب، دیواره بزرگ مرجانی و دریای مرجان استرالیا، خلیج عدن، خلیج عقبه، اقیانوس هند، دریای اندونزی، خلیج کیمبی، خلیج لاگونوی، خلیج لینگاین، خلیج میلنه، خلیج مورو، فلات‌های شمال و شمالشرق استرالیا، خلیج اورموک، اقیانوس آرام، آب‌های پلی نزی، خلیج راگای، دریای سرخ، خلیج سن میگل، خلیج سن پدرو، آب‌های ساحلی سومالی، دریای جنوبی چین، دریای سولو-سلبز، دریای زرد و...

■ ویژگی‌های زیستگاه کشاورزماهی سیاه
دریازی، مجاور صخره‌های مرجانی. بدون مهاجرت.
در عمق 1 تا 12 متری مشاهده شده است.
ساکن آب‌های گرمسیری.
بالغین در پهنه‌های مرجانی بیشتر حضور دارند و گاهی بصورت دسته‌هایی اطراف مرجان‌های شاخ گوزنی به سر می‌برند.
مختصات جغرافیایی: از 30°شمالی تا 30°جنوبی

■ مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک کشاورزماهی سیاه

• شکل بدن: باله پشتی دارای 12 شعاع سخت و 15-17 شعاع نرم | باله مخرجی دارای 2 شعاع سخت و 12-14 شعاع نرم | باله سینه‌ای دارای 18-20 شعاع نرم | باله دمی دوشاخه | خط جانبی دارای 17-19 فلس | روی خط جانبی 2.5 ردیف و زیر خط جانبی 9-12 ردیف فلس دارد | تعداد جارویی‌های آبششی (Gill Rakrer) 23-28 عدد | موقعیت دهان انتهایی | فلس‌ها از نوع شانه‌ای | سطح مقطع بدن بیضی | رنگ بدن در جوانی و بلوغ متنوع | بالغین معمولا به رنگ قهوه‌ای، بخش بالایی سر و پس سر تیره‌ترکه تدریجا به سمت سینه روشن‌تر می‌گردد. فلس‌ها لبه‌های قهوه‌ای تیره‌تر دارند. لب‌ها سفیدفام، بخش زیر چشمی تقریبا آبی، فلس‌های پیش‌سرپوش آبششی و سرپوش آبششی دارای مرکز آبی رنگ. باله‌های میانی و شکمی قهوه‌ای، باله سینه‌ای تیره، یک لکهء سیاه گاهی در بخش خلفی پایه باله پشتی دیده می‌شود که عامل متمایز کننده آن از گونه‌هاین زدیک است. نرهای فصل جفتگیری یا زمان محافظت تخم‌ها، نوار سفید عریضی در طول میانی بدن و نوار آبی کمرنگ از دهان تا بخش بالایی باله سینه‌ای دارند.
• اندازه: حداکثر طول کل 14 سانتیمتر و میانگین رایج طول کل 9 سانتیمتر است.
• طول عمر: -
• غذا: تغذیه از جلبک‌ها، شکم‌پایان، اسفنج‌ها و پاروپایان. از تخم و نوزاد ماهی‌های دیگر، فلس ماهی‌ها، بی‌مهرگان کفزی مثل فورامینیفرا، مواد آواری، جلبک‌ها علف‌های دریایی مثل جنس‌های Gelidium و Lophosiphonia، کرم‌های پرتار و... مصرف می‌نماید.
• ژنتیک: تعداد کروموزوم‌های هاپلوئید / گامتیک (n) برابر 24 و تعداد کروموزوم‌های دیپلوئید / زیگوتیک (2n) برابر 48-48 است.
• خصوصیات رفتاری: قلمروطلب است. به انسان‌هایی که مزاحمش شوند بدون ترس حمله می‌کنند و گازهای دردناکی می‌گیرد.
• سایر توضیحات: -

■ تولیدمثل کشاورزماهی سیاه

تخمگذار.
نر لانه‌سازی می‌کند و چندهمسر است.
جنس نر از تخم‌ها نگهداری کرده و محیط آنها را تهویه می‌کند
در فصل تولیدمثل بسیار مهاجم می‌شود و در درگیری‌ها سر و صداهای خاصی را تولید می‌کند.
تخم‌ها کف چسب هستند و به محیط متصل می‌شوند.
فصل تخمریزی در ژاپن از ژوئن تا سپتامبر است.

■ صید کشاورزماهی سیاه

-

■ ارزش‌های اقتصادی کشاورزماهی سیاه

ارزش صید تجاری اندکی دارد.
در آکواریوم‌های عمومی نگهداری می‌شود.

⧠ وضعیت ذخایر کشاورزماهی سیاه

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت "ارزیابی نشده" است.

■ بهداشت و بیماری‌های کشاورزماهی سیاه

-

○ تصاویر و ویدئوهایی از کشاورزماهی سیاه: